این ستاد به موجب مصوبه شورای اسلامی شهر تهران در خرداد ماه ۱۳۸۵ تشکیل گردید.
هدف از این طرح:
اشتراک مساعی و همکاری بین دستگاه‌های مختلف در سطح مناطق شهر تهران در حوزه‌های مختلف برای پاسخگویی به مسائل و مشکلات پیشنهاد شده از طرف شورایاران،
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
تسریع در گردش کار اداری بین دستگاه‌های مختلف مسئول،
استفاده بهینه از توانمندی‌های شورایاری‌ها و سایر نهادهای داوطلب در سطح مناطق و محلات،
ایجاد تعامل و همکاری مناسب بین بخش‌های حاکمیتی مسئول در شهر تهران و بخش‌های مردمی و داوطلب.
۲-۱۱-۵-طرح برنامه های اوقات فراغت شهرداری تهران با الگوی مشارکت مردمی
شورای اسلامی شهر تهران با همکاری شهرداری تهران و معاونتهای اجتماعی و فرهنگی شهرداری‌های مناطق ۲۲گانه در قالب عقد تفاهم‌نامه‌ای مشترک و دستورالعمل اجرایی این تفاهم‌نامه در سال ۱۳۸۵ با همکاری سایر دستگاه‌های مرتبط و با مشارکت و همراهی مستقیم شورایاری‌های محلات شهر تهران با رویکرد محله محوری برنامه‌های خود را در ۵ حوزه مسائل دینی، فرهنگی و هنری، ورزش و تفریحات سالم، گردشگری، سلامت و بهداشت و آموزش شهروندی در ۳۷۴ محله تهران اجرا نمودند. به منظور اجرای برنامه به هر محله معادل ۵۰ میلیون ریال اختصاص داده شد. در این طرح شورایاری‌های محله سرفصلهای پنج‌گانه برنامه و فعالیتها و طرحهای پیشنهادی خود را به نمایندگی از مردم محله به معاونتهای اجتماعی شهرداری های منطقه ارائه مینمایند
۲-۱۲-سرمایه اجتماعی
اُفه و فوش، در تعریف سرمایه اجتماعی به آگاهی و توجه، اعتماد و مشارکت‌های انجمنی پرداخته‌اند (اُفه و فوش: ۲۰۰۲: ۲۰۰). استون، در سنجش سرمایه اجتماعی دو عنصر اصلی را مطرح کرده است. هنجارها که بیشتر در کیفیت روابط اجتماعی ظهور و بروز دارد و شامل: اعتماد اجتماعی به دوستان و آشنایان و اعتماد تعمیم‌یافته و اعتماد نهادی/ مدنی میگردد در ضمن هنجارهای همیاری را نیز مدنظر قرار داده است و در بعد دیگر شبکه‌ها که در ساختار روابط اجتماعی شکل میگیرد را مطرح کرده است که آن را در دو بعد شبکه‌ها و یا مشارکت‌های رسمی که در انواع انجمن‌ها، اتحادیه‌ها، نهادها و… میگردد و شبکه‌ها و یا مشارکت‌های غیررسمی با خویشاوندان، دوستان، همسایگان و… میگردد (کلمن۲۰۰۱: ۹-۸).
– تجارب مشارکتی در سطح تجارب جهانی
برنامه جعبه ابزار مشارکت شهروندی و تجارب بین شهرداری ها
اولین تجربه جهانی که به عنوان موردی حائز اهمیت میتوان آن را مورد توجه قرار داد، الگو و برنامه جعبه ابزار مشارکت شهروندی در سطح شهرداری های جهان است؛ که با هدف بسط تجارب مشارکتی شهروندی بین شهرداری ها در دو فضای واقعی و مجازی شکل گرفته است. در حال حاضر دامنه فعالیت این الگوی مشارکتی در دو بعد جهانی و منطقهای صورت میگیرد. براساس آخرین یافتههای موجود[۲] این جعبه ابزار به انتقال تجارب جالبی پرداخته است (جدول شماره ۱).
جدول ۲-۲: برخی از فعالیت‌های برنامه جعبه ابزار مشارکت شهروندی و تجارب بین شهرداری‌های جهان (۲۰۰۶-۲۰۰۴)
۲۰۰۴
۲۰۰۵
۲۰۰۶
تدوین برنامه مشارکت شهروندی در بودجه شهرداری‌ها برای ۱۸۰ شهرداری برزیل و تعدادی از کشورهای آمریکای لاتین.
برگزاری پانل برای تعدادی از نهادهای مدنی و شهرداری‌های آلمان جهت مبادله اطلاعات تجارب مشارکت شهروندی در شهرداری‌ها.
اعطای جایزه بهترین تجارب مشارکتی شهروندی شهرداری‌های منطقه آفریقای جنوبی به شهرداری مادر شهر آفریقای جنوبی.
انتشار راهبردهای تجربی حاصل از ارزیابی طرح مشارکتی حاکمیت روستا شهری خوب در اندونزی.
برگزاری کارگاه آموزشی تدوین پیشنهادیه برای برنامه مشارکت شهروندی در شهرداری‌ها در کشور رومانی.
برگزاری دوره آموزشی حکمرانی جنسیتی مسئول (MGGR) در فیلیپین با مدیریت مرکز مشارکت سیاسی زنان آسیا و اقیانوسیه (APWIP) و همکاری شبکه برابری جنسیتی آسیا و اقیانوسیه
(UNDP-APGEN) و برنامه حکمرانی منطقهای آسیا (UNDP-ARAGON).
برگزاری دوره کار‌شناسی تخصصی برای متخصصان شهری و کارشناسان شهرداری‌های رومانی، آلبانی، مولداوی، مجارستان و صربستان در زمینه شراکت شهری شهروندان و کارشناسان شهرداری‌ها در بخارست رومانی؛ به همراه نمایندگان فرانسه و هلند.
برگزاری ششمین همایش جهانی بحث آزاد کار‌شناسی و شهروندی (فروم) با موضوع ابداع جدید سیاسی: یک حکمرانی شهری مشارکتی شفاف تمام عیار (UPTG) با ملاحظات مشارکتی مبتنی بر فضای مجازی اینترنتی، جهانی شدن شهری و شهرداری‌های شهروندمدار مشارکتی.
برگزاری کنفرانس بین‌المللی درباره برنامه داشتن اجتماعات شهری متعهد برخوردار از حمایت‌های مشارکتی شهروندی، نهادهای مردمی و سازمان‌های محلی در کوئینزلند استرالیا.
برگزاری کارگاه جعبه ابزار مشارکت شهروندی موفق در مکزیک با حضور ۶۶ نهاد غیردولتی، سازمان جامعه مدنی و شبکه سازمان‌های غیردولتی بومی سودان (NESI).
ایجاد وب سایت جدید تجارب مشارکتی شهروندی زنان در حکمرانی شهری و شهرداری‌های مشارکتی (INSTRAW).
برگزاری کارگاه آموزشی جعبه ابزار موفق مشارکت شهروندی در شهرداری‌های هند با موضوع مشارکت شهروندی در کاهش تألمات ناشی از فاجعه و بلایای طبیعی.
برگزاری بحث روی خط شهروندان جهان درباره توسعه پایدار مشارکتی شهری با حمایت دولت کانادا، شرکت IBM و
UN-HABITAT و مشارکت ۱۰ هزار شهروند از سرتاسر جهان.
برگزاری کنفرانس منشور اروپایی شهروندی فعال با مشارکت شبکه شهروندی فعال (ACN)، برنامه اروپای شهروندی فعال (EPAC)، بنیاد شهروندی فعال (ACF) و با حمایت شهرداری‌های ایتالیا.
برگزاری نشست مشارکت دیجیتالی بین‌المللی و دموکراسی محلی شهری در مجارستان با هدف باز تعریف مشارکت دیجیتالی شهروندی در شهرداری‌ها.
۱- Participation. Newsletter (2004-2007) http://www.Toolkit
۲-۱۳- الگوهای مشارکت شهروندی مدیریت شهری در کشورهای پیشگام
الگوهای مشارکتی برنامه ریزی توسعه شهری در شهرداری های آمریکا، آلمان، انگلستان، ترکیه، ژاپن و فرانسه (جوامع پیشگام)، مورد نظر این پژوهش هستند. این شهرداری ها به واسطه داشتن ویژگیهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی که ناشی از زمینه های اجتماعی آنها است؛ به یک معنا پایهگذار الگوهای مشارکتی در برنامه ریزی و مدیریت شهری هستند. این نکته خصوصاً برای آلمان، بریتانیا و فرانسه و آمریکا بیش از ژاپن و ترکیه مصداق دارد.
بیشترین کاربرد این الگوهای مشارکتی در برنامه ریزی و مدیریت شهری را میتوان در فرایند تهیه و تصویب برنامه های توسعه شهری و اجرای پروژه های مربوطه ملاحظه کرد.. (پناهی، ، ،۱۳۸۸،ص،۷۸)
۲-۱۴-طراحی الگوی مشارکت شهروندان در امور شهری
این پروژه که جامعترین پروژه مطالعاتی شهرداری تهران در ارتباط با مسئله شهروند محوری میباشد، با تلاش مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران و معاونت اجتماعی و فرهنگی شهر تهران به انجام رسیده است و هم اکنون در مرحله نهایی تحویل پروژه میباشد. پروژه فوقالذکر برای پاسخگویی به این سؤال اساسی تنظیم شده است که وضعیت مشارکت شهروندان در امور شهری تهران چگونه است؟ نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای مشارکت شهروندان کدامند؟ چه الگوهایی را میتوان درخصوص عملیاتی کردن مشارکت در بین شهروندان به کار بست؟
برای پاسخ به این سه سؤال در درجه اول مطالعات نظری پیرامون مشارکت، فرایند تاریخی آن و ارائه مدل نظری و چارچوب نظری تحقیق انجام گرفت. براساس این چارچوب، جامعه آماری از مناطق ۲۲گانه شهر تهران در قالب حجم نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی در قالب جداول، نمودارها و تحلیل‌های آماری گزارش تفصیلی ارائه شده است. از سوی دیگر جهت بررسی عمیق موضوع مطالعه حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی- مدیریتی، قانونی- حقوقی و فضایی- کالبدی مشارکت شهروندان به صورت مطالعه عمیق انجام گرفت. این مطالعه در کنار پیمایش تحقیق به برنامه‌ریزان شهری امکان می‌دهد تا در برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت به تدوین چشم‌اندازها، اهداف، راهبردها، سیاست‌ها و الگوهای مشارکت شهروندان در امور شهری بپردازند.
مطالعه به روش کمی (پیمایش) و کیفی (مصاحبه عمیق) انجام شده است. اطلاعات در قالب سؤالات بسته، باز و نیمه باز از طریق پرسشنامه و مصاحبه عمیق و به منظور دست‌یابی به تجزیه و تحلیل راهبردی (SWOT) نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت‌ها، و تهدیدهای اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، سیاسی- مدیریتی، قانونی- حقوقی و فضایی- کالبدی مربوط به مشارکت شهروندان در امور شهری به دست آمده است.
نتایج نشان داد که مشارکت شهروندان به طور اعم در ایران و به طور اخص در تهران دارای موانع ساختاری، اجتماعی– فرهنگی، سیاسی- مدیریتی، حقوقی و فضایی است. الگوهای مشارکت بسته به شدت و ضعف هر یک از این عوامل متفاوت است. در برخی موارد علی رغم تاکید مدیریت ارشد شهرداری تهران بر ضرورت مشارکت شهروندان در امور شهری، این ضرورت از سوی مدیران شهری و شهروندان پیگیری نمی‌شود و مشارکت شهروندان عمدتاً صوری، سمبلیک و نمادین است.
با توجه به اهمیت اطلاع مدیران محترم از یافتههای تحقیق، به طور خلاصه نقاط ضعف و قوت، فرصت‌ها و تهدیدها شهروند محوری و مشارکت شهروندی در ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، سیاسی- مدیریتی، قانونی- حقوقی و فضایی- کالبدی بیان میگردد.
۱- حوزه اجتماعی- فرهنگی
نقاط قوت:
سرمایه اجتماعی یکی از مهم‌ترین نقاط قوت یک جامعه است که عامل کنترل اجتماعی نیز محسوب می‌شود. احساس شهروندی ظرفیت‌های مردم را در بهبود امور شهری به کار میگیرد. تقویت این سرمایه منوط به رشد تشکل‌های غیردولتی، نهادها و شورایاری‌ها در سطح محلی و منطقهای است.
مدیریت شهری با ایجاد کانون‌های مشارکتی و کارگاه‌ها، همایش‌ها و سمینارهای آموزشی از پتانسیل زنان و بازنشستگان در بهبود مدیریت شهری استفاده کند. احساس توانمندی، احترام و پرستیژ اجتماعی این اقشار را تقویت کند. از این تجربیات در بهبود امور محله‌ای میتوان کمک فراوانی گرفت و با تقویت اثرگذاری آنان، از بروز افسردگی‌ها و احساس پوچی و ناتوانی‌شان نیز جلوگیری نمود.
مشارکت جوانان، عامل مهمی در بهبود نارسایی‌ها و مشکلات است. جوانان در امور فرامحله‌ای تلاش قابل ملاحظه‌ای دارند. ناپختگی و تجربه کم آنان را با بهره‌گیری از تجربیات بزرگان، بزرگسالان و بازنشستگان میتوان جبران کرد. مدیریت شهری می‌تواند با تشکیل اتاق فکر مشاوران جوان و تقویت تعامل آنان با اقشار مجرب، ضمن ایجاد احساس تعهد و مسئولیت‌پذیری، افراد را به کنترل رفتارهای خود و دیگران وادار سازد و از نظرات و دیدگاه‌های آنان در بهبود زندگی اجتماعی و امور شهری بهره گیرد.
نقاط ضعف:
