همچنین با افزایش دما سرعت تبخیر طبق فرمول زیر افزایش مییابد. (Bigg ,2003 )
(۱-۳)
در فرمول (۱-۳)، E سرعت تبخیر ، عدد بی‌بعد تقریباً برابر با ، چگالی هوا، u سرعت باد ، رطوبت ویژه در ۱۰ متری بالای سطح دریا و رطوبت ویژه اشباع در سطح دریا جایی که هوا هم‌دمای سطح دریا است.
وقتی دمای سطح آب افزایش یابد، افزایش‌یافته و درنتیجه E یعنی سرعت تبخیر زیاد می شود که با افزایش سرعت تبخیر، میزان شوری آب نیز افزایش خواهد یافت.
قابلیت انحلال گازها در آب به دمای آب بستگی دارد که این خود نقش اساسی در زندگی جانوران در آب ایفا می کند. بدون اکسیژن محلول کافی، بسیاری از انواع موجودات آبزی نمی توانند به حیات خود ادامه دهند . اکسیژن محلول در آب در تجزیه مواد آلی موجود در آب نیز مؤثر است. به‌طوری‌که در بسیاری از موارد تلفات ماهی‌ها ناشی از کمبود اکسیژنی است که به دلیل مصرف اکسیژن در تجزیه‌ی بیولوژیکی مواد آلاینده ایجاد گردیده است.
همچنین حلالیت گازها متأثر از دما است و با افزایش دما کاهش مییابد. البته حلالیت اکسیژن در آب به فشار جزئی اکسیژن در اتمسفر و شوری آب نیز بستگی دارد. ( ماناهان، ۱۳۷۹ )
همچنین تغییرات دمای ناگهانی می‌تواند باعث کشته شدن برخی از موجودات آبزی شود. به‌طوری‌که گونه‌هایی که نمی توانند حرکت کنند مثل گیاهان ریشه‌دار و صدف‌ها از بین خواهند رفت و گونه‌هایی که می‌توانند حرکت کنند مثل ماهی‌ها مهاجرت می‌کنند و ساختار اجتماع آبی دگرگون خواهد شد. برای مثال تنها جمعیت عظیم لاک‌پشت‌های دریایی در کالیفرنیا در قسمت جنوبی خلیج سان دیگو نزدیک محل تخلیه یک نیروگاه برق مشاهده‌شده است. (koh et al.,1974 )
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
یکی دیگر از آثار آلودگی حرارتی پدیده مرگ یا بی‌رنگ شدن مرجان‌ها است. (Systech Engineering Inc.,1997 )
آلودگی حرارتی سرعت متابولیسم موجودات آبزی را افزایش میدهد که باعث می شود غذای بیشتری مصرف کنند و کمبود منابع غذایی و کاهش سریع جمعیت آبزیان اتفاق بیفتد.
موجودات آبزی خود را با بازهی دمایی خاصی تطبیق داده‌اند که در اثر تغییر سریع دمای آب وقتی یک نیروگاه شروع به کار می‌کند و یا وقتی‌که برای تعمیر تعطیل می شود، دچار شک گرمایی شده و از بین میروند.
علاوه بر مواردی که ذکر شد اثرات آلودگی حرارتی می تواند باعث افزایش نیتروژن آب و تغییر در دوره زندگی حشرات آبزی و افزایش سرعت رشد جلبک‌ها شود.
با توجه به اثری که کمیت دما و شوری در مواردی که ذکر شد دارد، به بررسی تغییرات دما و شوری در محل ورود پساب نیروگاه اتمی بوشهر به آب‌های ساحلی پرداخته خواهد شد.
۱-۸-۱- تأثیرات آلودگی حرارتی
به‌طورکلی تمام موجودات زنده موجود در یک محیط خود را با شرایط موجود در آن محیط (مثل بازه دمایی موردنیازشان) وفق داده‌اند. موجودات آبزی نیز از این قاعده مستثنا نیستند. با افزایش دمای آب یک ناحیه (بیش‌ازحد تحمل جانداران موجود)، آن‌گونه از جانداران که قادر به حرکت نیستند، نظیر : گیاهان دریایی و نرم‌تنان صدف دار، خواهند مرد. ماهی‌ها و دیگر جاندارانی که قادر به تحرک سریع هستند به امید یافتن منطقه‌ای خنک‌تر، آن ناحیه را ترک می کنند.
