۱-۱۰- واژگان کلیدی و اصطلاحات

محافظه کاری حسابداری^[۱۰]: ازدیدگاه تهیه کنندگانصورت‌های مالی،محافظه کاری به عنوان کوششی برای انتخاب روشی ازروش‌های پذیرفته شده‌ حسابداری است که به یکی ازنتایج شناخت کندتردرآمدفروش،شناخت سریع‌ترهزینه،ارزشیابی کمتردارایی‌ها،ویاارزشیابی بیشتربدهی‌ها منتج شود (شباهنگ،۱۳۸۲)

محافظه کاری مشروط^[۱۱]:محافظه کاری مشروط(پس رویدادی)بهمفهوم شناسایی به موقع تراخباربدنسبت به اخبارخوب درسوداست.قاعده‌یاقلبهای تمام شده یاارزش بازار،حذف سرقفلی درپی انجام آزمون کاهش ارزش وشناسایی نامتقارن زیان‌های احتمالی ‌در مقابل‌ سودهای احتمالی،ازاین نوع هستند.(پای و همکاران، ۲۰۰۸)^[۱۲].

محافظه کاری مشروط :برای اندازه گیری محافظه کاری از دو روش اندازه گیری که توسط باسو( ۱۹۹۷ ) ارائه شد استفاده می‌کنیم.

۱- مدل رگرسیون معکوس :از این مدل به عنوان روش اصلی تجزیه و تحلیل محافظه کاری استفاده می‌کنیم.این مدل ‌در مورد اینکه چگونه اخبار اقتصادی خوب و بد که به وسیله بازده بازار اندازه گیری شده است،بادرآمد حسابداری به طور نامتقارن وابسته می‌باشد تمرکز دارد.برای محاسبه محافظه کاری بر طبق این مدل ازرابطه زیر استفاده می‌کنیم :

مدل بازگشت نامتقارن:یکی از محدودیت های مدل رگرسیون معکوس باسو این است که برای اندازه گیریاخبار اقتصادی از بازده سهام استفاده می‌کند که ممکن است اطلاعاتی را دربربگیرد که در درآمد منعکس نشدهباشد.به عنوان یک روش جایگزین برای برخورد با این محدودیت،باسو روش دومی را بیان می‌کند که اساس آن تغییراتدر درآمد است.استدلال باسو از این مدل این است که تداوم درآمد راه دیگری برای مشاهده بهنگام بودن درآمداست.برای محاسبه محافظه کاری بر طبق این مدل از رابطه زیر استفاده می‌کنیم:

سودنقدیهرسهم^[۱۳] : ایننسبتنشاندهندهمبلغسودیاستکهشرکتبابتهرسهمپرداختمی‌کند (پیروی ،۱۳۹۰).

جریان وجوه نقد آزاد^[۱۴]: جریان وجوه نقد آزاد وجوه نقدی است که مازاد بر وجوه نقد مورد نیاز برای کلیه پروژه­ های دارای خالص ارزش فعلی مثبت، وجود دارد (جنسن، ۱۹۸۶)^[۱۵].

لازم به ذکر است که جنسن جریان وجوه نقد آزاد را در تحقیقات خود، علاوه بر تعریف فوق، تحت عنوان خالص جریان نقدی تعریف نموده است که حاصل از عملیات واحد تجاری بوده و مازاد بر وجوه مورد نیاز جهت پرداخت مالیات، هزینه بهره و سود سهام ‌می‌باشد.

جریان نقدی آزاد : برای محاسبه جریان نقدی آزاد (FCF) از رابطه زیر استفاده می‌کنیم :

هزینه نماینگی:با شکل گیری رابطه نمایندگی هزینه هایی به واسطه تضاد منافع از ناحیه مغایرت نتایج عملکرد مدیران و انتظارات سهام‌داران، به کارگیری عوامل انگیزشی و استفاده از فرآیندها و سیاست های نظارتی برای سهام‌داران ایجاد شده است که از آن ها به عنوان هزینه های نماینگی یاد می شود(نوروش و ابراهیمی کردلر،۱۳۸۸)

نحوه محاسبه هزینه نمایندگی:

در مطالعه ای که توسط مک نایت و ویر و دوکاس و همکاران انجام شده هزینه های نمایندگی به عنوان تابعی از تعامل بین شاخص Q توبین (نماینده فرصت های رشد) و جریان های نقد آزاد در نظر گرفته شده است.در این تحقیق از مدل لن و پولسن برای اندازه گیری جریان‌های نقد آزاد واحد تجاری استفاده می شود بر اساس این مدل جریان های نقد آزاد از سود عملیاتی قبل از استهلاک و به کسر مجموع مالیات ها به اضافه هزینه بهره و سود تقسیمی پرداختی به دست می‌آید و با تقسیم بر مجموع دارایی ها استاندارد می‌گردد که از طریق رابطه زیر به دست می‌آید:

FCF = (INC – TAX – INTEXP – PSDIV – CSDIV) / ASSET

FCF: جریان نقد آزاد

INC: سود عملیاتی قبل از کسر هزینه استهلاک

TAX: مالیات بر درآمد

INTEXP: هزینه بهره

PSDIV: سود پرداختی به سهام‌داران ممتاز

CSDIV: سود پرداختی به سهام‌داران عادی

با ضرب دو عامل شاخص Q توبین و جریان های نقد آزاد در یکدیگر متغیر وابسته یعنی هزینه نمایندگی به دست می‌آید هر چه این حاصلضرب نتایج بالاتری داشته باشد هزینه های نمایندگی بالاتر است

فرمول هزینه نمایندگی:

AGENCY COST: Tobin’s –Q * FCF

۱-۱۲- خلاصه فصل :

در این فصل به توضیحاتی درباره بیان مسئله و چگونگی برگزیدن موضوع تحقیق ، اهداف تحقیق ، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ، سوالات تحقیق ، فرضیه های تحقیق ، ، روش تحقیق ، متغیر های تحقیق ، قلمرو تحقیق و در نهایت واژگان کلیدی و اصطلاحات تحقیق پرداخته شد.

فصل دوم

مروری بر ادبیات تحقیق

۲-۱- مقدمه

در این فصل ، پژوهشگر مبانی نظری و پیشینه پژوهش را در قالب بخش های زیر تدوین داده است :

بخش اول : تعریف محافظه کاری ،معیارهای ارزیابی محافظه کاری و انواع محافظه کاری و مدل ها؛ بخش دوم : مباحث مربوط به هزینه نمایندگی ؛ بخش سوم: جریان وجوه نقد آزاد و مشکلات نمایندگی ناشی از آن؛ و بخش چهارم : پیشینه تحقیق

۲-۲- بخش اول : تعریف محافظه کاری ،معیارهای ارزیابی محافظه کاری و انواع محافظه کاری و مدل ها

۲-۲-۱- تعریف محافظه کاری

یکی از پیامد های مهم رفتار نامتقارن محافظه کاری ‌در مورد سودها و زیان ها اصرار بر ارائه کمتر از واقع خالص ارزش دارایی­ ها است. قانون گذاران بازارهای سرمایه، تدوین کنندگان استانداردها و دانشگاهیان، محافظه کاری را بدین دلیل مورد انتقاد قرار می‌دهند که این ارائه کمتر از واقع در دوره جاری می‌تواند موجب ارائه کمتر از واقع هزینه های دوره های آتی و از این رو منجر به ارائه بیش از واقع سود طی دوره های آتی شوند .اما APB (هیات تدوین اصول حسابداری) محافظه کاری را به عنوان یک میثاق تعدیل کننده حسابداری مالی در بیانیه شماره ۴ فهرست بندی نموده است و بیان می‌کند که دارائیها و بدهی ها اغلب در یک شرایط نامشخص قابل ملاحظه ارزیابی می‌شوند و ‌بنابرین‏ حسابداران با رعایت احتیاط پاسخ می‌دهند .

چات فیلد^[۱۶] محافظه کاری را در قرون وسطی ردیابی می‌کند . زمانی که صاحبان اموال بزرگ جریان امور خود را به مباشران واگذار می نمودند. مباشران زود متوجه می شدند که محافظه کار بودن وسیله ای برای حمایت از خود می‌باشد. عدم پیش‌بینی افزایش ارزش داراییها، ازاهمیت برخوردار بود چرا که اگر در این زمان رویدادی رخ می‌داد که باعث کاهش اموال می گردید، از نظر صاحب مال، مباشر مسئول بود. کیسو، ویگانت و وارفیلد^[۱۷] (۲۰۰۱) محافظه کاری را اینگونه تعریف می‌کنند، «به طور سنتی محافظه کاری در حسابداری وسیله ای است که به هنگام تردید در انتخاب رویه ای که ممکن است موجب ارائه بیش ازواقع دارایی­ ها و سود شود راه حلی را بر می گزیند که کمترین پیامد را داشته باشد.» برای مثال بند ۹۵ از بیانیه های مفاهیم حسابداری مالی شماره دو (۱۹۸۰) چنین می‌گوید: اگر برای یک مبلغ دریافتنی یا پرداختنی دو برآورد با درجه احتمال یکسان وجود داشته باشد، محافظه کاری آن برآوردی را انتخاب خواهد کرد که کمترین خوش بینی در آن لحاظ شده باشد»