Harmon-3
بطور متوسط ۵ تا۲۰ درصد از نشاسته مصرفی در بعداز شکمبه هضم می شود و از این مقدار بیشتر آن در روده کوچک هضم می شود (هانتینگتن^۲، ۱۹۹۷). هارمون (۱۹۹۲) گزارش کرده است که قابلیت هضم نشاسته در روده باریک گوساله های نر و تلیسه ها برابر ۳/۱۷-۹/۸۴ درصد نشاسته وارد شده به دوازدهه بود.
ممکن است عوامل ذیل باعث محدودیت هضم نشاسته در روده کوچک شوند:
۱- محدودیت فعالیت آنزیم های آمیلاز، مالتاز یا ایزو مالتاز بعلت تولید ناکافی و یا حضور ممانعت کننده های آنزیمی. ۲- محدودیت جذب گلوکز از روده کوچک. ۳- زمان ناکافی برای هیدرولیز کامل نشاسته.۴ – دسترسی ناکافی آنزیم ها به گرانول های نشاسته به علت نامحلول بودن و یا غیرقابل نفوذ بودن گرانول های نشاسته (باشتنی، ۱۳۸۳).

مقدار هضم نشاسته در روده کوچک با ترکیب جیره نیز تغییر می کند. اگر یونجه به عنوان علوفه در جیره باشد، شیرابه ایلئوم ویسکوزیته پایین و حالت مایع دارد که این امر ممکن است به علت مواد معدنی بالا و در نتیجه فشار اسمزی بالا باشد، ولی وقتی پوست پنبه دانه مصرف می شود، ویسکوزیته شیرابه هضمی افزایش می یابد و حالت چسبنده پیدا می کند. ویسکوزیته بالا می تواند در معرض قرارگرفتن ذرات غذایی با دیواره روده کوچک را کاهش دهد و از نظر تئوری، هضم نشاسته را در روده کوچک پایین آورد (آونز و همکاران^۳، ۱۹۸۶).
Harmon -1
Huntington -2
Owens-2
۱-۷-۲- تجزیه پذیری پروتئین ها در شکمبه :
مهمترین منبع ازت برای میکروب های شکمبه، پروتئین جیره و ازت غیرپروتئینی^۱ است. میکروارگانیسم های داخل شکمبه دارای فعالیت پروتئولیتیک زیادی بوده و از این رو میتوان مطمئن بود که بسیاری از پروتئین های وارد شده به شکمبه، به پپتیدها و اسیدهای آمینه (که اکثرا دی آمینه می شوند) تجزیه می کنند. حاصل آمین زدایی^۲ اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی، آمونیاک و دی اکسیدکربن است (نیکخواه و محرری، ۱۳۷۵).
میکروارگانیسم های شکمبه از آمونیاک حاصل از تجزیه اسیدهای آمینه، پپتیدهای کوچکتر و اسیدهای آمینه آزاد استفاده نموده و از آنها پروتئین بدن خود را می سازند. در اثر انتقال میکروارگانیسم ها به شیردان و روده کوچک، پروتئین آنها هضم و جذب بدن حیوان می گردد. از خصوصیات میکروارگانیسم ها در سنتز پروتئین میکروبی این است که قادرند علاوه بر سنتز اسیدهای آمینه غیرضروری، اسیدهای آمینه ضروری را نیز تولید نمایند. آمونیاک موجود در شکمبه یک ترکیب واسطه کلیدی در تجزیه و سنتز پروتئین میکروبی است. در صورتی که مقدار ترکیبات ازته در جیره غذایی کم باشد غلظت آمونیاک شکمبه پایین بوده و درنتیجه رشد میکروارگانیسم ها و تجزیه کربوهیدرات های غذا با تاخیر صورت می گیرد.
سطح پروتئین محلول در جیره ها به عنوان یک عامل مهم در متابولیسم ازت پروتئینی و غیرپروتئینی در حیوانات نشخوارکننده است. چنانچه جیره، حاوی مقادیر زیاد پروتئین به شکل محلول باشد، به علت تجزیه سریع این بخش از پروتئین در شکمبه، راندمان استفاده از ازت و خصوصاً پروتئین عبوری^۳ را کاهش می دهد. مقدار پروتئین عبوری غذا در حیوان نشخوارکننده نه تنها به “مقدار” پروتئین کم تجزیه در شکمبه، بلکه به “سرعت” تجزیه شدن این بخش از پروتئین و همچنین به “سرعت عبور”محتویات (جامد و مایع) از شکمبه نیز بستگی دارد (چاشنی دل، ۱۳۷۳).
