تعداد دیگری از محققان علاقه‌مند به این قلمرو مطالعاتی، با اتخاذ رویکردی فرایندی به مطالعه استرس تحصیلی، به منظور تبیین تمایز در پاسخ به عوامل استرس‌زا در بافت‌های تحصیلی، نقش واسطه ای کیفیتهای؛ روان‌شناختی چندگانه مانند تاب‌آوری[۴۶] (ویلکس[۴۷]، ۲۰۰۸ ویلکس و اسپیوی[۴۸]، ۲۰۰۹ ) سخت‌کوشی[۴۹](کبیری، کیامنش و حجازی، ۱۳۸۵؛ هیستاد و همکاران[۵۰]، ۲۰۰۹ ) حمایت اجتماعی ادراک شده (ویلکز[۵۱]، ۲۰۰۸ ؛ ویلکز و اسپیوی، ۲۰۰۹ ؛ هیمان، ۲۰۰۹) فرآیندهای ارزیابی شناختی(جیاکوبی[۵۲]، توسیتو[۵۳] و فری[۵۴]، ۲۰۰۷ ؛ حجت، گونلا[۵۵]، اردم ان[۵۶] و وگل[۵۷]، ۲۰۰۳ ؛ گوائرتز[۵۸] و گریگوایر[۵۹]، ۲۰۰۴ ) و سبک‌های مقابله.
با استرس(استراترز[۶۰]، ۲۰۰۰ ؛ بکر، ۲۰۰۳ ؛ دادستان، عسگری و حاجیزادگان، ۱۳۸۸ ؛ سارید[۶۱]، آنسون[۶۲]، یاری ومارگالیت[۶۳]، ۲۰۰۳ ؛ کاراتزیاس[۶۴]، پاور ، فلیمینگ[۶۵]، لنان[۶۶] وسوانسون[۶۷]، ۲۰۰۲ ) را بررسی کرده‌اند.
مرور دقیق پیشینه پژوهش نشان می‌دهد که برای پژوهشگران علاقمند به موضوع محوری تجارب هیجانی در بافت‌های تحصیلی، به جز مقوله با اهمیت الگوی واکنش‌ها به تجارب هیجانی، مرور پسایندهای مواجهه با رخدادهای تنیدگی‌زا با تمرکز بر بهزیستی در بین دانشجویان دنبال شده است (کوک، بویک[۶۸]، بارکام[۶۹]، برادلیو آدین[۷۰]، ۲۰۰۶). بر این اساس،نتایج مطالعه هاد (۲۰۰۰) نشان داد که بین دانشجویانی که در معرض سطوح بالایی از تجارب تنیدگی‌زا قرار داشتند.
علاوه بر اجتناب از تمرین رفتارهای مربوط به سلامت، سطوح پایین‌تری از عزت نفس و ادراک‌های مرتبط با وضعیت سلامت وجود دارد. پولتاوسکی[۷۱]و فرارو[۷۲](۲۰۰۳) در پژوهشی با دانشجویان دختر و پسر آمریکایی و روسی نشان دادند دخترها در مقایسه با پسرها تنیدگی ادراک شده بیشتر و سطوح بالاتری از بیماری‌های جسمانی را گزارش کردند. نتایج مطالعه فراهانی، شکری،گراوند و دانشورپور(۱۳۸۷) نیز حاکی از رابطه منفی بین عوامل تنیدگی‌زای تحصیلی و واکنش به این عوامل با ابعاد مختلف بهزیستی ذهنی و میانجی نسبی رابطه منفی بین تنیدگی تحصیلی و مقیاس عاطفه مثبت سبک مقابله مسئله مدار میانجی نسبی رابطه منفی بین تنیدگی تحصیلی و مقیاس عاطفه منفی سبک مقابله هیجان مدار بود. در مطالعه حاضر به «سبک مقابله» که به تلاش‌های شناختی و رفتاری فرد برای جلوگیری، مدیریت و کاهش تنیدگی اشاره می‌کند (لازاروس[۷۳]،۱۹۹۹) نیز به مثابه یک عامل درون فردی پیشایند تنیدگی در بررسی فرایند تجربه این وضعیت توجه شده است. نتایج پژوهش‌های فراهانی و همکاران[۷۴](۱۳۸۷) استراترز[۷۵]، پری و منس(۲۰۰۰) وکاریو[۷۶] و هیمان[۷۷](۲۰۰۵)نشان داد تنیدگی تحصیلی با سبک مقابله مسئله مدار رابطه منفی، و تنیدگی تحصیلی و سبک‌های مقابله‌ای هیجان مدار و اجتنابی رابطه مثبت دارد. یافته های مطالعه استیز[۷۸]، اریکسون[۷۹]، هماندیس[۸۰]و پاولسکی[۸۱](۲۰۰۲) نیز نشان داد که راهبرد مقابله‌ای مسئله مدار با شاخص‌های مشکل‌های سلامتی و رفتارهای پرخطر همبستگی منفی و معنادار و در مقابل، راهبردهای مقابله‌ای اجتنابی و هیجان مدار، با شاخص‌های مشکل‌های سلامتی و رفتارهای پر خطر همبستگی مثبت دارند. مطالعه هیروکاوا[۸۲]، یاگی[۸۳]و میاتا[۸۴](۲۰۰۲ و۲۰۰۲) نشان داد که مشارکت‌کنندگان با الگوی رفتارهای مقابله‌ای منفعلانه بالا در مقایسه با گروه با الگوی رفتارهای مقابله‌ای پایین، نرخ پلک زدن، اضطراب و ناآرامی بیشتری دارند علاوه بر این، نتایج مطالعه هیروکاوا و همکاران (۲۰۰۲) در رابطه بین راهبردهای مقابله‌ای منفعلانه و الگوهای رفتاری و هیجانی ناوابسته به سلامتی، بر الگوی اثرهای تعدیل کننده راهبردهای مقابله‌ای فعال تأکید کردند. مطالعات بسیاری تنیدگی دوران دانشجویی را مورد بررسی قرار داده‌اند (ادواردز، هرشبرگر، راسل و مارکت، ۲۰۰۱؛ میسرا و مک‌گین، ۲۰۰۰؛ میسرا و کاستیلو، ۲۰۰۴؛ شکری، کدیور، نقش، و دانشورپور، ۱۳۸۵؛ شکری، کدیور و دانشپور، ۱۳۸۶الف؛ شکری و کدیور و دانشپور، ۱۳۸۶ب؛ شکری، کدیور، نقش، غنایی و دانشپور، ۱۳۸۶). در یکی از این تحقیقات، ساکس(۱۹۹۷) تأکید می‌کند که تنیدگی دوران دانشجویی به طور فزاینده‌ای رو به افزایش است.
در همین راستا، تعدادی از محققان علاقه‌مند به قلمرو مطالعاتی تجارب تحصیلی استرس‌زا، به منظور تبیین تمایز در مدل آسیب‌پذیری افراد در مواجهه با رخدادهای استرس‌زا، بر نقش اثرات ضربه‌گیرانه برخی کیفیتهای روان‌شناختی مانند حمایت اجتماعی ادراک شده[۸۵] و تاب‌آوری تأکید کردند. بر این اساس، همسو یا با نتایج مطالعات کریپل[۸۶]و هندرسن کینگ[۸۷] (۲۰۱۰)، منتگومری[۸۸]و همکاران (۲۰۰۳)، بریسیت[۸۹]و همکاران (۲۰۰۲) و اسپینوال[۹۰] و تیلور[۹۱](۱۹۹۲) با توجه به نقش با اهمیت رضایت از زندگی تحصیلی، در این پژوهش اثر بخشی طرحواره درمانی بر رضایت از زندگی تحصیلی از طریق کاهش تنیدگی تحصیلی پرداخته شده است.
با توجه به آنچه اشاره شد، مطالعه حاضر در صدد پژوهش در زمینه تنیدگی تحصیلی می‌باشد .
۱ – ۴ – اهداف پژوهش
- هدف اصلی:
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر تنیدگی تحصیلی و رضایت از زندگی تحصیلی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علوم و تحقیقات کرمانشاه در سال ۱۳۹۳ است.
- اهداف نوعی:
۱- تعیین میزان اثربخشی طرحواره درمانی بر تنیدگی تحصیلی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علوم و تحقیقات کرمانشاه.
۲- تعیین میزان اثربخشی طرحواره درمانی بر رضایت از زندگی تحصیلی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علوم و تحقیقات کرمانشاه.
۵ -۱- فرضیه های پژوهش:
۱- طرحواره درمانی باعث کاهش تنیدگی تحصیلی در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علوم وتحقیقات کرمانشاه می‌شود .
۲- طرحواره درمانی باعث افزایش رضایت از زندگی تحصیلی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علوم و تحقیقات کرمانشاه می‌شود .
۶- ۱- تعاریف مفهومی و عملیاتی پژوهش
۶-۱-۱-تعاریف مفهومی
طرحواره درمانی :
طرحواره درمانی عبارت است از کمک به بیماران برای تغییر الگوهای ناکارمد زندگی و برآورده کردن نیازهای اساسی بیماران به یک سبک انطباقی، خارج از شرایط درمانی از طریق تغییر طرحواره‌ها و حالات بیمار(فارل[۹۲] و شاو[۹۳]، ۲۰۱۲).
تنیدگی تحصیلی:
به احساس نیاز فزاینده به دانش و به طور همزمان، ادراک فرد مبنی بر نداشتن زمان کافی برای دستیابی به آن دانش اشاره می‌کند (عبدالخالقی و همکاران، ۱۳۸۸).
رضایت از زندگی تحصیلی:
رضایت از زندگی، به مثابه مؤلفه شناختی بهزیستی ذهنی، بیانگر ارزیابی فرد از ابعاد ویژه زندگی یا قضاوت‌های کلی درباره زندگی فردی است (گلاگروولا – برودریک[۹۴]، ۲۰۰۸به نقل از کاکابرائی و همکاران[۹۵]، ۱۳۹۰).
۶-۱-۲- تعاریف عملیاتی متغیرها:
طرحواره درمانی:
در این پژوهش طرحواره درمانی عبارت است از یک پروتکل درمانی برگرفته شده از تکنیک‌های طرحواره درمانی یانگ که گروه آزمایشی به مدت ۱۰ جلسه ۱ ساعته در معرض آن قرار گرفتند.
تعریف عملیاتی تنیدگی تحصیلی:
