جریان‌های تکفیری را می توان ادامه دار مکتب وهابیون (محمدییه) و فرقه حنبلی، منشعب شده از فقه اهل تسنن دانست که با شعار مطالبه و استقرار اسلام واقعی در سراسر جهان به جهاد نظامی در کشورهای اسلامی اقدام نموده است و در راه جهاد خود علیه مسلمانان بلاخص شیعیان از هیچ اقدامی فروگذار ننموده‌اند. با عنایت به این که این اقدامات در نظارت و حمایت سازمان های بین المللی و حامی حقوق بشر در حال اتفاق است؛ رساله پیش رو تلاش دارد تا اقدامات جریان‌های تندرو اسلام گرا موسوم به گروه های تکفیری را از دریچه اسناد و مقررات بین المللی مورد بررسی قرار دهد؛ تا ضمن بررسی انطباق اقدامات تکفیریان با اسناد بین الملل با معرفی برخی از ظرفیت های بین المللی و ارائه پیشنهادات و راه کارهای عملی از گسترش این جریان انحرافی جلوگیری نماید.
کلید واژه: تکفیر، اسناد، حقوق بین الملل
مقدمه:
پس از اشغال افغانستان به وسیله قواى سرخ شوروى سابق، اتفاق برخی از کشورها (آمریکا، انگلیس، ایتالیا و …) بر آن شد که براى خروج شوروی از افغانستان، از روحیه جهادى جوانان مسلمان در منطقه استفاده شود که به دلیل فقدان رهبرى آگاه از موازین و شرایط جهاد؛ تلاشِ پیکارگران به گونه دیگر تغییر یافت و برخى از آنان با تأثیرپذیرى از افکار وهابیان تندرو، علاوه بر کافر خواندن غربیان و دولت های حامی، به تکفیر برخی از دولت و ملت های اسلامی پرداختند. شوربختانه آغاز شکل گیری اندیشه جهاد علیه کفر، با حمله به کشورهاى مبارز در برابر رژیم صهیونیستی، انجام شد و اندیشه آزادی قدس شریف (اولین قبله مسلمانان)؛ به نابود کردن زیرساخت‏هاى کشورهاى اسلامی همچون سوریه و عراق و … تغییر یافت.
عصر ما روزگارِ حوادث دردناک و پیچیده و فتنه‏هاى خطرناک براى اسلام و مسلمین است و سرچشمه آن را می توان در دو علت عمده احصاء نمود: اول، توطئه دشمنان خارجى اسلام و دوم، همکارى منافقین داخلى. افرادی که خود را مسلمان می نامند در تمسک به شعار گرایش به دین، به جنایت های هولناکی اقدام نموده اند که قلب هیچ انسان نوع دوستی را آسوده و راضی قرار نمی دهد. تکفیریان که ملت هایی را صرف به دلیل داشتن اعتقادات مذهبی به غیر از آنچه که آنان ایمان دارند؛ مهدور الدم خوانده و با صدور فتاوی، به کافر خواندن مسلمانان اقدام نمودند که حاصل آن، کشتار هزاران کودک، زن و مردم بی دفاعی است که تنها دلیل مجازات آنان، داشتن اندیشه ای به غیر از آنچه که آنان (تکفیریان) معتقدند، می باشد.
اقدامات متجاوزانه آنان زمانی امعان نظر بیشتری را می طلبد که این اقدامات در برابر چشم هزاران انجمن و سازمان های حامی حقوق بشر، سازمان ملل، دادگاه های جزایی بین المللی و شورای امنیت سازمان ملل است. در واقع نه تنها این سازمان ها در اغلب اوقات در قبال جنایات گروه های تکفیری، صرفاً به یک موضع گیری مبهم بسنده کرده اند بلکه آمار و شواهد مستند؛ حاکی از آن است که این کشورها به گسترش آشوب ها و افروخته شدن شعله خشم و تفرقه میان مسلمانان؛ دامن زده اند. لذا در منظر اول آنچه متبادر به ذهن می شود این است که به دلیل سکوت سازمان ها و انجمن های مذکور، شاید اقدامات گروه های تکفیری منطبق با اسناد و مقررات بین المللی است ولیکن حقیقت آن است که اقدامات این گروه ها به حدی مغایر با موازین حقوق بشری است که حتی کشورها و دولت های حامی آنان را در اتخاذ سیاست خارجی واحد، دچار تردید می نماید.
نظر به این که کشور جمهوری اسلامی ایران نیز، از حیث ساختارهای داخلی و خارجی می تواند مستعد و شاهد بروز بحران هایی در مرزهای خود باشد و از طرفی شکست و سقوط دولت های شیعی نیز به عنوان خط قرمز سیاست خارجی ایران در منطقه محسوب شود؛ به منظور شناخت علل و عوامل شکل گیری گروه های تکفیری در منطقه و نقش کشورهای خارجی حامی آنان و همچنین راه کارهای پیش رو جهت متوقف کردن آنان، از منظر تاریخ و آمار مستند و اسناد بین المللی، موضوع این رساله در ورطه تحلیل قرار گرفته است.
این رساله در دو فصل به مسائل مربوط به انطباق اقدامات جریان های تکفیری در منظر اسناد و مقررات بین المللی می پردازد. فصل اول شامل دو بخش است که بخش اول به کلیات تحقیق اختصاص یافته است. در این بخش، علت و ضرورت پرداختن به موضوع مورد بررسی قرار می گیرد.
از آنجایی که وارد شدن به هر بحث مربوط به حوزه علوم انسانی بدون دانستن سابقه تاریخی و یا مفهوم آن، می تواند زمینه ساز بسیاری از اشتباهات شود لذا بخش دوم از فصل اول به بررسی مفاهیم و خواستگاه تاریخی شکل گیری گروه های تکفیری، اختصاص دارد. بخش دوم در دو مبحث پی گرفته می شود. مبحث اول از بخش دوم، تعریف و تاریخچه تکفیر را مورد بررسی قرار می دهد. هدف از طرح این مبحث این بوده است، که با ارائه پیشینه تاریخی تکفیر در گذر زمان آشنا تا پس از شناخت سیر تحول تاریخی تفکر تکفیر، اقدامات تکفیریان در منظر اسناد معتبر اسلامی به صورت اخص مورد تحقیق قرار گیرد لذا مبحث دوم از بخش دوم؛ اقدامات تکفیریان در منظر منابع معتبر اسلامی، همچون آیات قرآنی و روایات نزد فقه عامه و شیعه مورد بررسی گرفته است.
تکفیریان در مناطق تحت سلطه به جهت ایجاد رعب و هراس و شکستن حلقه های مردمی و دولتی مقاومت در سایر بخش ها دست به اقدامات دهشتناکی نموده اند که قلب هر انسان آزاده و نوع دوستی را به درد می آورد. فصل دوم این رساله به بررسی اقدامات گروهای تکفیری در منظر اسناد بین المللی و مسئولیت حقوقی مترتب بر آن اختصاص یافته است. بخش اول از فصل دوم به بررسی برخی از اقدمات تکفیریان در مناطق تحت سلطه و انطباق آن با اسناد بین المللی پرداخته شده است. پس از شناخت ماهیت غیر انسانی و تروریستی اقدامات تکفیریان، در بخش دوم از فصل دوم به بررسی مسئولیت تکفیریان و کشورهای حامی آنان خواهیم پرداخت.
در پایان پس از بررسی و شناخت خواستگاه و علل شکل گیری گروهای تکفیری و بررسی اقدامات آنان از دریچه منابع معتبر اسلامی و حقوق بین الملل، به ارائه نتیجه گیری و پیشنهادات اقدام شده است.
فصل اول: کلیات، مفاهیم و پیشینه
این فصل در دو بخش ارائه گردیده است. در بخش اول به بررسی کلیات، علل، اهمیت و ضرورت تحقیق پرداخته و از آنجایی که طرح مطالب علمی ناشی از تحقیق در حوزه علوم انسانی بدون شناخت مفاهیم و پیشینه تاریخی آن، می تواند زمینه ساز درکی نادرست در انتقال مفاهیم گردد لذا بخش دوم از این فصل به بررسی مفاهیم و خواستگاه تاریخی شکل گیری گروه های تکفیری، اختصاص دارد که ارائه مطالب این بخش در دو مبحث گردآوری شده است. در مبحث اول به تعریف لغوی، اصطلاحی و پیشینه تاریخی شکل گیری تکفیریان، اختصاص یافته و مبحث دوم، جایگاه تکفیر در اسلام از منظر قرآن، فقه عامه و شیعه مورد تحقیق قرار گرفته است.
