انتهای کلام :
لیـلٌ وَ بــدرٌ وَ غـصــنٌ شَعـرٌ وَ وَجهٌ وَ قدٌ
شب و ماه و شاخه مانند مو وچهره و قدهستند .
۲- مفروق : آوردن چند تشبیه پشت سر هم است :
وَ الوجهُ مثلُ الصُبح مبیضٌّ وَ الفرعُ مثلُ اللَّیلِ مِسودُّ
و چهره چون صبح سفید و گیسویش چون شب سیاه است .
۳- تسویه : چند مشبه به یک مشبه به تشبیه می شوند :
صُدغ الحَبیبِ وَ حالی کلاهمـــا کاللیـالــــی
موی پیشانی محبوب و حال من هر دو مثل شب سیاهند .
۴- جمع : یک مشبه به چند مشبه به تشبیه می شود :
هو کالبدر و الشمس نورا و کالجبل و الشجر دواماً
او در درخشش همچون ماه و خورشید است ودر دوام همچون کوه است و درخت .
وتشبیه به اعتباروجه شبه به چند مورد تقسیم می شود که مهمترین آنها به شرح زیرمی باشند :
۱- تمثیلی : که وجه شبه در آن متشکل از چند وصف و امر است :
ما المَرءُ إلا کالشهابِ وَ ضَوئِهِ یُوافی تمام الشهرِ ثمَ یَغیبُ
انسان چیزی جز ماه آسمان و نورش نیست که در طول ماه کامل می شود و سپس محو می گردد .
۲- غیرتمثیلی : وجه شبه ازامورمتعدد شکل نمی گیرد : وجهُه کالبدرِ (چهره اش چون ماه است )
۳- مفصل : وجه شبه در تشبیه ذکر می شود :
شبیه البدر حسناً وَ ضیاءً وَ منالاً وَ شبیه الغُصن لیناً وَ قواماَ وَ اعتدالا
در زیبایی و تابش و عظمت مانند ماه است و در نرمی و راستی و ماندگاری مانند شاخه است .
۴- مجمل : وجه شبه در تشبیه ذکر نمی شود :
إنّما الدُنیا کبیتٍ نسجُهُ مِن عَنکبوتِ
همانا دنیا خانه ای است که بافته اش از تارهای عنکبوت است .
و تشبیه به اعتبار ادات آن به دو دسته تقسیم می شود :
۱- مرسل : ادات در آن ذکر می شود : الخدّ کالورد
۲- مؤکد : ادات در آن ذکر نمی شود : هوَ بحرٌ سخاءً ( او در سخاوت دریاست )
تشبیه بلیغ : که درآن ادات تشبیه و وجه شبه حذف هستند وبهترین وعالیترین نوع تشبیه است:
وَجهه البدرُ
تشبیه ضمنی : مشبه ومشبه به در آن به وضوح تشخیص داده نمی شوند بلکه از معنای مطلب
درک می شوند :
مَن یَهُن یَسهل الهَوانُ علیه ما لِجُرحٍ بِمَیِّتٍ إیلامُ
هر کس پست شود ، خواری برایش آسان می شود و زخم زدن بر مرده دردی به وی نمی رساند .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تشبیه مقلوب : در آن مشبه به به جای مشبه قرار می گیرد :
وَ بدا الصَّباحُ کأنَّ غُرّته وجهُ الخلیفهِ حینَ یمتدِحُ
و صبح دمید و گویی درخشش آن چهره خلیفه است هنگامی که می بخشد .
( هاشمی ، ۱۳۷۷ش ، صص۲۲۵و۲۴۰و۲۴۴)
تشبیه بیشتر در شعرهای توصیفی ابراهیم به چشم می خورد :
۱- إنّه کوکبُ الهدی لاحَ فی غیهب المِحَن ( ابراهـیــم ط. ،۲۰۰۵م ، ص۲۷۳)
او ستاره هدایت است که در تاریکی محنت درخشید .
نوع تشبیه : بلیغ
۲- وَ لهم قلوبٌ کالقبور بلا شعـــور ( هـمــان ، ص۲۸۰)
و آنها قلبهایی بدون احساس همچون گور دارند .
نوع تشبیه : مرسل مفصل
۳- وطنـی أزِفُّ لکَ الشّبـابَ کأنّـــهُ الزَّهَــرُ النّــدی ( همان، ص۲۹۱)
ای وطن! این جوانان را به سان گل های نوشکفته ای به تو تقدیم می دارم.
نوع تشبیه : مرسل مجمل
۴- حبّذا لو یصوم منّا زعیمٌ مثلُ(غَندی) عسی یُفیدُ صیامُه ( همان، ص۲۹۵)
ای کاش رئیسی و سروری از ما نیز مانند گاندی روزه می گرفت ، شاید روزه اش مفید واقع می شد .
نوع تشبیه : مرسل مجمل
۵- وَ صدورٍ کأنَّهنَّ قبورٌ مظلماتٌ قلوبُهم مَوتاها ( همان، ص۲۹۹)
و سینه هایی که گویی گورهای تاریکند و قلبهایشان مرده های درون این گورها .
دو تشبیه وجود دارد : ۱- کأنَّهنَّ قبورٌمظلماتٌ