صمدی (۱۳۷۳) در پژوهشی نشان داد که دخترانی که منبع کنترل بیرونی و عزت نفس پایینی دارند، در برابر اثرات منفی حوادث زندگی، (از لحاظ ایجاد علائم روانشناختی) بیشترین آسیب ها را تجربه می کنند؛ در حالی که این آسیب پذیری در کسانی که از عزت نفس بالا و منبع کنترل درونی برخوردارند، وجود ندارد.
در پژوهشی دیگر حدادی کوهساری، اکبری معلم (۱۳۹۰)، نشان دادند که بین سبک های اسنادی در رویدادهای مثبت و کلی، و رویدادهای منفی (درونی و پایدار)، با افسردگی در مردان همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. بدین معنا که هرچه اسناد فرد در رویداد مثبت، درونی تر باشد، میزان افسردگی کمتر می باشد؛ اما هرچه اسناد فرد در رویدادهای منفی درونی تر، پایدارتر و کلی تر باشد، از میزان افسردگی بیشتری برخوردار است.
در مطالعه احدی (۱۳۷۴)، معلوم شد اسناد دانش آموزان و دانشجویان با انتظار انها در مورد عملکرد آینده ارتباط دارد. یافته های این مطالعه حاکی از این است، وقتی شاگردان خود را توانا می بینند و شکست های خود را به عوامل قابل کنترل (مثل فقدان کوشش یا ناکافی بودن دانش و اطلاعات خود) نسبت می دهند، احتمالا بر راهبردهایی متمرکز می شوند که موفقیت آنها را در آینده تضمین می کند. اما مشکلات انگیزشی آنها وقتی ظاهر می شود که شاگردان شکست های خود را به علل پایدار و غیر قابل کنترل نسبت می دهند. زیرا در چنین شرایطی انگیزه انها برای تلاش کاهش یافته و انتظار شکست بیشتری را در آینده خواهند داشت.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
بدری گرگری و نورزاد قراملکی(۱۳۹۰)، در پژوهشی با عنوان رابطه اسناد و تعلل ورزی نشان دادند که دانشجویانی که موفقیت های خود را به عوامل کنترل پذیر مانند تلاش و کوشش نسبت دادند تکالیف مهم و ضروری خود را به موقع انجام داده و در شروع، ادامه و تکمیل آنها تاخیر نداشتند.
جمع بندی:
در فصلی که گذشت ابتدا به بهزیستی روانشناختی و نظریه های مربوط به آن پرداخته شد. در خصوص بهزیستی روانشناختی می توان گفت که بهزیستی دارای شش مولفه است. خودپیروی (احساس خود تعیین کنندگی و استقلال؛ ارزیابی خود با معیارهای شخصی)، سلطه بر محیط (احساس شایستگی و توانایی در مدیریت محیط پیچیده ی اطراف )، رشد شخصی (داشتن احساس رشد مداوم و پتانسیل آن پذیرا بودن نسبت به تجربه های جدید )، روابط مثبت بادیگران (داشتن روابط گرم، رضایتبخش و توام با همدلی و صمیمیت)، هدفمندی در زندگی (داشتن هدف و جهت گیری در زندگی) و پذیرش خود (داشتن نگرش مثبت نسبت به خود، پذیرفتن جنبه های متفاوت خود).
متغیر دیگری که در این فصل به آن پرداختیم امیدواری بود. تعریف مهم امیدواری از اسنایدر است. اسنایدر (۲۰۰۲) امیدواری را به عنوان «ظرفیت یا قابلیت ادراکی برای ایجاد مسیرها و روش های مختلف برای رسیدن به اهداف خود و برانگیخته نمودن خود از طریق تفکرات واسطه برای استفاده از این روش ها» برشمردند.
امیدواری دارای دو بعد منابع تفکر و مسیرهای تفکر است. عواملی که با امیدواری رابطه داشتند موارد بسیاری را شامل می شوند و اصولا امیدواری با رضایت از زندگی و شادی و میزان اعتماد به نفس بالاتر و همچنین رابطه منفی با تعلل ورزی و افسردگی وجود داشت. همچنین تحقیقات مختلفی در زمینه امیدواری و رابطه آن با احساس شادی وبهزیستی بالا، احساس امنیت و داشتن اهداف بلند مدت، احساس کنترل بیشتر بر هیجانات و رویداد های زندگی و رابطه منفی با تعلل ورزی و همچنین تجربه روانشناختی خوشایند و سلامت روانی بالا گزارش شد (هاشمی نصرت آباد، بهادری خسرو شاهی، ۱۳۹۰، بدری گرگری، نورزاد قراملکی، ۱۳۹۰، فرهادی، احمدی طهور سلطانی، رمضانی و دیگران ، ۱۳۸۸).
بر اساس دیدگاه واینر (۱۹۸۵) تبیین های رفتاری می تواند بر روی عوامل درونی (آمادگی، هیجان، تصمیم) و یا عوامل بیرونی (مانند رفتار دیگران و محیط) که هم می توانند قابل کنترل و یا خارج از کنترل فرد و هم چنین دارای حالت پایدار و یا ناپایدار باشند. در پژوهش های متعددی داشتن سبک های اسنادی متفاوت (درونی یا بیرونی) و (قابل کنترل یا غیرقابل کنترل)، با میزان افسردگی در دانش آموزان، راهبردهای مقابله ای، تعلل ورزی یا تاخیر رفتاری، تفاوت جنسیتی، انتظار در مورد عملکرد های آینده و همچنین داشتن رابطه با سلامت روانی و بهزیستی روانی گزارش شد (قاسمی، فتحی آشتیانی و رئیسی، ۱۳۸۷، حدادی کوهسار و اکبری معلم، ۱۳۹۰، احدی، ۱۳۷۴، ۱۳۷۵، کافی، ۱۳۷۵، بدری گرگری و نورزاد قراملکی، ۱۳۹۰).
نوری قاسم آبادی (۱۳۷۲) در بررسی دانشجویان پسر نشان داد که افراد ناموفق به دنبال استرس شکست تحصیلی، افسردگی بیشتری تجربه می کنند و سبک اسناد درونی، کلی و پایدار در رویداد های منفی با افسردگی رابطه دارد. شیرازی (۱۳۷۸) به بررسی شیوه های مقابله با تنش روانی و ارتباط آن با اسنادهای علی و سلامت روان در دانش آموزان تیز هوش و عادی شهر زاهدان پرداخت و رابطه معنی داری بین شیوه های مقابله و منبع کنترل دانش آموزان تیز هوش به دست نیاورد. با این حال، این رابطه در دانش آموزان عادی دیده شد و در انش آموزان تیز هوش و عادی رابطه معنی داری بین شیوه های مقابله و سبک های اسنادی دیده شد.
با توجه به پژوهش های مختلف انجام یافته در زمینه نقش عوامل مختلف در بهزیستی روانشناختی مانند، رابطه امیدواری و بهزیستی روانشناختی (هاشمی نصرت آباد، بهادری، ۱۳۹۰)، رابطه ابعاد امیدواری با تعلل ورزی (بدری و ملک زاده، ۱۳۹۱)، رابطه سبک های اسنادی و سلامت روان (افروز، شارک، ۱۳۸۵)، رابطه سبک دلبستگی با بهزیستی روانشناختی (بهاری و فرکیش، ۱۳۸۸)، رابطه ابعاد بهزیستی روانی و سلامت عمومی (گودرزی، بیانی و محمد کوچکی، ۱۳۸۷) این پژوهش در صدد آن بود که نقش امیدواری و عوامل اسنادی را در بهزیستی روانشناختی دانش آموزان مقطع دبیرستان مورد بررسی قرار دهد.
فصل سوم
طـــــــرح پــــــژوهش
روش تحقیق:
در این فصل نحوه گردآوری داده ها، روش تحقیق به کار رفته در پژوهش و چگونگی انجام آن بررسی می شود. بدین ترتیب که ابتدا جامعه آماری و روش نمونه گیری مورد بررسی قرار می گیرد و سپس روش تحقیق، ابزار اندازه گیری، روش های آماری به کار رفته برای تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده توضیح داده می شود.
جامعه و نمونه آماری :
جامعه آماری این تحقیق کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان تبریز در سال تحصیلی ۹۲ ـ ۹۱ می باشد. که تعداد آن ۳۶۳۳۹ نفر می باشد. و از این تعداد ۳۸۰ نفر بر اساس جدول مورگان و کریچ (به نقل از کیامنش، ۱۳۷۳) با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. با بهره گرفتن از قرعه کشی، ناحیه یک تبریز برای انجام پژوهش انتخاب گردید. از این ناحیه ۶ دبیرستان پسرانه انتخاب شد و از هر مدرسه دو کلاس ۳۵ نفره از تمامی رشته های تحصیلی انتخاب شدند؛ پرسشنامه های مربوطه توسط محقق توزیع و پس از راهنمایی های لازم دانش آموزان به سوال ها پاسخ دادند.
طرح پژوهش:
روش تحقیق از نوع همبستگی است. زیرا ما می خواهیم رابطه بین امید به آینده و سبک های اسنادی با بهزیستی روان شناختی دانش آموزان را بررسی کنیم.
نحوه اجرا:
چهارچوب کاری این پژوهش بدین صورت بود که ابتدا بعد از تصویب طرح پژوهشی ابزارهای مربوطه (مقیاس بهزیستی روانی ریف، مقیاس امیدواری اسنایدر و مقیاس سبک اسنادی واینر) گردآوری شد. سپس هر سه پرسشنامه در مدارس متوسطه شهرستان تبریز اجرا گردیدند. محقق به مدارس مراجعه و در حضور محقق و با راهنمایی های وی پرسشنامه ها توسط دانش آموزان تکمیل گردید.