None Protein Nitrogen:NPN-1
Deamination -2
By-Pass Protein-3
۱-۷-۳- تجزیه پذیری چربیها در شکمبه :
مطالعات نشان می دهد هنگام ورود چربیها به شکمبه، دو تغییر و تبدیل مهم، یعنی لیپولیز و بیوهیدروژناسیون اتفاق می افتد. طی فرایند لیپولیز، چربیهای استریفیه شده مواد خوراکی به اسیدهای چرب آزاد تبدیل می شوند و به دنبال آن فرایند بیوهیدروژناسیون باعث کاهش تعداد پیوندهای دوگانه در اسیدهای چرب می شود (باشتنی، ۱۳۸۳).
بعد از اینکه چربی گیاهان مصرف می شود، لیپاز میکروبی بطور گسترده ای این چربی ها را هیدرولیز کرده و در نتیجه اسیدهای چرب موجود در چربیهای گیاهی آزاد می شوند.باکتری آنرویبریو ^۱بهترین فعالیت لیپازی را دارد و تولید نوعی استراز و لیپاز می کند (جنکینز^۲، ۱۹۹۳). آنزیم این باکتری کاملا خارج سلولی است و دی گلیسریدها را سریعتر از تری گلیسریدها هیدرولیز می کند. به فسفولیپیدها و گالاکتولیپیدها حمله نمی کند. هیدرولیز گالاکتولیپیدها و فسفولیپیدهای گیاهی به فعالیت آنزیمهای گالاکتوسیداز و فسفولیپاز مربوط می شود که بوسیله میکروب های شکمبه تولید می شوند (باشتنی، ۱۳۸۳).
بیوهیدروژناسیون شکمبه ای به صورت ناپدیدشدن اسیدلینولئیک و لینولنیک بین دهان و دوازدهه تعریف می شود. در بیشتر حالات بیوهیدروژناسیون بطور متوسط۸۰ و۹۲ درصد به ترتیب برای اسیدلینولئیک و لینولنیک اتفاق می افتد (دورا و فرلای^۳، ۱۹۹۴). معمولاً اثرات مختلف منابع چربی روی تخمیر به اختلاف در ساختمان چربی ها مربوط می شود. دو خاصیت مهم چربی یعنی غیراشباع بودن و قابلیت استریفیه شدن، ممکن است هضم در شکمبه را تحت تاثیر قرار دهد. چربیهای غیراشباع نسبت به نوع اشباع، برای میکروب های شکمبه سمی تر هستند و اثر منفی بیشتری روی تخمیر دارند (باشتنی، ۱۳۸۳).
Anaervibrio Lipolytica -1
Jenkins-2
Doreou & Ferlay-3
دوندرا و لویس^۱ (۱۹۷۴) چهار فرضیه را برای تفسیر اثرات مضر چربی روی تخمیر، پیشنهاد کرده اند:
۱- چربی به صورت یک لایه ای سطح فیبر را پوشانده و باعث می شود که ذرات فیبر از جمله میکروبی در امان باشند. ۲- بعلت اثرات سمی احتمالی چربی روی میکروارگانیسم های مشخص، جمعیت میکروبی شکمبه تغییر می کند. ۳- بعلت اثر اسیدهای چرب روی غشاهای سلول میکروبی، از فعالیت میکروبی جلوگیری می شود. ۴- با تشکیل کمپلکس نامحلول اسیدهای چرب بلند زنجیر با کاتیون هایی مثل کلسیم، فراهمی این کاتیونها کاهش می یابد.
۱-۸- ارزشیابی نیتروژن مواد غذایی در نشخوارکنندگان:
۱-۸-۱ – پروتئین خام^۲ :
پروتئین خام از حاصل ضرب میزان نیتروژن موجود در ماده خوراکی در شاخص ۲۵/۶ محاسبه می گردد. این روش تخمینی از کل محتوای ازت، با بهره گرفتن از روش کجلدال بدست می دهد که از عمده ترین معایب روش کجلدال این است که این روش بین ازت از منشا پروتئینی و ازت غیرپروتئینی (ازت موجود در اسیدهای نوکلئیک و ترکیبات نیتراته و ترکیبات گلیکوزیدیک)، تمایزی قائل نشده و همه ترکیبات ازته اعم از پروتئینی و ترکیبات غیر پروتئینی را با هم در بخشی بنام پروتئین خام مشخص می کند. بنابرین با توجه به مطالب فوق الذکر می توان نتیجه گرفت که چون سیستم پروتئین خام قادر به جداسازی پروتئین حقیقی (متشکل از اسیدهای آمینه) از ترکیبات ازته نیست لذا در ارزیابی کیفیت پروتئین در مواد خوراکی کارائی لازم را نخواهد داشت. بنابراین امروزه سیستم پروتئین خام یکی از سیستم های ناکارآمد برای ارزیابی کیفیت پروتئین مواد خوراکی است (هدایت، ۱۳۸۱؛ تقی زاده و فرهومند، ۱۳۸۶).
Devendra & Lewis-1
CP :Crude Protein-2
۱-۸-۲ – پروتئین خام قابل هضم^۱:
بعد از سیستم پروتئین خام، برای ارزیابی پروتئین خوراک نشخوارکنندگان، سیستم پروتئین خام قابل هضم و یا سیستم پروتئین قابل دسترس مطرح شد که شامل کسر پروتئین موجود در مدفوع از پروتئین موجود در ماده خوراکی است. استفاده از این سیستم نیز مسائل و مشکلات خاصی را در ارتباط با تغییرات غیرقابل پیش بینی ازت مدفوع و تشخیص ازت غیرپروتئینی جیره در بر دارد. یعنی به خاطر وجود ازت دفعی متابولیکی در مدفوع و عدم توان جداسازی این بخش از پروتئین، از پروتئین غیرقابل هضم ماده خوراکی. لذا این سیستم موجب برآورد ضریب هضمی منفی برای پروتئین مواد خوراکی کم کیفیت مثل کاه می شود (هدایت، ۱۳۸۱).
تقی زاده و فرهومند (۱۳۸۶) معایب این سیستم را به صورت زیر ارائه نمودند:
۱- عدم ارائه اطلاعات در زمینه ارزش غذایی اوره ۲- پروتئین جیره به طور وسیعی در شکمبه تجزیه می شود ۳- مقدار استفاده از نیتروژن تجزیه شده توسط میکروب های شکمبه در ارتباط با مقدار انرژی قابل متابولیسم قابل تخمیر است ۴- با دست کاری محل تخمیر بین شکمبه و روده کور، میزان دفع مدفوع تغییر می کند به طوری که با تغییر محل تخمیر از شکمبه به روده کور مقدار پروتئین خام دفع شده افزایش می یابد.
۱-۸-۳ – پروتئین قابل متابولیسم ^۲:
سیستم پروتئین قابل متابولیسم توسط میلر^۳ در سال ۱۹۷۳ پیشنهاد شده است . این سیستم بر مبنای پروتئین میکروبی و پروتئین غذایی تجزیه نشده در شکمبه که قابلیت هضم و جذب در دستگاه گوارش بعد از شکمبه را دارند استوار است. در این سیستم پروتئین میکروبی وارد شده به روده باریک بر مبنای پروتئین موثر قابل تجزیه در شکمبه ^۴محاسبه می گردد. پروتئین موثر قابل تجزیه در شکمبه از دو بخش پروتئین با تجزیه سریع^۱ (با بازدهی ۸۰ %) و تجزیه آهسته ^۲تشکیل می شود (تقی زاده و فرهومند، ۱۳۸۶). این سیستم همچنین ترکیب پروتئین قابل جذب در روده کوچک را تعیین خواهد کرد و مصرف واقعی پروتئین جیره توسط حیوان را مشخص خواهد نمود. در این سیستم میزان اسیدهای آمینه ای که می توانند به مصرف واقعی و متابولیسم حیوان برسند، مشخص می شود (هدایت، ۱۳۸۱).
Digestible Crude Protein:DCP -1
Metabolizable Protein:MP-2
Miller-3
Effective Rumen Degradable Protein:ERDP-4
Metabolizable Protein :MP -1
Miller -2
Effective Rumen Degradable Protein :ERDP -3
Quickly Degradable Protein :QDP -4
Slowly Degradable Protein :SDP -5
۱-۹- ویژگیهای پروتئین قابل متابولیسم :
پروتئین قابل متابولیسم بصورت مقدار پروتئین حقیقی که برای حیوان قابل جذب بوده و برای تامین ازت اسیدهای آمینه در سطح بافت حیوان لازم است، تعریف می شود. در سیستم پروتئین قابل متابولیسم ، پروتئین خام هر ماده خوراکی به دو بخش تقسیم می شود:
۱-۹-۱ – پروتئین قابل تجزیه در شکمبه :
پروتئین قابل تجزیه در شکمبه به دو بخش زیر تقسیم می شود:
الف – بخش پروتئین با تجزیه سریع:
بخشی از کل پروتئین خام مواد خوراکی استخراج شده بوسیله شستشو با آب سرد که با مقدار ثابت (a) تعریف می شود. تقریبا ۲۰ درصد از بخش QDP مورد استفاده میکروارگانیسم های شکمبه قرارنگرفته و تلف می شود. پس می توان گفت که بخش QDP با راندمان برابر ۸۰ درصد مورد استفاده میکروارگانیسم های شکمبه قرار می گیرد (هدایت، ۱۳۸۱).
مقدار QDP را با بهره گرفتن از رابطه زیر می توان محاسبه نمود (AFRC، ۱۹۹۲).
QDP = a × CP
Quickly Degradable Protein:QDP-1
ب – بخش پروتئین با تجزیه آهسته^۱: