در میان نخستین کسانی که شواهد حاکی از اختلاف بین کارکرد دو نیم‌کره مغزی را یافتند پزشک ناشناخته ای بود به اسم مارک دکس[۹۰]،وی در سال ۱۸۳۶ گزارش کرد که از دست دادن توانایی سخن گفتن از صدمه رسیدن به نیم‌کره چپ مغز ناشی می شود نه نیم‌کره راست. ۲۵ سال بعد پزشک سرشناس،بروکا[۹۱] همان مشاهدات را گزارش کرد وی ناحیه سخن گفتن در کرتکس سمت چپ را ناحیه بروکا نامید.
این یافته که ناحیه سخن گفتن در نیم‌کره چپ وجود دارد نه در نیم‌کره راست،نخستین دلیل علمی را برای نامتقارن بودن دو نیم‌کره مغز از لحاظ کارکردی فراهم آورد(هرگنهان،۱۹۹۷؛ ترجمه سیف،۱۳۷۷).
از آنجا که هیچ چیز به اهمیت زمان در نتیجه صدمه وارد شدن به نیم‌کره راست مغز اتفاق نیفتاده بود مدت‌ها چنین تصور می شد که نیم‌کره راست به اندازه نیم‌کره چپ اهمیت ندارد از این رو نیم‌کره چپ را نیم‌کره غالب یا برتر می نامیدند،اما این اواخر شواهدی گردآوری شده که تصور قبلی مربوط به نقش نیم‌کره راست مغز را از بنیاد تغییر داده است .
در۱۹۶۲یک رشته گزارش توسطکسانی چون مونتکسل[۹۲]،گشوینگ[۹۳]،کاپلان[۹۴]،اسپری[۹۵]،گازانیگا[۹۶] نشان دادند که نیم‌کره راست نه تنها به اهمیت نیم‌کره چپ است بلکه از جهت پاره ای کارکردهای غیر کلامی عملاً از نیم‌کره چپ برتر است .
نیم‌کره چپ عمدتاًً مسئول فرایندهای تحلیلی به ویژه تولید و درک زبان است و چنین به نظر می‌رسد که این نیم‌کره درون داد را به یک حالت زنجیره ای پردازش می‌کند،به نظر می‌رسد که نیم‌کره راست مسئول پاره ای مهارت‌های فضایی،توانایی موسیقیایی است و اطلاعات را همزمان و کلی پردازش می‌کند.
افسانه دو مغز از یک استدلال غلط سر برآورده است،یعنی چون دو نیم‌کره برای کارهای متفاوتی تخصص یافته اند،هر یک از آن ها به عنوان یک مغز مستقل عمل می‌کنند اما در واقع درست عکس این صادق است. از آن جا که نواحی مختلفی در مغز وجود دارند باید فعالیتشان در هم ادغام شود. در واقع همین ادغام فعالیت هاست که به رفتارها و فرایندهای ذهنی بیشتر و متفاوت تر از رفتارها و فرایندهای حاصل از هر یک از آن نواحی منجر می شود …. افراد بهنجار دارای یک مغز با شکوه دو قسمتی اند که هر قسمت آن فعالیت های تخصص یافته خود را به کار می‌گیرد(لوی[۹۷]،۱۹۸۵؛ نقل از فردوسی،۱۳۸۰).
تمامی دانش را نمی توان با کلمات بیان کرد،با وجود این آموزش و پرورش ما منحصراًً بر شکل های کتبی و شفاهی کلمات مبتنی است….. مدارس ما آموزش و پرورش متناسب با قوای ذهنی چپ ما را ارائه می‌دهند و زمان آن فرا رسیده است که در این زمینه تعادلی برقرار گردد(ارنستاین،۱۹۷۸).
طبق گزارشات هریس[۹۸]،هرملین[۹۹] و اوکانر[۱۰۰](۱۹۷۱)نابینایان خط بریل را با دست چپ به راحتی می خوانند شاید حروف بریل ماهیتاً از نظر فضایی پیچیده تر از حروف معمولی هستند. بنابرین شاید از این طریق بتوان برتری نیم‌کره راست را توجیه کرد. در هر صورت تقریباً نابینایان در خواندن خط بریل با دست چپ مهارت بیشتری دارند و این نشان می‌دهد که نیم‌کره راست درگیر ادراک لمسی است(پاچینو،۱۹۹۳ ؛ نقل ازتوحیدی اقدم،۱۳۷۶).
آزمون های تشابهات کلامی جریان گردش خون بیشتری را در نیم‌کره چپ ایجاد می‌کنند در حالی که تکالیف ادراکی(تکمیل تصاویر،تشخیص موقعیت خط و چرخش ضمنی اشکال)جریان گردش خون بیشتری را در نیم‌کره راست به وجود می آورند.