ابزار:
امید به آینده: این مقیاس در سال ۱۹۹۱ توسط اسنایدر و همکاران تهیه شده است. تحلیل عاملی انجام شده بر روی سوالات این ابزار دو مولفه ی مسیرهای تفکر (طرح و برنامه برای آینده) و منابع تفکر (باور کنشگری و مؤثر بودن برنامه) را شناسایی نموده است (اسنایدر و همکاران،۱۹۹۱). این مقیاس شامل شش ماده برای اندازه گیری مولفه مسیرهای تفکر و شش ماده دیگر برای منابع تفکر می باشد. اسنایدر و همکاران پایایی خرده مقیاس مسیرهای تفکر را با آلفای کرونباخ ۸۰/۰ و پایایی خرده مقیاس تفکر را ۷۰/۰ گزارش نموده اند. پایایی این ابزار با روش تست مجدد با فاصله سه هفته ۸۵/. و با فاصله ی هشت هفته ۷۳/۰ بوده است (اسنایدرو همکاران،۱۹۹۱). بدری و ملک زاده(۱۳۹۰)، در پژوهشی پایایی ابزار برای مسیر های تفکر و منابع تفکر را به ترتیب ۸۳/۰ و ۷۹/۰ گزارش کردند. در پژوهش بعد از اجرا آلفای کرونباخ برای هر دو مولفه ۶۶ بدست آمد.
اسنادعلی واینر: در این ابزار دانش آموزان در یک مقیاس درجه بندی لیکرت(۷ درجه ای) به موقعیت های فرضی شکست پاسخ دادند. در این درجه بندی هر چقدر به نمره یک نزدیک می شویم منبع کنترل بیرونی، بعد کنترل پذیری و دارای ثبات محسوب می شود و هر چقدر به نمره ۷ نزدیک می شویم منبع کنترل درونی، کنترل ناپذیر و دارای عدم ثبات می باشد. این پرسشنامه توسط پیندا(۲۰۰۸) ساخته شده است و توسط محقق ترجمه و اصلاح شد. آلفای کرونباخ هر یک از زیر مقیاس ها بر روی دانش آموزان متوسطه شهر تبریز به ترتیب بعد از اجرا برای مکان کنترل ۴۲/. برای منبع کنترل ۶۷/. و برای ثبات ۶۰/. بدست آمد.
پرسشنامه سنجش بهزیستی روان شناختی ریف : مطابق نظریه ریف (۱۹۹۵)، آزمون بهزیستی روان شناختی شامل شش بعد اساسی است. خودمختاری، چیرگی بر محیط، رشد شخصی، روابط مثبت، هدف در زندگی و پذیرش خود. برای هر یک از شش مقیاس، ۱۸ سوال یا عبارت به کار رفته است. ریف و کیز (۱۹۹۵) ضریب پایایی این آزمون را روی یک نمونه ۳۲۱ نفری از آزمودنی های زن و مرد سالم، مرفه، تحصیل کرده و اجتماعی بررسی کرده اند. در این مطالعه برای هر یک از شش خرده مقیاس ۱۸ سوال یا عبارت به کار رفته است که تعداد سوالات منفی و مثبت آن تقریباً برابر است. نتایج پژوهش نشان داد که ضریب پایایی درونی این مقیاس در حد بالایی است (بین ۸۶/۰ تا ۹۳/۰ ) بعد از شش هفته مجدداً مقیاس روی یک نمونه کوچک از همان آزمودنی ها اجرا شد که ضریب باز آزمایی بالایی را نشان داد (بین ۸۱ تا ۸۸/۰).(ریف، ۱۹۸۹ و ریف وکیز، ۱۹۹۵). ضریب پایایی با روش آلفای کرونباخ این مقیاس بر روی دانش آموزان شهر تبریز ۶۴/. بدست آمد.
روش تجزیه و تحلیل دادهها:
در پژوهش حاضر از روشهای آمار توصیفی و آمار استنباطی برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شده است. در بخش آمار توصیفی از شاخصهایی چون میانگین، انحراف معیار، جدول توزیع فراوانی جهت نشان دادن وضعیت دادهها استفاده کردهایم.
در این پژوهش نیز از آمار استنباطی جهت تجزیه و تحلیل فرضیهها و سؤالهای پژوهشی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار SPSS بهره گرفتهایم. برای فرضیه های اول و دوم از ضریب همبستگی پیرسون و برای سوال تحقیق روش تحلیل رگرسیون گام به گام به کار گرفته شد.
فصل چهارم
تجــزیه و تحلــیل دادههــا
۱-۴: مقدمه
در این فصل نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های پژوهش ارائه گردیده است. برای بررسی رابطه بین امیدواری و سبک اسناد با بهزیستی روانشناختی دانش آموزان از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج حاصل با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS استخراج گردیده است.
۲-۴: توصیف آماری متغیرهای مورد پژوهش:
برای مولفه های بهزیستی، امیدواری و سبک های اسنادی تعداد نمونه، ماکزیمم، مینیمم، میانگین، میانه، انحراف معیار، واریانس و چولگی محاسبه شده است.
جدول(۴-۱) میانگین، میانه، انحراف معیارو واریانس متغیرهای مورد پژوهش
میانگین
میانه
مد
انحراف معیار
واریانس
چولگی
کمترین
بیشترین
مسیرتفکر
۰۱/۳۶
۰۰/۳۶