پس از جمع آوری داده هایی که برای انجام تحقیق مورد نیاز است، انتخاب ابزاری مناسب به منظور محاسبه و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به متغیر ها، اهمیت خاصی دارد. به منظور انجام محاسبات و آماده نمودن داده ها و اطلاعات مورد نیاز تحقیق و همچنین تجزیه و تحلیل آن ها، از نرم افزار های Excel و Eviews(نسخه ۷) استفاده شده است.
۳-۸- متغیرهای پژوهش و تعاریف عملیاتی آن ها
با توجه به اینکه در این پژوهش رابطه بین انعطاف پذیری مالی و سیاست های نقدی با تأکید بر چرخه عمر شرکت مورد بررسی قرار می‌دهیم، انعطاف پذیری مالی به عنوان متغیر مستقل و سیاست های نقدی نیز به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می شود. همچنین در این پژوهش متغیرهای اندازه شرکت، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام، نسبت رشد دارایی ها، نرخ بازده دارایی هاو اهرم مالی به عنوان متغیرهای کنترلی در نظر گرفته شده اند.
CHi,t = β ۰+ β۱FFPi,t + β۲ MB i,t + β۳ SIZEi,t+ β۴ LEVi,t+ β۵ GROi,t+ β۶ ROAi,t+ εit
FFP =شاخص انعطاف پذیری مالی در سالt و در شرکتi
CH =شاخص سیاست های نقدی در سالt و در شرکتi
LEV=شاخص اهرم مالی در سالt و در شرکتi
MB=شاخص نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام در سالt و در شرکتi
SIZE= شاخص اندازه شرکت در سالt و در شرکتi
GRO= شاخص نسبت رشد دارایی ها در سالt و در شرکتi
ROA= شاخص نرخ بازده دارایی هادر سالt و در شرکتi
ε =خطای اندازه گیری در مدل
۳-۸-۱- متغیر مستقل
برای مشخص شدن شرکت های دارای انعطاف پذیری مالی، شرکت هایی که در سه سال متوالی دارای نسبت اهرمی کمتر از میانه (منظور میانه کل نسبت اهرمی جامعه آماری) باشند به عنوان شرکت های دارای انعطاف پذیری مالی طبقه بندی می‌شوند(مارچیکا و مارا،۲۰۰۷). اهرم مالی: میزان استفاده از بدهی ها برای تامین مالی دارایی های یک شرکت را اهرم مالی می‌گویند:
۳-۸-۲- متغیر تعدیل گر
– چرخه عمر شرکت
آنتونی و رامش(۱۹۹۲)[۳۸]در پژوهش خود به منظور تفکیک شرکت ها به مراحل چرخه عمر از چهار متغیر: رشد فروش، مخارج سرمایه ای، نسبت سود تقسیمی و سن (عمر) شرکت استفاده نموده اند. در این پژوهش نیز جهت تفکیک شرکت ها به مراحل چرخه عمر(رشد، بلوغ و افول)، با بهره گرفتن از چهار متغیر مذکور و طبق روش شناسی پارک و چن (۲۰۰۶) به صورت زیر عمل می‌گردد(کرمی و عمرانی،۱۳۸۹).
نخست مقدار هر یک از متغیرهای رشد فروش، مخارج سرمایه ای، نسبت سود تقسیمی و سن (عمر) شرکت برای هر سال-شرکت محاسبه می شود.سال- شرکت ها بر اساس هر یک از چهار متغیر مذکور و با بهره گرفتن از پنجک های آماری به پنج طبقه تقسیم می‌شوند که با توجه به قرار گرفتن در پنجک (طبقه) مورد نظر، طبق جدول(۳-۱) نمره بین ۱ تا ۵ می گیرند.
سپس برای هر سال-شرکت، نمره ای مرکب به دست می‌آید که با توجه به شرایط زیر در یکی از مراحل رشد، بلوغ و افول طبقه بندی می شود:
الف- در صورتی که مجموع نمرات بین ۱۶ و ۲۰ باشد، در مرحله رشد قرار دارد.
ب- در صورتی که مجموع نمرات بین ۹ و ۱۵ باشد، در مرحله بلوغ قرار دارد.
ج- در صورتی که مجموع نمرات بین ۴ و ۸ باشد، در مرحله افول قرار دارد.
SGt = [(SALEt – SALEt-1)/( SALEt-1 )]×۱۰۰
CEVt = (CEt / VALUEt )×۱۰۰
DPRt = (DPSt / EPSt )×۱۰۰
AGE = CYEAR – FYEAR
SGt = رشد فروش
CEVt = تغییر در مخارج سرمایه ای که از تغییرات دارایی ثابت سال جاری نسبت به سال گذشته به دست می‌آید.
DPRt = نسبت سود تقسیمی
AGEt= عمر شرکت
SALESt =فروش در سال t
CEt = مخارج سرمایه ای در سال t
VALUEt = ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به اضافه ارزش دفتری بدهی های بلندمدت در سال t
DPSt = سود تقسیمی هر سهم
EPSt = سود هر سهم
CYEAR= سال جاری در محاسبات
FYEAR= سال تأسيس شرکت
قابل ذکر است که در این پژوهش به دلیل غیر فعال بودن معامله (خرید و فروش) یا غیر بورسی بودن شرکت های نوظهور چرخه عمر به صورت سه مرحله رشد، بلوغ و افول تعریف شده و از مرحله ظهور صرف نظر شده است به علاوه جهت تعیین عمر شرکت ها در این پژوهش فرض بر آن است که شرکت ها در طی دوره مورد مطالعه مورد تحصیل و ادغام قرار نگرفته اند. این مهم به دلیل جلوگیری از حذف متغیر سن (عمر) شرکت به علت ایجاد شخصیت حسابداری و گزارشگری جدید پس از تحصیل صورت می پذیرد.
جدول۳-۱ پنجک های تقسیم بندی شرکت
مخارج سرمایه ای(CEV)
نسبت سود تقسیمی(DPR)
رشد فروش(SG)
عمر شرکتAGE))
پنجک ها
۱
۵
۱
۵
پنجک اول
۲
۴
۲
۴
پنجک دوم
۳
۳
۳
۳
پنجک سوم
۴
۲
۴
۲
پنجک چهارم
۵
۱
۵
۱
پنجک پنجم
۳-۸-۳- متغیر وابسته
متغیر وابسته در این تحقیق سیاست های نقدی می‌باشد که با بهره گرفتن از سطح انباشت وجه نقد به شرح زیر قابل محاسبه است:
۳-۸-۴- متغیر کنترلی
در این پژوهش با توجه به پژوهشات معدود صورت گرفته در مورد انعطاف پذیری مالی در ایران از جمله پژوهش قوی(۱۳۹۰) متغیرهای کنترلی به شرح زیر در نظرگرفته می شود:
۱- اندازه شرکت: که از لگاریتم طبیعی جمع دارایی های پایان دوره به دست می‌آید.
۲- اهرم مالی: این متغیر از تقسیم کل بدهی به کل دارایی های پایان دوره به دست می‌آید.
۳- نسبت رشد دارایی ها: این متغیر از تغییر دارایی ها نسبت به دارایی اول دوره به دست می‌آید.
۴- ارزش بازار به ارزش دفتری: این متغیر از تقسیم ارزش بازار سهام شرکت در پایان سال به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام به دست می‌آید.
۵- نرخ بازده دارایی ها: این متغیر از تقسیم سود خالص به کل دارایی های پایان دوره به دست می‌آید.
۳-۹- تابع آماره (ملاک آزمون کننده)
۳-۹-۱-آمار توصیفی
پس از جمع آوری داده ها ابتدا با بهره گرفتن از تکنیکهای آمار توصیفی به توصیف داده ها پرداخته می‌شود. با توجه به اینکه پژوهش حاضر برای شرکتهای عضو نمونهآماری در دوره ۵ ساله صورت گرفته است؛ لذا ابتدا آماره های توصیفی که شامل مقدار پارامترهای آماری حداقل، مقدار حداکثر، میانگین و انحراف معیار می‌باشد، ارائه خواهد شد.
۳-۹-۲-آمار استنباطی
۳-۹-۲-۱: آزمونK-S نرمالیته داده ها
فرمول:
به منظور بررسی اینکه در پژوهش از روش های آماری پارامتریک و یا از روش های آماری ناپارامتریک استفاده می شود از آزمونکولموگروف-اسمیرنوف به شرح زیر استفاده می شود.
در این آماره، (ضریب چولگی) و (ضریب کشیدگی) می باشند.
نحوه داوری:
اگر sigمحاسبه شده از سطح معنی داری ۰۵/۰ بیشتر باشد فرض H1ردو فرض H0پذیرفته می شود به معنی اینکه داده ها نرمال هستند. و اگر مقدار sig محاسبه شده از سطح معنی داری ۰۵/۰ کمتر باشد. فرض H0رد و فرض H1پذیرفته می شود. یعنی داده ها از توزیع نرمال پیروی نمی نمایند یر همین اساس از lnبرای نرمال شدن داده ها استفاده می شود.
۳-۹-۲-۲ : آزمون پیرسون
