برای این که محیط سالم و دارای امنیت باشد، زن بتواند کار خود را در جامعه انجام بدهد، مرد هم بتواند مسئولیت های خود را انجام بدهد، اسلام حجاب را معین کرده است، خداوند در آیه ۳۱ سوره نور حکم حجاب را به گونه‌ای صریح و آشکارا مطرح نموده و علاوه بر ظرافت‌های خاصی که در نوع پوشش زنان وجود دارد، اشخاص محرم را نیز ذکر می‌کند تا نامحرم‌ها بازشناسانده شوند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در پایان این بخش لازم به ذکر است که موضوع حجاب و نکات ریز آن بیشتر از آن است که در این پژوهش بگنجد، چرا که موضوع، در حوزه امر به حجاب و نهی از کم حجابی است، بنابراین این موضوع را بیشتر از این توضیح داده نمی شود و به موضوع جواز آشکار نمودن زینت ها و بدن در برابر محارم و یا افراد خاص پرداخته نمی شود.
۲-۳- عوامل مؤثر بر امربه معروف و نهی از منکر در حوزه حجاب
در امر به معروف و نهی از منکر عوامل متعددی دخیل می باشند برخی از آن ها که در طی این تحقیق و پژوهش به عنوان عواملی که از اثربخشی بالاتری برخوردارند مد نظر قرار گرفته که در شکل (۲-۳) ترسیم شده اند.
شکل (۲-۳) مدل عوامل مؤثر بر امر به معروف و نهی از منکر
مقبولیت آمر و ناهی
احساس امنیت مخاطب
نحوه عملکرد نیروهای مرتبط با امر به معروف
نوع الفاظ آمر و ناهی
خصوصیات آمر و ناهی
امربه معروف و نهی از منکر در حوزه حجاب
نحوه بیان آمر و ناهی
تربیت مخاطب
روش های عملی امر و نهی
شرایط پیرامونی
اعتقادات مخاطب
مأخذ: یافته های تحقیق
در شکل (۲-۳) عوامل مؤثر می باشد که برای توضیح و تبیین و همچنین مطرح شدن آن ها در بدست آوردن اطلاعات میدانی از سایر مطالب مرتبط نیز استفاده شده است.
۲-۳-۱- مقبولیت آمر و ناهی
از عوامل مؤثر در امر به معروف و نهی از منکر، مقبولیت آمر و ناهی است. در این پژوهش، مقصود از«مقبول» که در لغت به معناى «پذیرفته شده» است، ( فرهنگ معین ذیل واژه) آن است که افراد، نهادها و سازمان های مردمی و حکومتی که می خواهند مسؤلیت امر به معروف نهی از منکر در حوزه حجاب را تحقق بخشند ضرورت دارد جهت کارآمدی و تأثیرگذاری اقدامات خود از مقبولیت مردمی به ویژه نزد بانوان برخوردار باشند. بدیهی است مقبولیت در رابطه با کسانی که مورد امر و نهی قرار می گیرند و ذهنیت آنان نسبت به آمران به معروف و ناهیان از منکر شکل می گیرد، بدین معنا که آمران به معروف و ناهیان از منکر از رضایت و پذیرش نزد مردم برخوردار باشند.
