Z- ضریب اطمینان ۹۵٪ که معادل۹۶/۱می باشد.
P- نسبت شیوع نشانه های خطر (عفونت تنفسی) در مطالعات پیشین است، در مطالعهای که توسط سرهنگی با عنوان بررسی نیازهای آموزشی مادران در مورد عفونتهای تنفسی فوقانی کودکان زیر۶ سال انجام شد بیشترین سطح نیاز آموزش مادران در مورد شناخت عفونتهای تنفسی۶/۶۷٪ بود(۳).
d- میزان خطای قابل قبول در برآورد شیوع نشانه های خطر است که ۰۵/۰ در نظر گرفته می شود.
در مرحله دوم برای محاسبه حجم نمونه مطالعه مداخلهایی، تعداد نمونه های مورد نیاز با توجه به رابطه :
حداقل ۴۵ نفر برای هر گروه برآورد گردید که با در نظر گرفتن احتمال ریزش نمونه ها در طی مطالعه، تعداد نمونه ها به ۶۰ نفر در هر گروه افزایش یافت. که در کل حجم نمونهها۱۲۰نفر برای دو گروه آزمون و کنترل در نظر گرفته شد.
-۱Z ضریب اطمینان ۹۵٪ معادل ۹۶/۱ است.
-۲Z ضریب توان آزمون۸۰٪ معادل ۸۴/۰ است.
-۱S و ۲S برآوردی از انحراف معیار نمره آگاهی که حداکثر ۷/۱۶ نمره میباشد (بر اساس تحقیقات مشابه(۱۱)).
d- حداقل تفاوت تغییر میانگین نمره بین قبل و بعد از مداخله که اختلاف را معنی دار نشان میدهد که۱۰ نمره در نظر گرفته شده است. مقدار d در این فرمول اختلاف نمونه ها را از ۱۰۰ نمره در هر دو گروه نشان میدهد به طوری که هر یک از آیتمهای پرسشنامه بر اساس ۱۰۰ نمره محاسبه می شود و چنانچه جمعیت مورد مطالعه در قبل و بعد از مداخله ۱۰ نمره ( از این ۱۰۰ نمره) در هر یک از آیتمهای پرسشنامه با هم اختلاف داشته باشند اختلاف بین آن ها معنی دار تلقی می شود.
۳-۵) روش نمونه گیری
در این مطالعه نمونه گیری به صورت تصادفی چند مرحلهای و به شیوه زیر صورت پذیرفت:
ابتدا برای نمونه گیری در مطالعه مقطعی بر اساس جهت های جغرافیایی شهر اراک را به چهار قسمت (به عنوان طبقات) تقسیم کرده و از بین مراکز بهداشتی درمانی موجود در هر طبقه (به عنوان خوشهها) دو مرکز بهداشتی درمانی مجموعا ۸ مرکز به روش تصادفی ساده انتخاب گردید سپس نمونه گیری در هر مرکز، به صورت تصادفی ساده و بر اساس شماره پرونده بهداشتی موجود در مراکز صورت گرفت.
در مرحله دوم برای نمونه گیری مطالعه مداخلهایی از بین مراکز انتخاب شده به روش تصادفی ساده سه مرکز برای گروه آزمون و سه مرکز برای گروه کنترل اختصاص داده شد و سپس در هر مرکز از بین نمونه های مطالعه مقطعی به صورت تصادفی ساده ۲۰ نفر انتخاب گردید، که در مجموع ۶۰ نفر به گروه آزمون و ۶۰ نفر به گروه کنترل تخصیص یافتند. از این تعداد ۴ نفر از گروه آزمون به دلیل عدم مراجعه جهت تکمیل پرسشنامه پس آزمون حذف شدند. بنابرین تجزیه و تحلیل اطلاعات در گروه آزمون بین ۵۶ نفر و در گروه کنترل بین ۶۰ نفر انجام شد.
