فصل سوم
روش تحقیق

مقدمه
این بخش، اختصاص به تشریح چارچوب تحقیق و روش انجام آن دارد. در ابتدا در «متدلوژی و روش­شناسی تحقیق»، روش تحقیق، جامعۀ آماری، و حجم نمونه معین می­ شود؛ سپس روش نمونه گیری و روش جمع­آوری داده ­ها تشریح شده، و اقدام به توضیح ابزار سنجش تحقیق، روایی و پایایی پرسشنامه می­گردد. در ادامه، چارچوب مفهومی تحقیق، بررسی شده و روش تجزیه و تحلیل داده ­ها توضیح داده می­شوند.

مدل مفهومی
این تحقیق، مدل مفهومی خاصی ندارد، چراکه در آن، متغیرهای مستقل و وابسته، مورد بررسی واقع نمی­شوند تا تأثیر یکی بر دیگری، مشخص شود بلکه هدف آن شناسایی موانعی است که در ارتباط دانشگاه و صنعت و خصوصاً ارتباط اعضای هیأت علمی دانشگاه­ها با کارشناسان بخش صنعت، نقش دارند.

روش­شناسی تحقیق
از نظر هدف:
تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردیو نیز بنیادیناست.تحقیقات کاربردی تحقیقاتی هستند که نظریه ­ها، قانون­مندی­ها، اصول و فنونی که در تحقیقات پایه تدوین می­شوند را برای حل مسائل اجرایی و واقعی به کار می­گیرند؛ و هدف اساسی تحقیقات بنیادین، آزمون نظریه ­ها، تبیین روابط بین پدیده ­ها و افزودن به مجموعۀ دانش موجود در یک زمینۀ خاص است (خاکی، ۱۳۸۴، ص. ۲۰۲) و این تحقیق، به دلیل اینکه به مجموعۀ دانش موجود در مورد موانع ارتباط صنعت و دانشگاه، اضافه خواهد نمود از نوع بنیادین بوده و از این نظر که این دانش را به همراه دانش­های قبلی در این رابطه، به کار خواهد برد، از نوع کاربردی نیز هست.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از نظر روش:
روشبکارگرفتهشدهدراینتحقیقازنوعتوصیفی است. غرض از اینگونه تحقیقات، پاسخگویی به پرسش­هایی مانند «چقدر؟»، «چه کسی؟»، و «چه اتفاقی دارد می­افتد؟» است. تحقیق توصیفی، آنچه را که هست، توصیف و تفسیر می­ کند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول، فرایندهای جاری، آثار مشهود یا روندهای در حال گسترش، توجه دارد (همان، ص۲۱۰).

ابزار گردآوری داده ­ها
در این تحقیق، داده ­ها و اطلاعات، از طریق پرسش از صاحب­نظران به دست خواهد آمد. برای انجام این کار، از روش اسمارت که قبلاً توضیح داده شده و نیز تکنیک دلفی در قالب پرسشنامه، برای بدست آوردن نظرات متخصصان استفاده می­ شود.

تکنیک دلفی
دلفییکی از روش­های کسب دانش گروهی است که فرایندی دارای ساختار برای پیش ­بینی و کمک به تصمیم ­گیری در طی راندهای پیمایشی، جمع­آوری اطلاعات و در نهایت، اجماع گروهی است (احمدی، نصیریانی،و اباذری، ۱۳۸۷، ص. ۱۷۵).
این روش، شامل یک سری از مراحل پیمایشییا پرسشنامه­ای است که با پرسشنامۀ اولیه، پرسشنامه ­های مراحل بعدی نیز شکل می­گیرد (پزشکی راد و فعلی، ۱۳۸۹، ص. ۱۴۶).
کاربرد دلفی، بعنوان یک ابزار متداول در تحقیقات مربوط به سیستم­های اطلاعاتی (IS)، ثابت شده است. روش مذکور، برای اولین بار، از مجموعۀ مطالعاتی که در شرکت رَند^[۷۸] در دهۀ ۱۹۵۰ انجام شد نشأت گرفته است. هدف از اجرای چنین روشی، به دست آوردن اطلاعات مورد توافق یک گروه از متخصصین (اتفاق آراء) است.
از کاربردهای این تکنیک، «پیش ­بینی، شناسایی و اولویت­ بندی مسائل و مشکلات سازمان»، و «تولید مفهوم و چارچوب نظری» جدید است.
تکنیک دلفی، شامل سه مرحله است: ۱ ـ طوفان فکری براییافتن عوامل مؤثر؛ ۲ ـ محدود کردن عوامل شناخته شده در مرحلۀ اول (جداسازی مهمترین عوامل)؛ ۳ ـ رتبه ­بندی عوامل.
در مرحلۀ اول، پرسش­های باز در اختیار پاسخ ­دهندگان قرار می­گیرد؛ در مرحلۀ دوم، پس از گروه­بندی و یکسان­سازی کلمات بکار برده شده در عبارات درج شده توسط پاسخ ­دهندگان، این فهرست، دوباره در اختیار آنها قرار می­گیرد تا نظرات خود را در مورد این جمع­بندی صورت گرفته اعلام نمایند؛ و در آخرین مرحله، این فهرست دوباره در اختیار آنها قرار می­گیرد تا اقدام به رتبه ­بندی عوامل شناخته شده در مراحل قبل نمایند (اُکُلی و پاولوفسکی^[۷۹]، ۲۰۰۴، ص. ۱۷ـ۱۵، ۲۴ـ۲۳).

روایی و پایایی دلفی
فن دلفی، به عنوان روش تحقیق کمی در مطالعات توصیفی، و نیز تحقیق کیفی و تلفیقی ذکر شده است (احمدی، نصیریانی،و اباذری، ۱۳۸۷، ص. ۱۷۶).
پایایی (اعتماد)
پایایی با دقیق بودن وسیلۀ اندازه ­گیری سروکار دارد و با میزان داشتن انسجام در کسب داده­هاییکسان، مورد قضاوت قرار می­گیرد. چنین بحثی بر این فرض بنا شده است که وسیلۀ اندازه ­گیری استاندارد است و جهت­گیری خاصی ندارد. این نگرش از پایایی که با کمّی­گرایی همسو است مورد انتقاد فراوان قرار گرفته است؛ از جمله اینکه توجه بیش از اندازه به آن، ما را از موضوع مهمتری (قابلیت اعتبار یا روایی) دور می­سازد. اما به هر حال، محقق کیفی نیز باید به نحوی با این موضوع روبرو شود و به خوانندگان نشان دهد که داده ­ها را چگونه گردآوری کرده است و به آنها اطمینان دهید که داده ­ها ساختگی نیستند (محمدی، ۱۳۸۷، ص. ۱۳۹).
در پژوهش کیفی، پژوهشگر، خود، ابزار اصلی پژوهش است و بنابراین پژوهش، هرگز نمی­تواند به وسیلۀ دیگر پژوهشگران تکرار شود؛ اما تجدید و تکرار دقیق آن به علت یکتایی و چهارچوب زمانی، تقریباً ناممکن بوده و بعید است همان نتایج اولیه را به دست دهد حتی اگر در شرایط مشابه اجرا شود. با وجود این، برای آنکه پژوهش، تکرارپذیر باشد می­توان روش­های کیفی استاندارد و فرایند مستندسازی را به کار برد (هومن، ۱۳۸۵، ص. ۵۵-۵۶). مثلاً می­توان با تهیۀ «ورقۀ ثبت داده ­ها»، جهت ثبت مصاحبه­ ها و مشاهدات، و برای نمایش داده ­ها و تسریع تحلیل­های اولیه، تا حدی به افزایش پایایی داده ­ها افزود(محمدی، ۱۳۸۷، ص. ۱۳۹).
روایی (اعتبار)
منظور از این قابلیت عبارت است از بکارگیری شاخصی که بر اساس آن، همان چیزی را اندازه بگیریم که مراد بوده است. یعنی اگر گردآوری اطلاعات تکرار شود نه تنها همان داده ­های قبلی بلکه همان نتایج قبلی به دست آید. به عبارت دیگر، سنجشی که معتبر است الزاماً مورد اعتماد نیز هست اما عکس آن صحت ندارد (همان، ص۱۴۳).
برای نشان دادن اعتبار تحقیق کیفی، روش­های متعددی وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
ارائۀ نقل قول­هایی (یا شاهد مثال­هایی) از افراد یا شرایط مورد مطالعه؛ مثلاً برای نشان دادن پدرسالاری در مدیریت ایرانی، می­توان به چیزهایی که دیدهیا شنیده شده استناد کرد.
توافق جمع؛ اگر شما به کار گروهی مشغول هستید بهتر است تعابیر خود را در گروه (گروه پانل یا همکاران طرح یا هر چه که آنرا می­نامید) مطرح کنید و اگر به کار انفرادی مشغول هستید می­توانید تعابیر و تجزیه تحلیل­هایتان را با همکاران متخصص خود در میان بگذارید (به ویژه آنهایی که فکر می­کنید با شما چندان همخوانی فکری ندارند) (همان، ص۱۴۸).
بر این اساس، مشارکت و درگیری افراد دیگر، همکاران، مصاحبه­شوندگان، قضاوت خبرگان و غیره، در مورد روایی تفسیر داده ­های مصاحبه های پژوهش کیفی، بسیار اساسی است (دانایی‏فرد، الوانی،و آذر، ۱۳۸۶، ص. ۱۷۶).
اختصاصاً در مورد روش­دلفی نیز باید گفت: کنترل روایی و پایایی آن آسان نیست. چنانکه دلفی به دلیل نداشتن شواهدی از پایایی شدیداً مورد انتقاد قرار گرفته است. به عبارتی اگر اطلاعات یا سؤالات مشابه به پانلیست­ها^[۸۰] داده شود دستیابی به نتایج یکسان حتمی نیست. در مورد روایی نیز این انتقاد وارد است. با این وجود اگر اعضای شرکت­کننده در مطالعه، نمایندۀ گروه یا حوزۀ دانش مورد نظر باشند اعتبار محتوی تضمین می­ شود (احمدی، نصیریانی،و اباذری، ۱۳۸۷، ص. ۱۸۳).
با ملاحظاتی که در بالا ذکر شد باید گفت که پایایی تحقیق پیش رو، بر اساس مستنداتی است که طی تحقیق، تدوین شده (پرسشنامه ­ها و پاسخ­های داده شده توسط هر متخصص) و روایی پرسشنامه ­های بکار رفته در آن نیز به دلیل آنکه از نظرات متخصصین استفاده شده قابل قبول است.

تکنیک اسمارت^[۸۱]
همانگونه که در فصل دوم اشاره شد؛ این تکنیک شامل هفت مرحله است که براییادآوری، ذیلاً توضیح داده می­شوند:
مرحلۀ اول: طراحی اولیه
در این مرحله، مسئله، شناسایی شده و آنرا به یک عنوان رفتاری، نامگذاری می­ کنند؛ اهداف پروژه را تعیین نموده و طراحی اولیه برای ارزیابی را انجام می­ دهند و هزینه­ های پروژه را نیز برآورد می­ کنند.
مرحلۀ دوم: تجزیه و تحلیل جمعیت هدف
در این مرحله، جامعۀ هدف، بخش­بندی شده و مخاطبان؛ و خواسته ­ها، نیازها و ترجیحات آنها شناسایی می­شوند؛ و ایده­های اولیه و مقدماتی مربوط به استراتژی­ های ارتباطی با مشتریان، طراحی می­گردند.
مرحلۀ سوم: تجزیه و تحلیل کانال (ارتباطی)
در این مرحله، کانال­های مناسب ارتباطی میان مجریان (محققین) و جمعیت هدف (کانال­هایی که مخاطبان طرح، ترجیح می­ دهند از طریق آنها، اطلاعات لازم را کسب کنند)، شناسایی می­شوند؛ تعداد کانال­هایی که باید استفاده شوند تعیین می­گردند.
این کانال­ها می ­تواند افراد، مؤسسات، سازمان­ها، و روش­های ارتباطی خاص مانند رسانۀ جمعی، ارتباطات شخصی و… باشد.