این درست است که هر قسمت از مغز(چپ و راست)مسئول نوعی مهارت است اما برای معلم ها و درمانگران بسیار معقول تر و منطقی تر است که به مغز به عنوان پدیده کلی بنگرند چرا که در بسیاری از تحقیقات که بر روی مغزهای آسیب دیده انجام گردیده مشخص شده است که بعد از ایجاد آسیب در طرفی از مغز،طرف دیگر به مرور کمبود حاصل از آن آسیب دیدگی را جبران می‌کند(گابریل[۱۰۱]،۱۹۹۹).
۲-۲۳ .موسیقی چیست؟
می توان موسیقی را علم گفت،زیرا عنصر اصلی موسیقی یعنی صوت و زیر بمی اصوات در اثر نسبت های ریاضی پیدا می شود و از طرف دیگر چون تمام قواعد موسیقی مانند ریاضی،مسلم و بدون تغییر نیست و ذوق و قریحه سازنده و نوازنده هم در آن دخالت تام دارد،پس می توان آن را هنر نامید. یعنی موسیقی دارای دو جنبه علمی و هنری است(فردوسی،۱۳۸۰).
در زمینه روانشناسی موسیقی پژوهش های بسیاری انجام گردیده است که شامل پژوهش ها،ارزیابی های عصب شناسی و فیزیولوژیک بنیادی زیستی،درک موسیقی مطالعات سو برتری نیم‌کره ای،مطالعات مربوط به شنوایی و مطالعات روانی – فیزیکی مکانیزم های ادراک شنوایی،مطالعات روانشناسی شناختی،تحلیل‌های تظاهرات شنوایی و رمزگردانی آن،درک ملودیک و اجرای ماهرانه موسیقیایی،ارزیابی روانشناسی اجتماعی،جنبه‌های زیبایی شناختی و عاطفی گوش دادن به موسیقی،تحلیل رفتاری یادگیری موسیقی و مطالعات کاربردی این حوزه ها در درمان،آموزش،صنعت و غیره می شود.(هارگریوز،۱۹۸۶؛ نقل ازانصاری مقدم،۱۳۷۲).
احساس زیبایی شناختی یا شناخت زیبایی که نتیجه حالت خاصی از زندگی است،نقطه مرکزی هنرها از جمله موسیقی است که وجه تمایز هنر از زندگی به شمار می رود(انصاری مقدم،۱۳۷۲).
موسیقی مبین و موجود احساسات است. موسیقی بخش طبیعی و زاده صوت و از نیازمندی‌های نخستین بشر به شمار می رود. موسیقی فن تجسم عواطف است و مانند شعر از طبیعت تقلید می‌کند،موسیقی زبان حال روح بشری است و هیجاناتی را که کلام قادر به تعبیر آن نیست بدان وسیله می توان تشریح کرد. موسیقی زبانی بین‌المللی به منظور ابراز آرزوها،انتظارات و عواطف و احساسات است و برای هر ملتی متناسب خصوصیات ملی امتیازات معینی دارد(روشن روان،۱۳۷۸).
موسیقی به عنوان یک هنر فطری اولین هنر شناخته شده و بشری و خاستگاه اولیه هنرهای دیگر است. انسان اولیه پیش از آنکه زبان اختراع شود تا از طریق آن بتواند با هم نوع خود ارتباط برقرار کند از طریق موسیقی این عمل را انجام می داده است. به این ترتیب موسیقی اولین وسیله بیان و ارتباط نیز بوده است. سومریان پنج هزار سال قبل از میلاد قواعد موسیقی خود را تئوریزه و مدون کرده بودند و با در اختیار داشتن سازهای متنوع،انواع موسیقی را تولید و اجرا می‌کردند. یونانیان حدوداً نه قرن قبل از میلاد تمامی اصول و قواعد موسیقی خود را مدون و مکتوب کرده و برای هر گروه سنی سازهای ویژه و نوعی خاص از موسیقی را جایز می شمردند. در یونان باستان موسیقی به عنوان یک علم و هنر مقدس و متعالی شناخته می شد،که باعث رشد ذهنی،تقویت حافظه،تزکیه نفس،رشد خصلت های پاک انسانی،سلامت نفس و درک جهان هستی می شود. از این رو در فلسفه یونانی آمده است که برای تربیت شخصی سالم و مبتکر و جامعه ای عاری از بدی ها و زشتی ها باید کودکان را از سنین کم با موسیقی و ژیمناستیک آشنا کرد و در چین باستان معتقد بودند که موسیقی انسان را با نظم و محاسبات ریاضی آشنا کرده رابطه دقیق و در میان اجزاء یک پدیده بزرگ را بدرستی قابل درک می‌کند(روشن روان،۱۳۷۸).