در جامعه اسلامی مقبولیت چنان جایگاه مهمی دارد که آن را شرط عینیت بخشیدن به حکومت دینی می دانند چنانکه آیت ا… مصباح در توضیح اهمیت مقبولیت در حکومت اسلامی می نویسند که: «مقبولیت» فقط به حکومت دینى عینیت مى بخشد، زیرا حاکم دینى حق استفاده از زور براى تحمیل حاکمیت خویش را ندارد. بر این اساس مختصراً باید گفت: اگر مقبولیت حاکمیت ولى فقیه از دست برود، مشروعیتش از دست نمى رود، بلکه تحقق حاکمیت و پیاده شدن آن با مشکل مواجه مى گردد. (مصباح(۱۳۸۱)، ج ۱ : ۲۸)
امام صادق (ع) در تبیین معنای فرموده پیامبر اسلام:«إِنَّ أَفْضَلَ الْجِهَادِ کَلِمَهُ عَدْلٍ عِنْدَ إِمَامٍ جَائِرٍ» ابراز داشتند این در صورتی است که آن فرد گفتار عادلانه(معروف) را بشناسد و سخنش نیز پذیرفته شود«هذَا عَلى‏ أَنْ یَأْمُرَهُ بَعْدَ مَعْرِفَتِهِ وَ هُوَ مَعَ ذلِکَ یُقْبَلُ‏ مِنْهُ» (کلینی، ۱۴۲۹، ج‏۹: ۴۹۶) در این حدیث آگاهی و مقبولیت آمر به معروف نزد پیشوای ستمگر مورد اشاره قرار گرفته ولی به نظر می رسد توجه به اصل مقبولیت و افزایش آن، جهت کارآمدی و اثر بخشی اشرف فرائض به سایر موارد قابل تعمیم است. یاد آور می شود امر و نهی کننده در صورت فقدان مقبولیت لازم، باید با تدبیر و درایت آن را ایجاد کند نه آن که بار مسؤلیت را وانهد.
مقبولیت خانواده، پلیس، نیروهای حکومتی، دوست، همکار، هم سن ،بزرگتر و کوچکتر و شخص خیر خواه در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرند.
شکل (۲-۴) مدل زیر شاخه های مقبولیت
دوست
خانواده
همکار
پلیس
مقبولیت
شخص وابسته به حکومت
شخص هم سن
شخص کوچک تر
شخص بزرگ تر
شخص خیرخواه
مأخذ: یافته های تحقیق
۲-۳-۲- نحوه بیان آمر و ناهی
یکی دیگر از عوامل مؤثر در امر و نهی نحوه ی بیان آمر و ناهی است. در احادیث داریم: کَمْ مِنْ إنْسانٍ أهْلَکَهُ لِسانٌ. (تمیمی، ۱۳۶۶: ۲۱۳).
خداوند بلند مرتبه می فرمایند:
قالَ سَلامٌ عَلَیْکَ سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی إِنَّهُ کانَ بِی حَفِیًّا (مریم/ ۴۷)
حضرت ابراهیم در برابر عمویش فرمود: سلام بر تو، به زودى از پروردگارم براى تو آمرزش مى‏خواهم، زیرا او همواره نسبت به من بسیار مهربان بوده است.
مردان خدا در برابر تهدید و تحقیر دیگران، صبور و دریا دلند. سعى کنیم آتش خشم دیگران را با سخنان زیبا و آرام‏بخش، خاموش کنیم. (قرائتی،۱۳۸۳، ج‏۷: ۲۷۶)
خداوند همچنین می فرماید:
ادْعُ إِلى‏ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ …….(نحل/۱۲۵)
دعوت، مراحل و مراتبى دارد. (حکمت، موعظه، جدال نیکو که حکمت راه عقلى و موعظه راه عاطفى مى‏باشد.)
موعظه باید حَسن باشد، ولى جدال باید احسن باشد. «الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» (هم محتوا نیکو باشد و هم شیوه و بیان) (همان منبع، ج‏۶: ۴۷۵)
شهید مطهری در اهمیت سخن گفتن می‌فرماید: “این که انسان با حیوان‌ها متفاوت است، به موجب همان استعدادی است که در او برای گفتن و نوشتن نهفته شده است. یعنی اگر همین یک استعداد را از انسان بگیریم انسان با حیوانات فرقی نمی‌کند. اگر بیان و قلم نبود انسان تا دامنه قیامت همان وحشی اولیه بود، محال بود به اصطلاح امروز، فرهنگ و تمدن به وجود بیاید، چون فرهنگ محصول تجارب بشر است، با بیان، انسان آن چه را که تجربه می‌کند و می‌آموزد به همزمان های خودش منتقل می‌کند، که قلم هم این خاصیت را دارد. (مطهری، ج۶: ۱۶)
بیان یک مطلب نقش مهمی در هدایت افراد دارد گاهی ممکن است یک شخص را به اوج برساند و سبب تحول او شود گاهی ممکن است سبب رویگردانی او از دین شود، نحوه مواجهه با شخصی که در موضع خطاب امر و نهی قرار گرفته است می تواند بسیار اثرگذار در این موضوع باشد.