رضایی و خلیل زاده (۱۳۸۸) در پژوهشی تحت عنوان «رابطه بین هوش اجتماعی مدیران با رضایت شغلی معلمان مدارس» دریافتند که (۱) بین هوش اجتماعی مدیران و رضایت شغلی معلمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (۲) از بین سه مؤلفه هوش اجتماعی، مؤلفه مهارت اجتماعی و پردازش اطلاعات بهترین پیشبین برای رضایت شغلی میباشند.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
خالصی و همکاران(۱۳۸۸) پژوهشی با عنوان بررسی رابطه رفتار شهروندی سازمانی و توانمندسازی کارکنان در مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام دادند، نتایج به دست آمده نشان می دهد که بین رفتار شهروندی سازمانی و توانمندسازی کارکنان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که از میان ابعاد رفتار شهروندی سازمانی، ابعاد نوع دوستی، وجدان کاری، رادمردی و گذشت در سطح مطلوبی قرار دارد ولی بعد رفتار مدنی پایین تر از سطح مطلوب است.
محقر و همکاران(۱۳۸۸) در پژوهشی با عنوان بررسی تأثیر رفتار شهروندی سازمانی بر اجرای موفقیت آمیز مدیریت کیفیت جامع و عملکرد سازمانی دریافتند که اقدامات مدیریت کیفیت جامع اثری مثبت و معناداری بر عملکرد سازمانی دارد، ولی رفتار شهروندی سازمانی اثری مستقیم بر عملکرد سازمانی ندارد و به صورت غیر مستقیم و تأثیر بر مدیریت کیفیت جامع می تواند اثری مثبت و معناداری بر عملکرد سازمانی داشته باشد.
نیکنامی و همکاران (۱۳۸۸) در طراحی و ارزیابی مدل علی خلاقیت و نوآوری مدیران آموزش شهر تهران نشان دادند که وضعیت خلاقیت و نوآوری در مدیران مدارس شهر تهران در حد متوسط بوده است.
هاشمی و همکاران (۱۳۸۸) در مطالعات خود تحت عنوان بررسی ارتباط بین سبک تفکر و خلاقیت و نوآوری مدارس نشان دادند که بین انواع سبک تفکر و خلاقیت و نوآوری مدیران مدارس رابطه معناداری وجود دارد.
اله یاری (۱۳۸۹) در پژوهشی تحت عنوان «بررسی رابطه هوش اجتماعی و رهبری اخلاقی مدیران گروه های آموزشی در دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان» نشان داد که: ۱) بین هوش اجتماعی و رهبری اخلاقی مدیران گروه های آموزشی در دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد. ۲) بین مؤلفه های پردازش اطلاعات اجتماعی و مهارتهای اجتماعی با رهبری اخلاقی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. اما بین مؤلفه آگاهی اجتماعی و رهبری اخلاقی هیچگونه رابطه معناداری وجود ندارد. ۳) هیچ تفاوت معناداری در هوش اجتماعی و رهبری اخلاقی و مؤلفههایش در میان مدیران گروه های آموزشی با مراتب علمی مختلف وجود ندارد. ۴) تنها تفاوت موجود در پردازش اطلاعات اجتماعی (از مؤلفه های هوش اجتماعی) در میان مدیرانی با سوابق مدیریت دانشگاهی مختلف معنادار میباشد. در سایر مؤلفه ها از هوش اجتماعی و رهبری اخلاقی هیچ تفاوت معناداری در میان مدیران با سوابق مدیریتی مختلف وجود ندارد. ۵) تفاوت میان مدیران گروه زن و مرد در متغیر هوش اجتماعی معنادار میباشد و میانگین هوش اجتماعی زنان نسبت به مردان همکار خود بالاتر بود و از هوش اجتماعی بالاتر برخوردار بودند.
رضایی (۱۳۸۹) در پژوهش خود با عنوان «مقیاس هوش اجتماعی ترومسو: ساختار عاملی و پایایی نسخه فارسی مقیاس در جامعه دانشجویان» پی برد که ۱- خرده مقیاسهای هوش اجتماعی به طور معنی داری با همدیگر همبسته هستند. با این حال این همبستگیها در سطح ضعیف و متوسط بودند. ۲- سن با خرده مقیاسهای پردازش اطلاعات اجتماعی و مهارتهای اجتماعی رابطۀ معنی داری نداشت. امّا با نمرات خرده مقیاس آگاهی اجتماعی همبستگی ضعیف و معنی داری مشاهده میشود. ۳- تفاوت معنی داری بین دانشجویان زن و مرد در خرده مقیاسهای هوش اجتماعی وجود ندارد.
در پژوهش سید نقوی و جعفری فارسانی (۱۳۸۹) رابطه بین سبک رهبری رابطه متقابل رهبر – عضو با رفتار شهروندی سازمانی در بین استادان دانشگاه علامه طباطبایی (ره) بررسی شد. نتیجه نشان داد که بین ابعاد رابطه متقابل رهبر- عضو و ابعاد رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبتی وجود دارد.
نادری و روشنی (۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان رابطه هوش معنوی و هوش اجتماعی با اضطراب مرگ زنان سالمند دریافتند که بین هوش معنوی و اضطراب مرگ سالمندان رابطه معنی داری وجود دارد. اما بین هوش اجتماعی و اضطراب مرگ سالمندان رابطه معناداری به دست نیامد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از میان متغیرهای پیش بین تنها متغیر هوش معنوی پیش بینی کننده اضطراب مرگ بود.
عباداله و همکاران (۱۳۹۰) با بررسی رابطه بین خلاقیت سازمانی و رضایت شغلی با استرس شغلی در بین کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان فارس به این نتیجه دست یافتند که بین متغییر رضایت شغلی و استرس شغلی رابطه معکوسی وجود دارد و همچنین بین خلاقیت سازمانی و استرس شغلی رابطه معکوس و منفی وجود دارد.
کریمی (۱۳۹۱) پژوهشی با عنوان رابطه بین خلاقیت و هوش هیجانی مدیران با میزان کاربست مولفه های سازمان های یادگیرنده در مدارس راهنمایی متوسطه دولتی اراک انجام داده است. نتایج بدست آمده نشان داد بین خلاقیت و هوش هیجانی مدیران با میزان کاربست مولفه های سازمان های یادگیرنده رابطه وجود دارد، کنار گذاشتن شیوه های سنتی مدیریت و به کار گیری اصول، مهارت ها و ابزار ها در مدارس یادگیرنده که بدلیل نقش حساس و حیاتی مدارس در ساختن جوامع زمینه حرکت جوامع به محیط های یادگیرنده نیز فراهم می شود و در هوش هیجانی مدیران مهارتهای وجود دارد که پردازش اطلاعات هیجانی را تسهیل کرده و مجموع این عوامل موجب بکارگیری هر چه بیشتر مولفه های سازمانهای یادگیرنده در آموزش و پرورش خواهد شد.
در پژوهشی آقا محمدی(۱۳۹۲) رابطه بین سبک رهبری مدیران مدارس و خلاقیت دبیران دوره متوسطه شهرستان دیواندره را مورد بررسی قرار داد. نتیجه نشان دادکه بین سبک رهبری مدیران و خلاقیت دبیران رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.
گیلانی(۱۳۹۲) در پژوهشی تحت عنوان «رابطه بین هوش اجتماعی و هوش فرهنگی کارکنان با اثربخشی سازمانی، سازمان آموزش و پرورش استان ایلام» نشان داد که (۱) میانگین هوش اجتماعی بالاتر از حد متوسط اما هوش فرهنگی در حد متوسط می باشد (۲) بین هوش اجتماعی و هوش فرهنگی با اثربخشی سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
در پژوهشی کچویی (۱۳۹۲) رابطه بین ذهنیت فلسفی مدیران و رفتار شهروندی سازمانی معلمان با اثربخشی سازمانی در مدارس ابتدایی شهر اصفهان را مورد بررسی قرار داد.نتیجه نشان داد که (۱) بین ذهنیت فلسفی مدیران و اثربخشی سازمانی مدارس رابطه معناداری وجود دارد (۲) بین رفتار شهروندی سازمانی معلمان و اثربخشی سازمانی مدارس رابطه معناداری وجود دارد (۳) متغیرهای ذهنیت فلسفی مدیران و رفتار شهروندی سازمانی معلمان توان پیش بینی اثربخشی سازمانی مدارس را دارند.
تحقیقات انجام شده در کشورهای خارجی
مداسیر و سینگ[۱۴۰] (۲۰۰۰) در مطالعه ای تحت عنوان (ارتباط بین هوش عاطفی با رهبری تحولی و رفتار شهروندی سازمانی) به این نتیجه رسیدند که بین هوش عاطفی با رفتارشهروندی سازمانی رابطه وجود دارد.
کویز[۱۴۱] (۲۰۰۱) در مطالعه خود با عنوان اثر رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی و تغییر بر روی اثربخشی سازمانی دریافتند که رفتار شهروندی سازمانی به طور معناداری با اثربخشی سازمانی مرتبط است.
چو مپو کیوم و در[۱۴۲] (۲۰۰۴) به بررسی ارتباط جهت گیری شغلی درونی و رفتار شهروندی سازمانی پرداختند. این تحقیق در هشت سازمان در تایلند انجام شد، نتایج نشان داد که جهت گیری شغلی درونی بر رفتارهای شهروندی سازمانی تأثیر دارد.
جاکوب[۱۴۳] (۲۰۰۴) در طی تحقیقی نشان داد که از طریق رفتار همدلانه و برقراری روابط بین گروهی می توان زوایای جدیدی را در نحوه نگرش و ساخت اجتماعی به وجود آورد. همدلی و برقراری روابط ویژگی است که از طریق آن می توان خلاقیت ها را با شریک کردن و درگیر کردن اذهان مختلف از طریق روابط اجتماعی به وجود آورد.
آبراهام و ژاسمن[۱۴۴] (۲۰۰۶) در مطالعه ای تحت عنوان (رابطه بین هوش هیجانی و عملکرد شغلی با رفتار شهروندی سازمانی) به این نتیجه رسیدند که هوش هیجانی و عملکرد شغلی نقش مؤثری در افزایش رفتار شهروندی سازمانی دارد.
ویز و سوب[۱۴۵] (۲۰۰۷) به بررسی چند وجهی و چند خصوصیتی در ساختار و اعتبارسازی هوش اجتماعی در کشور آلمان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که بین هوش اجتماعی و هوش آکادمیک تفاوت معنی داری وجود دارد.
میجس و همکاران[۱۴۶] (۲۰۰۸) تأثیرات هوش اجتماعی و هوش شناختی را بر میزان محبوبیت نوجوانان مدرسه از طریق سنجش پیشرفت تحصیلی مقایسه کردند. نتایج نشان داد که بین هوش اجتماعی با محبوبیت به طور معناداری رابطه وجود دارد اما با پیشرفت تحصیلی ارتباطی وجود نداشت.
در تحقیقی که توسط ریچارد هامر[۱۴۷] (۲۰۰۸) با عنوان رفتار شهروندی سازمانی، هوش هیجانی و معنوی؛ رابطه شان چیست؟ نتایج نشان داد که ﺑﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی و رﻓﺘﺎر ﺷﻬﺮوﻧﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداری ﮔﺰارش ﺷـﺪ.
پولات[۱۴۸] (۲۰۰۹) در تحقیقی تحت عنوان بررسی سطوح رفتار شهروندی سازمانی دبیران دبیرستان ها از نظر مدیران به این نتایج رسید که به عقیده مدیران مدرسه، دبیران دبیرستان ها رفتار شهروندی سازمانی بالایی را نشان دادند. این دبیران بیشتر احترام و سپس نوع دوستی، نگرش مدنی، وجدان کاری و رفتار جوانمردی را به ترتیب نشان می دهند.
زیلیزن مهد جلس و همکاران[۱۴۹] (۲۰۱۰) به اهمیت تأثیر مهارتهای ارتباطی(مولفه دوم هوش اجتماعی) در انگیزش و بالا بردن عملکرد معلمان در تحقیقی با عنوان مهارتهای ارتباطی و انگیزه کار در میان معلمان خبره اشاره میکنند.
گانگلینک[۱۵۰] (۲۰۱۰) مطالعه ای با عنوان ارتباط بین احساس کارمندان از عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در شرکت های خصوصی انجام داده است. نتایج نشان دادند احساس عدالت سازمانی یک نقش پیش گویی مثبت در هویت سازمانی،نقش میانجی در ارتباط عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی بازی می کند.
نومان[۱۵۱] (۲۰۱۲) در مطالعهای تحت عنوان الگوهای هوش اجتماعی و سبک رهبری مؤثر بر مدیریت طرحهای مجازی به این نتیجه رسید که هوش اجتماعی و سبکهای رهبری (وظیفه مدار و رابطه مدار) نقش مؤثری در مدیریت طرحهای مجازی دارند و میزان هوش اجتماعی در هر دو متغیر بالاتر از حد متوسط می باشد. همچنین هوش اجتماعی به بالا بردن انگیزه، کاهش موانع فرهنگی، حل و فصل اختلافات، ایجاد کار گروهی، همکاری و افزایش ارتباطات در میان اعضای تیم پروژه های مجازی کمک میکند.
نتیجه گیری
فعالیتهای آموزشی هر کشور را می توان سرمایه گذاری یک نسل برای نسل دیگر دانست. در واقع تمامی هزینه های مادی (پول) و غیر مادی (فرصت های از دست رفته) که در جریان آموزش صرف میشوند، سرمایه گذاری روی منابع انسانی به حساب می آیند، زیرا در شرایط مطلوب، آموزش فرصت بهره وری را برای شخص و در نهایت برای سازمان و جامعه ایجاد می کند. پیشرفت و توسعهی دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی از طریق برخورداری نیروی انسانی از مهارتها و خصوصیات ویژهای صورت می گیرد، از جمله خصوصیات و ویژگیهای مؤثر در کارایی و اثربخشی آموزشی، هوش اجتماعی و رفتار شهروندی می باشد که هریک تأثیر بسزایی در خلاقیت سازمانی دارند. هوش اجتماعی یک مؤلفه مربوط برای رفتار شایستۀ اجتماعی است و شایستگی اجتماعی به عنوان پتانسیل یک شخص و توانایی لازم برای عملکرد اجتماعی تعریف شده است (هامپل و همکاران[۱۵۲]، ۲۰۱۱: ۴۵). از عوامل مؤثر دیگری که در اثربخشی سازمان ها نقش اساسی دارد و بسیاری از محققان آن را رفتاری فراتر از وظایف رسمی می دانند رفتار شهروندی است. این مقوله به رفتارهای فردی اشاره دارد که برخاسته از بصیرت افراد بوده و علاوه بر اینکه اثر بخشی عملکرد سازمان را افزایش می دهند، مستقیم و به صورت صریح، از طریق سیستم رسمی پاداش تشویق نمی شوند (ارگان، ۱۹۸۸، بورنس و کارپنتر[۱۵۳] ، ۲۰۰۸). همچنین همه سازمانها برای بقا نیازمند اندیشه های نو و نظرات بدیع و تازه اند، افکار و نظرات جدید همچون روحی در کالبد سازمان دمیده می شوند و آنها را از نیستی و فنا نجات می دهند. درعصر حاضر برای بقا پیشرفت و حتی حفظ وضع موجود باید جریان نوجویی و نوآوری را در سازمان تداوم بخشیم تا از رکود و نابودی آن جلوگیری شود (الوانی، ۱۳۸۶: ۲۳۹). بنابراین انتظار میرود که سازمان ها به نیروی انسانی که از هوش اجتماعی بالایی برخوردار باشند مجهز شوند تا از این طریق میزان رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی کارکنان بالا برود و در نهایت احتمال موفقیّت، بقا و ارتقای سازمان افزایش پیدا کند.
فصل سوم
روش پژوهش
مقدمه
پی بردن به قاعده و نظم میان داده ها و رویدادها در علوم انسانی و اجتماعی به خصوص علوم رفتاری بر خلاف سایر علوم به سختی انجام میشود، زیرا موضوع اصلی در این علوم، رفتار پیچیده آدمی است که عوامل بسیاری در ایجاد آن دخالت دارند. اما می توان با روش مناسب به شناخت آن پرداخت (دلاور، ۱۳۸۹). یکی از عمده ترین این روش ها، روش علمی است که درصدد کشف قوانین، اصول و نظریه های حاکم بر پدیده هاست. تحقیق علمی عبارت است از مشکل گشایی و پیگیری گام به گام، منطقی و دقیق برای شناسایی مشکلات، گردآوری داده ها، تجزیه و تحلیل داده ها و استنتاج معتبر از آن ها. از این رو تحقیق علمی هدفمند و دقیق است. در این فصل ابتدا به روش تحقیق که مورد استفاده قرار گرفته است اشاره می شود و سپس جامعه آماری، نمونه آماری، چگونگی گزینش آنها، روش های گردآوری اطلاعات و نوع ابزار جمع آوری اطلاعات و روش های تجزیه و تحلیل داده ها مطرح می شود.
روش تحقیق
انتخاب روش تحقیق بستگی به هدف ها، ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. به سخن دیگر، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هرچه دقیق تر، آسان تر، سریع تر و ارزان تر در دست یابی به پاسخ یا پاسخ هایی برای پرسش های تحقیق مورد نظر کمک کند (نادری و سیف نراقی، ۱۳۹۰: ۳۱).
با توجه به این که پژوهش بررسی رابطه بین هوش اجتماعی با رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی است، محقق سعی می کند آنچه را که هست بدون دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش کند، بنابراین از روش تحقیق[۱۵۴] توصیفی از نوع همبستگی[۱۵۵] استفاده شد. مسئله پژوهش زمانی از نوع همبستگی است که پژوهشگر با بهره گرفتن از گروهی از آزمودنی ها دست کم درباره دو متغیر بدون آنکه هیچ یک از آنها دستکاری یا کنترل شود، اطلاعاتی بدست آورد. این گونه اطلاعات را می توان برای بررسی این مطلب به کار برد که آیا متغییرهای مورد مطالعه با یکدیگر ارتباط دارند یا نه؟ در صورتی که رابطهای کشف شود آیا این رابطه مثبت است یا منفی و شدت و قدرت آن چه اندازه است؟ (نادری و سیف نراقی، ۱۳۹۰: ۴۶). بنابراین روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد.
جامعه آماری
تعریف جامعه بنابر نظر اغلب محققان عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که محقق علاقه مند است تا یافته های پژوهشی را به آنها تعمیم دهد (دلاور، ۱۳۸۷: ۱۲۰). جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه کارکنان دانشگاه بوعلی سینا همدان ۹۳- ۹۲ است. برابر آمار موجود، در زمان پژوهش کارکنان این سازمان مجموعا ۷۷۷ نفر شامل ۵۸۷ نفر مرد و ۱۹۰ نفر زن بوده است.