۳-۶) روش گردآوری اطلاعات
به منظور دستیابی به اهداف این پژوهش، جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساختهای بود که به روش مصاحبه تکمیل گردید. با توجه به جدید بودن موضوع تحقیق و با توجه به اینکه تحقیق مشابهی بر اساس جستجوهای انجام شده در مکان دیگری یافت نشد سعی بر جمع آوری پرسشنامههایی متمرکز شد که رابطه حساسیت، شدت، منافع و موانع درک شده، راهنماهای عمل و خودکارآمدی در ارتباط با نشانه های خطر کودکان کمتر از پنج سال را مد نظر قرار داده باشند. در این راستا با جستجو در بانکهای اطلاعاتی مختلف با بهره گرفتن از کلید واژه های از قبیل HBM,children,danger sign,disease و…پرسشنامهای یافت نشد. در تحقیقهای انجام شده در داخل کشور زمینههای مشابهی که بتواند منبعی برای در اختیار قرار دادن پرسشنامه های تدوین شده مبتنی بر اصول مورد نظر باشد( رابطه سازههای یاد شده با نشانه های خطر کودکان) مشاهده نگردید. دلایل یاد شده از مواردی بودند که باعث طراحی یک پرسشنامه به همین منظورشد. پس از طراحی اولیه پرسشنامه بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی و با نظر اساتید مجرب و در نظر گرفتن معیارهای طراحی پرسشنامه، ابزار مورد نظر طراحی و به منظور بررسی روایی و پایایی آن از روشهای روایی محتوایی و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مراحل هر یک به شرح زیر میباشد.
۳-۶-۱) طراحی پرسشنامه
یکی از مهمترین مراحل انجام مطالعات پرسشنامهایی، مرحله طراحی پرسشنامه است. در واقع پرسشنامه یک مقیاس سنجش آگاهی، نگرش و عملکرد افراد تحت پژوهش میباشد و زمانی از نتایج یک پژوهش میتوان انتظار راهکارهای کاربردی جهت رفع مشکلات را داشت که مقیاس مورد استفاده از ارزش و اعتبار مناسبی برخوردار باشد. برای دستیابی به یک پرسشنامه استاندارد جهت سنجش آگاهی، نگرش و عملکرد افراد مورد پژوهش، محقق باید مراحل زیر را در طراحی آن پشت سر بگذارد:
تعیین هدف پرسشنامه، رسم نمودارهای درختی پرسشنامه، امتیازگذاری نمودار درختی، تعیین اعتبار نمودار درختی و امتیازگذاری آن، تعیین بانک سوال، تعیین اعتبار ظاهری سوالات، تعیین اعتبار محتوایی و پایایی سوالات، انتخاب نهایی سوالات و تهیه شناسنامه پرسشنامه (۵۴). که در این مطالعه ابتدا با تعیین هدف پرسشنامه و رسم نمودار درختی و تعیین اعتبار نمودار و امتیازگذاری آن با کمک اساتید و استفاده از متون معتبر، بانک سوالات تعیین گردید و اعتبار ظاهری آن ها بررسی شد سپس پرسشنامه طراحی گردید.
۳-۶-۲) روش سنجش روایی و پایایی ابزار
۳-۶-۲-۱) تعیین روایی محتوایی پرسشنامه
روش های مختلفی به منظور تعیین روایی ابزار استفاده می شود که عبارتند از روایی ظاهر، روایی محتوا، روایی همزمان، روایی پیشبین و روایی سازه. این روشها هر کدام با اهداف مشخصی استفاده میشوند. روایی ظاهر جهت بررسی ظاهری ابزار، روایی محتوا به منظور تطابق محتوایی ابزار، روایی همزمان هنگامی که پرسشنامه استانداردی در اختیار باشد، روایی پیشبین جهت پیشبینی پدیدهای در آینده و روایی سازه جهت انطباق ساختاری ابزار با نظریه های قبلی به کار می رود. معمولا در طراحی پرسشنامه از روش روایی ظاهر و روایی محتوا استفاده می شود (۵۵).
لاوشی مدلی برای تعیین روایی محتوایی ابداع کرد به این ترتیب که پرسشنامه در اختیار گروه پانل قرار میگیرد که نقش آن راهنمایی اعضای گروه پانل است به طوری که امکان قضاوت دقیق اعضا بر اساس ضرورت اجزای ابزار (مدل یا پرسشنامه) فراهم می آورد و از آن ها خواسته می شود که نظر خود را درباره هر آیتم در مقیاس قضاوتی که تعیین شده است لحاظ نمایند.
پاسخ اعضا به این شرح کدگذاری می شود: ضروری، مفید اما غیر ضروری و غیر ضروری
در این مطالعه از مدل آقای لاوشی الگوبرداری شده است(۵۶).