۲-۳-۲-۱- شیوع غفلت
۲-۳-۲-۱-۱- از یاد خدا
از دیگر انحرافات شایع در آخرالزمان این است که مردم در روی گردانی از یاد خدا و فرار از آن همدیگر را کمک می­ کنند. به همین ترتیب امام علی, در بیان ویژگی­های مردم آن دوره فرموده است: «یتوازرون فی غیر ذکر اللّه تعالى‏»^[۱۷۳]: در غیر ذکر خدا همدیگر را کمک کنند.
بیان: در دوره آخرالزمان یک غفلت فراگیر شامل حال بسیاری از مردم می­ شود که از آن به خدا پناه می­بریم تا از غافلان نباشیم. زیرا همین غفلت سرچشمه بسیاری از گناهان و انحرافات است که در نهایت شخص می­بیند که از محدوده هدایت الاهی خارج و به خود واگذاشته شده است و وقتی که این گونه شد قطعاً به ضرر خودِ شخص خواهد بود چرا که در قیامت به آتش غفلتِ خود خواهد سوخت و این است همان «أَلا ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبینُ»^[۱۷۴] و در روایتی است که امام صادق, فرمود: «إِیَّاکُمْ وَ الْغَفْلَهَ فَمَنْ غَفَلَ فَإِنَّمَا یَغْفُلُ عَنْ نَفْسِهِ»^[۱۷۵]: شما را از غفلت بر حذر مى‏دارم، زیرا کسى که چنین کند به زیان خود تن در داده است.
۲-۳-۲-۱-۲- ترک توسل واستعانت از خداوند و التجاء به غیر او
رسول خدا فرمودند: «یَأْتِی عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ … الِالْتِجَاءُ إِلَیْهِمْ خِزْیٌ وَ الِاعْتِدَادُ بِهِمْ ذُلٌّ وَ طَلَبُ مَا فِی أَیْدِیهِمْ فَقْرٌ …»^[۱۷۶]: بیاید بر مردم زمانی که پناهندگی به ایشان خواری است و اعتنا به ایشان ذلت است و طلب نمودن آنچه را که در دست دارند فقر است.
با این بیان که مردم به جای پناهنده شدن به خداوند و کمک خواستن از او به غیر او متوجه می­شوند که این، سبب خواری ایشان می­گردد و همچنین توجه نمودن و دنباله روی از آنان سبب ذلالت و روزی خواستن از آنان سبب فقر می­ شود.
۲-۳-۲-۱-۳- غافل بودن از مرگ و اموات
از دیگر انحرافات هشدار دهنده برای مردم در آخرالزمان این است که مردم اموات را فراموش می­ کنند. که این فراموشیِ اموات، ریشه در فراموشی و غفلت از یاد مرگ دارد که همین مسأله، خود زمینه ساز بسیاری از انحرافات در مردم می­باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

الف- مأیوس شدنِ اموات از خیرات زنده­هاشان
رسول­خدا۳ فرمود: «یَأْتِی عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ … الْأَمْوَاتُ آیِسُونَ فِی قُبُورِهِمْ مِنْ خَیْرِهِمْ»^[۱۷۷]: بیاید بر مردم زمانی­که مرده­ها در قبورشان از خیر این مردم مأیوسند.
ب- به سخره گرفتن اموات و میّت
امام صادق, فرمود: «فَإِذَا … رَأَیْتَ الْمَیِّتَ یُهْزَأُ بِهِ فَلَا یَفْزَعُ لَهُ أَحَدٌ»^[۱۷۸]: و دیدی که میت، مورد استهزاء و مسخره قرار می­گیرد و کسی او (میت) را از این استهزاء پناه نداده و دفاع نمی­کند.
که این مسخره کردن اموات ریشه در فراموشیِ مرگ و عدم درک هول هراس­های پس از مرگ و عدم باور مرگ در نزد ایشان دارد.
۲-۳-۲-۱-۴- غفلت از عذاب الاهی
در روایتی امام صادق, فرمود: «فَإِذَا … رَأَیْتَ الْآیَاتِ فِی السَّمَاءِ لَا یَفْزَعُ لَهَا أَحَدٌ»^[۱۷۹]: و دیدی که مردم از نشانه­ های آسمانی وحشت و ترسی ندارند.
و در روایتی است که ابوالجارود گفت: امام محمد باقر, در تفسیر آیه: «قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُهُ بَیاتاً أَوْ نَهاراً» یعنى: بگو: به من بگوئید اگر عذاب خدا شبى یا روزى براى شما بیاید؟ «ما ذا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ»‏؟ گناهکاران براى چه شتاب مى‏کنند؟ فرمود: این عذابى است که در آخر الزمان بر فاسقان اهل قبله (یعنى مسلمانان) فرود مى‏آید، در حالى که منکر این هستند که عذاب بر آنها فرود خواهد آمد.^[۱۸۰]
۲-۳-۲-۲- حریم شکنی مقدّسات
از دیگر انحرافاتی که در آخرالزمان وجود دارد و شدت پیدا می­ کند حریم شکنی مقدسات است که اَشکال آن به قرار زیر است:
۲-۳-۲-۲-۱- حرمت شکنی اماکن مقدسه
امام صادق, فرمودند: «فَإِذَا رَأَیْتَ‏ الْحَرَمَیْنِ یُعْمَلُ فِیهِمَا بِمَا لَا یُحِبُّ اللَّهُ لَا یَمْنَعُهُمْ مَانِعٌ وَ لَا یَحُولُ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْعَمَلِ الْقَبِیحِ أَحَدٌ»^[۱۸۱]: و دیدی که در حرمین (مکه و مدینه) کارهایی خلاف رضای خدا انجام می­ دهند، چیزی مانع آنها نمی­ شود و کسی هم میان آنان و عمل زشتشان مانع نمی­گردد.
و در همان حدیث در فراز دیگری می فرماید: «فَإِذَا رَأَیْتَ الْمَعَازِفَ ظَاهِرَهً فِی الْحَرَمَیْنِ»^[۱۸۲]: و دیدی که آلات لهو و لعب در حرمین (مکه و مدینه) به طور آشکار انجام می­ شود.
بیان: در کنار خانه خدا و اولین خانه­ای که برای عبادت و هدایت بندگان خدا که خداوند می­فرماید: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذی بِبَکَّهَ مُبارَکاً وَ هُدىً لِلْعالَمینَ»^[۱۸۳] و در حرم پیامبر بزرگوار اسلام در آخرالزمان کارهای خلاف و اعمال ناپسند و زشت مرتکب می­شوند و کسی هم از مسلمانان نبوده و جلوی کارهای زشت آنان را نخواهد گرفت و این از علائم ظهور است. البته شاید این اعمال ناپسند دولت کنونی عربستان ناظر به همین باشد.
۲-۳-۲-۲-۲- لگدمال شدن حرمت افراد، نوامیس، آبرو و یا اعتقادات و باورهای صحیح مسلمین
که در روایتی رسول­خدا۳ فرمودند: «لا تقوم الساعه حتى … توطأ حریمهم»^[۱۸۴]: بر پا نشود ساعت ظهور تا اینکه حریم­ها لگدمال شوند.
و در روایت دیگری امام علی, فرمود: «یَأْتِی عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ … یُنْتَهَکُ فِیهِ الْمَحَارِمُ»^[۱۸۵]: روزگاری بر مردم آید که در آن حریم­ها مورد تجاوز قرار بگیرند.
۲-۳-۲-۲-۳- تحقیر سادات
امام علی, فرمود: «و تذلّ السادات‏»^[۱۸۶]: و سادات ذلیل شوند.
۲-۳-۲-۲-۴- اهانت به قرآن
اما در مورد خودِ قرآن نیز در آخرالزمان از جانب مردم اهانت­هایی صورت می­­گیرد که به قرار زیر است.
الف- مهجور شدن قرآن
امام علی, در بیان نشانه­ های آخرالزمان فرمود: «و تهجر المصاحف»^[۱۸۷]: قرآن ها به کنار رود.
ب- سبک شمردن قرآن
رسول خدا۳ فرمود: «حَتَّى تَرَوْنَ … اسْتَخَفُّوا بِالْقُرْآنِ»^[۱۸۸]: تا ببینید به قرآن استخفاف کنند.
ج- قرآن سوزی
در روایتی امام علی, فرمود: «و یحرق المصاحف»^[۱۸۹]: و قرآن­ها را به آتش می­کشانند.
۲-۳-۲-۳- بی­توجهی به ارزش­ها
۲-۳-۲-۳-۱- بی رهرو شدن جاده سعادت
امام صادق, در روایتی فرمودند: «فَإِذَا … رَأَیْتَ مَسْلَکَ الْخَیْرِ وَ طَرِیقَهُ خَالِیاً لَا یَسْلُکُهُ أَحَدٌ»^[۱۹۰]: و دیدی که راه خیر و سعادت، خالی مانده است و کسی آن را نمی­پیماید.
این روایت به صورت کلی مطرح شده است یعنی راه خیر و سعادت که اقسام گوناگونی دارد مثل کمک به نیازمندان و صله رحم و حل مشکلات دیگران و …، در آخرالزمان کسی به سمت آنها نمی­رود لذا این­ها که مصداق خیر و سعادتمندی انسان­هاست بی رهرو خواهند شد.
۲-۳-۲-۳-۲- کم و حبس شدن اعمال صالح
امام علی, در بیان نشانه­ های آخرالزمان فرمود: «و تقلّ الأعمال»^[۱۹۱]: و اعمال (صالحه) کم شود.
و در برخی از روایات به محبوس شدن اعمال اشاره دارد و احتمالاً مرادش این است که مردم به دلیل نداشتن اخلاص در کارهایشان آن اعمال –حتی صالحی را هم که- انجام می­ دهند بالا نمی­رود و مورد قبول واقع نمی­ شود.
در روایتی است که: «من اقتراب الساعه أن … یحبس العمل»^[۱۹۲]: یکی از علامات نردیکی ساعت (ظهور) حبس شدن عمل است.
۲-۳-۲-۳-۳- کم شدن حسنات
از دیگر انحرافاتی که در امت اسلام شایع می­ شود، کم شدن حسنات و کارهای خوب است که مردم کمتر به سراغ آنها می­روند. که حالات آن به صورت زیر است.
الف- کم انجام دادن
امام علی, در بیان نشانه­ های آخرالزمان فرمود: «إِذَا … أَقَلُّوا مِنَ الْحَسَنَاتِ»^[۱۹۳]: هنگامی که حسنات و کارهای خوب را کم انجام دهند.
ب- عدم انجام آن
پیامبر۳ فرمود: «سَیَأْتِی مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ … یَزْهَدُونَ فِی الْخَیْرِ»^[۱۹۴]: گروهی بعد از من خواهند آمد که از انجام کارهای نیک خودداری می­ کنند.
ج- بسته شدن راه خیر و خوبی
امام صادق, فرمود: «فَإِذَا … رَأَیْتَ سَبِیلَ الْخَیْرِ مُنْقَطِعاً وَ سَبِیلَ الشَّرِّ مَسْلُوکاً»^[۱۹۵]: و دیدی که راه خیر مسدود و منقطع و راه بدی­ها و شر باز و محل رفت و آمد مردم است.
۲-۳-۲-۴- تنبلی و بهانه تراشی در دین