بخش اول: کلیات
مبحث اول: انگیزه انتخاب موضوع
با حضور نظامی شوروی سابق در کشور افغانستان، با صدور حکم جهاد علیه نظامیان شوروی و با تفسیر و قرائت نادرست مفاهیم و اصول دینی حکم جهاد، سبب اعزام هزاران نفر مسلمان از کشورهای مختلف برای جنگ با آنان، خود را مسلح به سلاح نمودند که با این عقیده که تنها راه نجات ملت مظلوم افغانستان از چنگ تجاوزگری های نظامیان شوروی سابق، رویارویی با آنان به صورت مسلحانه است؛ سبب اخراج بیگانگان از کشور مسلمان افغانستان شدند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پس از پایان جنگ، دنیا بلاخص منطقه با چالش جدیدی روبرو شد و آن هزاران جوان مسلمان مسلح که آموزش های نظامی جنگ با بیگانگان را دیده بودند؛ اکنون خارج نمودن کلیه بیگانگان از کلیه کشورهای اسلامی را خواستار می شدند. از آنجایی که دشمن بعدی ملت های مسلمان در منطقه خاورمیانه، صهیونیست جنایتکاری است که با غصب اراضی مسجد الاقصی و قدس شریف (قبله اول مسلمانان) از هر اقدام مغایر حقوق بشری علیه مسلمانان استفاده می نماید؛ این گروه های جهادی را بر آن داشت که اندیشه مبارزه با صهیونیسم و اخراج آنان از سرزمین فلسطین را در اندیشه های خود پرورش دهند. این تفکر برای اسرائیل و حامیان غربی و عربی آن، خطری جدی در تهدید منافع آنان بود لذا با تفسیری جدید از حکم جهاد و استفاده از برخی ناآگاهان به مقررات اسلامی، به عنوان ابزاری جهت حمله به کشورهای مسلمانان و کشتار هزاران برادر و خواهر دینی خود و دفع خطر حمله به رژیم جعلی اسرائیل اقدام نمودند. این تغییر رویه نه تنها سبب گردید که خطر حمله به رژیم صهیونیستی مرتفع گردد بلکه در اجرای سیاست و نقشه راه آمریکا جهت تغییر نقشه منطقه، موسوم به خاورمیانه، با تقویت گروه های تکفیری، مسلمانان (از دیرباز برای غرب خطرناک تلقی می شدند) به دست خود مسلمانان تضعیف شوند. لذا اکنون شاهد تفسیری غلط از جهاد در بین برخی افراد که خود را مسلمان می نامند؛ می باشیم که به نسل کشی در قالب تکفیر و مهدورالدم خواندن مسلمانان دیگر، سبب خونریزی، تخریب اماکن و زیارت گاه ها، زیرساخت های حیاتی کشورهای اسلامی و تقرقه در میان مسلمانان شده اند.
وسعت اقدامات مغایر با حقوق بشری تکفیریان به نحوی است که حامیان تکفیری را در برخی از موضع گیری های خود در قبال اقدامات گروهای تکفیری در بهت و حیرت قرار داده است. نظر به این که حکم جهاد و تکفیر از مفاهیم اسلامی است و همچنین کشور جمهوری اسلامی ایران به عنوان حامی کشورهای مسلمان بالاخص شیعه در منطقه در برابر زیاده خواهی های برخی از کشورهای غربی و عربی و توجهاً آمریکا و اسرائیل قرار دارد و جهت ترسیم و اجرای نقشه تجزیه کشورهای مسلمان و تضعیف آنان در قالب خاورمیانه بزرگ، نیاز به رویارویی با ایران اسلامی است لذا بر خود واجب دیدم با بررسی ریشه های تاریخی و اسلامی تکفیر، به علل شکل گیری و گسترش جریان های تکفیری و با شناخت اقدامات آنان در منظر اسناد بین المللی، یافته های علمی حاصل از تحقیق را تقدیم کلیه مسئولین؛ محققان ، دانشجویان و … نمایم.
مبحث دوم: اهمیت موضوع
تفکر اسلام گرایان افراطی منشعب شده از برخی مذاهب اسلامی که با شعار جهاد نظامی علیه ادیان دیگر و حتی سایر فرق اسلامی همچون شیعه، اقدام به ایجاد گروه هایی در منطقه شده اند که نه تنها سبب ادامه روند پروژه اسلام هراسی است بلکه با سیطره در برخی از کشورهای اسلامی همچون عراق، سوریه، مصر، بخش هایی از لبنان و… سبب تغییر منطقه امن جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه شده که این امر با منافع ملی در تضاد است و در آینده نزدیک می بایست شاهد تغییر معادلات قدرت در منطقه باشیم. از این رو، ضروری است بدواً به علل تاریخی شکل گیری این گروه ها پرداخت تا پس از شناخت صحیح از ماهیت این گروه ها به تطبیق اقدامات آنان با اسناد بین المللی بپردازیم تا با احصاء موارد آشکار تضاد اقدامات جریانات تکفیری با اسناد حقوق بین الملل و شناخت ظرفیت های سازمان های بین المللی از روند رو به رشد آنان جلوگیری و با تدوین برنامه های کوتاه و دراز مدت بتوان منطقه خاورمیانه را به منطقه امن و استراتژیک برای عمق اهداف راهبردی جمهوری اسلامی ایران تبدیل نمود و از طرف دیگر ناظریم که در عرصه بررسی های علمی دانشگاهی به صورت جامع و مانع، کار علمی و تحقیقاتی در خصوص این گروه ها بالاخص تطبیق اقدامات آنان با موازین بین المللی انجام نشده است و صرفاً به صورت پراکنده مقاله هایی در خصوص منشا تشکیل داعش به رشته تحریر درآمده است.
مبحث سوم: سؤالات
انجام این رساله بر اساس طرح سوالاتی است که قصد دارد در پایان نسبت به تأئید یا رد فرضیات اقدام نماید که این سؤالات عبارتند از:
۱- ریشه اصلی جریان فکری ناشی تکفیر کجاست؟
۲- اقدامات تکفیریان تا چه حد؛ منطبق با اسناد و مقررات بین المللی است؟
۳- مسئولیت بین المللی و حقوقی سازمان ها و دولت های حامی تکفیریان چیست؟
مبحث چهارم: فرضیات
۱- جریان تکفیری ناشی از تفکرات اسلامی نیست.
۲- اقدامات تکفیریان از منظر حقوق و اسناد بین المللی محکوم است.
۳- دولت ها و سازمان های بین المللی حامی تکفیریان ، مسئولیت بین المللی دارند.
مبحث پنجم: روش تحقیق
روش تحقیق در این رساله با توجه به قرار گرفتن در حوزه علوم انسانی، روش آن به صورت نظری و با دیدی کاربردی خواهد بود در واقع این رساله از دو روش اصلی کمک گرفته است:
الف- روش کتابخانه ای
ب- روش کاربردی
در روش کتابخانه ای، کتب و منابعی که با موضوع مرتبط است مورد استفاده قرار خواهد گرفت و ضمن بهره بردن از کارهای مفید و خوبی که در زمینه موضوع تحقیق (حتی به صورت غیر مستقیم) به رشته نگارش درآمده، تلاش شده است تا از نظرات اساتید حقوق بین الملل و مدیران دستگاه دیپلماسی کشور و همچنین نشریات، مقالات، سخنرانی ها، همایش های مرتبط و تار نماهای مختلف در زمینه موضوع تحقیق نیز استفاده شود.
بدیهی است موضوع تحقیق با تاکید بر اسناد بین المللی و نقش سازمان های و دولت های حامی این جریان در عرصه بین الملل با دیدی تحلیلی و موشکافانه بوده و بدون هیچ گونه سابقه یا موضع گیری قبلی است و صرفاً با هدف کاربردی جهت شناخت دقیق و علمی جامعه علمی و سیاسی کشور از این جریان و استفاده از ظرفیت های بین المللی در جلوگیری از رشد این جریان می باشد.
مبحث ششم: اهداف تحقیق
سابقاً کارهای بسیارخوب و ارزنده ای توسط برخی از حقوقدانان در زمینه تکفیر به صورت پراکنده انجام پذیرفته است. پژوهش حاضر ضمن در برداشتن محاسن دستاوردهای تحقیات انجام شده با دیدی نو به بررسی و انطباق اقدامات تکفیریان در منظر اسناد بین المللی پرداخته است. نگارنده بر این اعتقاد است که اگرچه جهاد به عنوان یکی از شعائر اسلامی می بایست مورد تاکید علمای اسلامی باشد ولیکن در صورت عدم بررسی و تحقیق دقیق در انتقال واژه هایی همچون تکفیر، جهاد، کافر و ایمان و … می تواند سبب استفاده سوء دشمنان اسلام گردد.
مهمترین اهداف به شرح ذیل ارائه می گردد:
۱- بهره بردن جامعه علمی کشور بلاخص، محققین، دانشجویان و اساتید حقوق
۲- استفاده از نتایج حاصل از تحقیق در قوه مقننه در تصویب قوانین در راستای رفع خلاء های قانونی یا لغو برخی مقررات
۳- بهره بردن قوه قضاییه به منظور تهیه لوایح قضایی در چهارچوب پیشگیری از شکل گیری این جریان در کشور
۴- استفاده از دستاوردهای تحقیق در قوه مجریه بلاخص وزارت امور خارجه و شورای امنیت ملی در جهت گیری های سیاسی
بخش دوم: مفاهیم و پیشینه شکل گیری گروه های تکفیری
نظر به این که لازمه و مقدمه طرح مطالب علمی در حوزه علوم انسانی، شناخت مفاهیم و واژه های مورد تحقیق است و بدون شناخت مفاهیم و همچنین پیشینه و خواستگاه تحقیق، اعتقاد به دست یافتن به یافته علمی محل تامل و تردید است لذا در این بخش، دو مبحث اساسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در مبحث اول به بررسی مفاهیم لغوی، اصطلاحی و پیشینه تاریخی تکفیر می پردازیم و پس از شناخت مفاهیم و پیشینه تاریخی تکفیر، در مبحث دوم به جایگاه تکفیر در اسلام در منظر آیات قرآنی، فقه عامه و شیعه پرداخته خواهد شد.
مبحث اول: تعریف و پیشینه تاریخی تکفیر
گفتار اول: تعریف لغوی و اصطلاحی تکفیر
الف- تکفیر در لغت: