(کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۶، ۴۹)

1. 1. فعالیت‎های عملیاتی

1. 1. بازده سرمایه‎گذاری‌آموزش‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی

1. 1. مالیات بر درآمد

1. 1. فعالیت‎های سرمایه‎گذاری

1. فعالیت‎های تأمین مالی

۲-۱-۷ کاربرد و محتوای اطلاعاتی جریانات نقدی در تصمیم‎گیری

اطلاعات حسابداری مالی از اهمیت چشم‎گیری برخوردارند. این اطلاعات با نظم بخشیدن به موارد افشا شده توسط مدیران، محیط اطلاعاتی شرکت را بهبود می‎دهند و ورودی‎های مربوط به فعالیت‎های شرکت را در قالب گزارش‎های فهم‎پذیر به افراد برون سازمانی ارائه می‎دهند. این اطلاعات افشا شده از کیفیت مشخصی برخوردارند که کیفیت مذکور می‎تواند مستقیماً بر جریان نقدی شرکت و هم بر نرخ هزینه سرمایه‎ای که در تنزیل این جریان‎های نقدی استفاده می‎شود، تأثیر بگذارد. به عبارت کلی‎تر، اطلاعات حسابداری مالی می‎توانند بر عملکرد اقتصادی شرکت‌آموزش‌ها اثر بگذارند و آن را بهبود دهند (به شرط با کیفیت بودن اطلاعات) و این تأثیر می‎توانند از طرق متفاوتی اعمال شود (مشایخی، ۸۹-۱۳۸۸، ۷۴).

در گذشته صورت‎های مالی اساسی شامل ترازنامه و صورت سود و زیان بوده است به تدریج با گسترش اهمیت سرمایه‎ در گردش و لزوم گزارشگری آن برای آگاهی استفاده کنندگان از وضعیت مالی، واحدهای انتفاعی موظف شدند که گزارش اساسی دیگری، تحت عنوان صورت تغییرات در وضعیت مالی تهیه نمایند، این گزارش منابع و مصارف طی دوره را نشان می‎داد.

وجود برداشت‎های گوناگون از وجوه، نظیر وجه نقد، سرمایه در گردش، شبه نقد و جز این ها از یک طرف و اهمیت و نقش وجوه نقد در تصمیم‎گیری‎های مالی در قالب صورت منابع و مصارف، نتوانست خلأ اطلاعاتی را که در ترازنامه و صورت سود و زیان وجود داشت پر کند و این امر نیز موجب تأکید بیشتر بر صورت جریان وجوه نقد شد (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۸۰).

هیئت استانداردهای حسابداری مالی آمریکا^[۱۹] در استاندارد شماره ۹۵ و کمیته استانداردهای حسابداری در استاندارد شماره ۲ از استانداردهای حسابداری ایران و نیز بر طبق استاندارد حسابداری شماره ۷ کمیته استانداردهای بین‎المللی حسابداری، تهیه و افشا صورت جریان وجوه نقد را اجباری نمودند (اعتمادی و تاروردی، ۱۳۸۵، ۷۱).

صورت جریان وجوه نقد را می‎توان این گونه تعریف نمود:

«یکی از صورت‎های مالی اساسی است که چگونگی ورود و خروج نقد یک واحد انتفاعی را در قالب فعالیت‎های عملیاتی، بازده سرمایه‎گذاری‌آموزش‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی و مالیات بر درآمد و فعالیت‎های تأمین مالی و سرمایه‎گذاری در یک دوره مالی نشان می‎دهد و با هدف فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی و چگونگی تأمین و مصرف وجوه نقد تهیه می‎شود.» (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۸۰)

صورت جریان وجوه نقد، اطلاعات سودمندی را فراهم می‎کند و اعتقاد بر این است که اطلاعات مربوط به گردش وجوه نقد باید برای استفاده کنندگان اطلاعات مالی در درک بهتر عملیات، ارزیابی فعالیت‎های مالی، سنجش نقدینگی و توان واریز به موقع بدهی‌آموزش‌ها، تفسیر اطلاعات مربوط به سودآوری و نهایتاًً ارزیابی فعالیت‎های تأمین مالی و سرمایه‎گذاری واحدهای انتفاعی، از راه‎های زیر سودمند واقع شود: (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۸۱)

1. 1. کمک مستقیم به ارزیابی دورنمای آتی گردش وجوه نقد

1. 1. کمک به شناسایی ارتباط بین سود خالص و گردش وجوه نقد مربوط

1. 1. فراهم کردن اطلاعات مربوط به گردش واقعی وجوه نقد

1. 1. فراهم کردن اطلاعات راجع به کیفیت سود

1. 1. بهبود قابلیت مقایسه اطلاعات منعکس در گزارش‎های مالی

1. کمک به ارزیابی عملکرد واحد انتفاعی به گونه‎ای متفاوت

‌بنابرین‏ با تهیه صورت جریان وجوه نقد، وضعیت گذشته ورود و خروج وجه نقد افشا می‎گردد و از این طریق می‎توان از ارتباط بین سود خالص و گردش وجوه نقد مربوط آگاه شد و راجع به کیفیت سودآوری و نیز عملکرد واحد انتفاعی ارزیابی‎های متفاوتی به عمل آورد. یکی دیگر از سودمندی‎های صورت جریان وجوه نقد، کمک مستقیم به ارزیابی دورنمای آتی گردش وجوه نقد و به عبارت دیگر پیش‎بینی نقدینگی آینده واحد انتفاعی است. به طوری که مدیران مالی، ضمن آگاهی از وضعیت چگونگی ورود و خروج نقد گذشته، توان واحد انتفاعی را در ایجاد جریان مساعد وجوه نقد در آینده ارزیابی می‎نمایند (نیکومرام و همکاران، ۱۳۸۶، ۲۸۲).

۲-۱-۷-۱ هدف صورت جریان وجوه نقد

هدف اصلی صورت جریان وجه نقد فراهم کردن اطلاعاتی پیرامون دریافت‌آموزش‌ها و پرداخت‎های نقدی شرکت در طی دوره حسابداری می‎باشد. علاوه بر این فراهم کردن اطلاعات ‌در مورد بازده سرمایه‎گذاری‌آموزش‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی، مالیات بر درآمد و نیز فعالیت‎های سرمایه‎گذاری و تأمین مالی شرکت در طی دوره نیز اهداف دیگر آن است (اعتمادی و چالاکی، ۱۳۸۲، ۶۱).

اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد می‎تواند در قضاوت نسبت به مبلغ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان‎های وجوه نقد آتی به استفاده کنندگان صورت‎های مالی کمک کند. اطلاعات مذبور، بیانگر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان آن جهت ایجاد وجه نقد و در نتیجه مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است. علاوه بر این، تحلیل‎گران و دیگر استفاده کنندگان اطلاعات مالی، اغلب به طور رسمی یا غیررسمی مدل‎هایی را برای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریان‎های نقدی آتی واحدهای تجاری به کار می‎برند. اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد می‎تواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابی‎های گذشته مفید واقع شود و رابطه بین فعالیت‎های واحد تجاری و دریافت و پرداخت‎های آن را نشان دهد (کمیته تدوین استاندارد‎های حسابداری، ۱۳۸۶، ۴۳).

از آنجا که صورت جریان وجوه نقد تحت تأثیر برخوردهای متفاوت حسابداری در خصوص معاملات و رویدادهای یکسان در سطح واحدهای تجاری مختلف نیست، ارائه آن قابلیت مقایسه جنبه عملیاتی عملکرد مالی واحدهای تجاری مختلف را افزایش می‎دهد (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۶، ۴۴).

استفاده کنندگان صورت‎های مالی نیازمند اطلاعاتی در خصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری هستند. این نیاز صرفنظر از ماهیت فعالیت‎های واحد تجاری و تلقی یا عدم تلقی وجه نقد به عنوان محصول واحد تجاری وجود دارد، چرا که علی‎رغم تفاوت این واحدها از لحاظ فعالیت‎های اصلی درآمدزا، نیاز آن ها به وجه نقد عمدتاًً از دلایل مشابهی ناشی می‎شود. به عبارت دیگر واحدهای تجاری جهت هدایت عملیات، تسویه تعهدات و پرداخت سود سهام تماماً به وجوه نقد نیاز دارند.

۲-۱-۷-۲ جنبه‎های نقدینگی