واضح است که در یک دریاچه بسته این امکان وجود ندارد و این به معنی مرگ آن ماهی‌ها است. درنهایت موجودات دیگری که اغلب برای آن محیط ناخوشایند هستند واردشده و باعث برهم خوردن چرخه حیاتی و اکوسیستم آن ناحیه می شود.
آب‌های سرد به دلیل داشتن اکسیژن محلول در آب بیشتر، محیط‌های مناسب‌تری برای زندگی آبزیان میباشند. مثلاً ماهی قزل‌آلا و ماهی آزاد در آب گرم بیمار میشوند. در ضمن ارگانیزم‌های دیگری در آب گرم شروع به رشد و تکثیر می‌نمایند که متوالیا تأثیرات ناخوشایندی دارند : جلبک‌ها و نظیر آن‌ها در آب‌های گرم به‌سرعت رشد می کنند (که وجود آن‌ها در سطح آب مانع نفوذ اکسیژن و نور خورشید به آب شده و آلودگی آب را در پی دارد ). البته جلبک‌ها در آب گرم زودتر می‌میرند، اما مشکل با مرگ این نوع گیاهان حل نمی شود. باکتری‌هایی که آن‌ها را تجزیه می کنند به مقادیر زیادی اکسیژن نیاز دارند و این باعث می شود که مقادیر باقی‌مانده اکسیژن نیز از بین برود.
مرگ گیاهان آبزی موجود به همراه فرایند تجزیه شدن آن‌ها آن‌قدر در آب آلودگی ایجاد می کنند که ماهی‌هایی که میتوانستند در دمای بالا نیز زنده بمانند از بین میروند. ( شریعت و منوری، ۱۳۷۵ )
۱-۸-۲- منابع تولید آلودگی حرارتی
آلودگی حرارتی اغلب با تخلیه فاضلاب‌های صنعتی همراه است. مهم‌ترین منابع آلاینده حرارتی، نیروگاه‌های برق ( فسیلی و هستهای )، آب‌شیرین‌کن‌ها، صنایع کاغذی و صنایعی هستند که دارای پسماندهای آلی بوده و بهوسیله اکسیداسیون مواد آلی، باعث آزاد شدن مقادیر زیادی حرارت میگردند. (جوکار ، ۱۳۸۶) اما مشکل گرم شدن رودخانه‌ها از مدیریت نامناسب سیلاب‌ها و آب باران در مناطق توسعه‌یافته، تغییر آب‌وهوای زمین ناشی از فعالیت‌های بشر و عدم حفاظت از پوشش گیاهی در مناطق ساحلی نیز ناشی می شود.
۱-۸-۳- آلودگی آب و خاک در نیروگاه‌ها :
در نیروگاه‌ها، آب‌های مورداستفاده در بخش‌های مختلف به روش‌های گوناگون آلوده میشوند. این آلودگیها می‌تواند با رها شدن فاضلاب‌ها در آب‌های سطحی و یا نفوذ به آب‌های زیرزمینی موجب آلودگی در آن‌ها گردد. عمده آب استفاده‌شده در نیروگاه‌های حرارتی صرف خنک کردن می‌شود. این آب پس از جذب مقدار کافی حرارت و افزایش دمای آن به میزان ۴ تا ۸ درجه سانتیگراد به مبدأ خود بازمی‌گردد. آب‌خنک کننده تقریباً ۶۰ تا ۸۰ درصد انرژی سوخت را در قالب اتلاف حرارتی جذب می‌کند. نیروگاه‌هایی که با سیستم خنک‌کننده مداربسته طراحی نشده‌اند، برای تولید هر مگاوات ساعت الکتریسیته به ۱۶۰ تا ۲۲۰ مترمکعب آب نیاز دارند. نیروگاه‌ها، جدا از مصرف سیستم‌های آب خنک کننده شان، نیاز بسیار کمی به آب برای تغذیه و جبران بخار سیکل دارند. ( میزان مصرف آب ترمیمی در نیروگاه‌ها با برج تر حدود ۲/۳-۷/۲ مترمکعب بازاء هر مگاوات ساعت و نیروگاه‌ها با برج خشک ۲۰۰-۱۷۰ لیتــر و سیکلهـای تـرکیبی معــادل ۱۵۰-۱۲۰ لیتـر بـازاء هر مگاوات ساعت تولید میباشد ). ( جوکار، ۱۳۸۶ )
-
-
-
- اثر دما و شوری بر اکسیژن محلول در آب
-
-
یکی از آلودگی‌های موجود در دریاها، آلودگی حرارتی است. استفاده از آب دریا به‌منظور خنک کردن نیروگاه‌ها موجب افزایش دمای آب میگردد و ازآنجایی‌که در این رابطه هر نیروگاه روزانه مقدار زیادی آب دریا مصرف مینماید، این افزایش دما اثرات سوء و مخربی بر زندگی موجودات دریا می گذارد. آبزیان به‌شدت نسبت به تغییرات درجه حرارت آب دریا حساس هستند. زیرا که درجه حرارت بالا منجر به تخم‌ریزی و تولیدمثل زودرس، مهاجرت ماهی‌ها، کاهش مقدار اکسیژن محلول در آب و درنهایت مرگ برخی از جانداران آبزی میگردد.
برخی از اثرات مخرب آلودگی حرارتی در آب دریا به شرح زیر میباشد :
-
- همان‌گونه که اشاره گردید هر چه حرارت آب افزایش یابد به همان نسبت از میزان حلالیت اکسیژن کاسته می شود.
شکل (۱-۶) مقدار اکسیژن محلول در آب را برحسب درجه حرارت و شوری نمایش میدهد.
-
- درجه حرارت در رفتار تولیدمثل ارگانیزم‌های دریایی و مناطق آبی نیز تأثیر دارد، به‌طوری‌که تعدادی از ارگانیزم‌ها در ازاء افزایش دما تخم‌ریزی‌شان را تنظیم کرده و عکس‌العمل نشان می دهند.
به همین دلیل، وقتی درجه حرارت آب افزایش مییابد، تناوب تخم‌ریزی نیز دچار اختلال میگردد. در بعضی موارد، زمانی که تخم‌ریزی‌ها از موعد طبیعی جدا میافتند (مثلاً زودتر از زمان معمول انجام میپذیرد )، نوزادان به وجود آمده ، غذاهایی را که نیاز دارند به دست نمیآورند. به‌این‌ترتیب پس از مدتی کوتاه، نوزادان براثر فقدان مواد غذایی موردنیاز از ناحیه مزبور حذف گردیده و اثری از آنان باقی نمیماند. ( رزاقی ، ۱۳۷۸ )
شکل ۱-۶- تأثیر درجه حرارت و شوری بر میزان حلالیت اکسیژن آب دریا
-
-
-
- جزر و مد
-
-
پدیده کِشَند یا جزر و مد اساساً زاییده نیروی گرانش کره ماه و خورشید است، آشکار است که دریاها در سنجش با خشکیهای زمین نرمش بیشتری دارند و از این روی در برابر نیروی کشش ماه کمتر ایستادگی می‌کنند، به همین مناسبت تودههای آب در زیر پای ماه انباشته میگردند و پدیدهای را به نام «برکشند» (مد) ایجاد می‌کنند.
هم‌زمان با «برکشند» رو به ماه، «برکشند» دیگری در آن‌سوی کره زمین ایجاد میگردد بدینسان که آب‌های آن‌سوی کره زمین که از ماه به دورند، کمتر متأثر گردیده و به‌اصطلاح عقب میمانند و آب توده کلانی را ایجاد می‌کنند، بنابراین روزانه هر نقطه از سطح دریا دو بار دستخوش برکشند و دو بار هم دستخوش «فروکشند» (جزر) میگردد.
