محققان در حوزه کمال گرایی سعی کرده اند ارتباط کمال گرایی را با پدیده های روانشناختی مختلف از جمله حرمت خود را مورد بررسی قرار دهند. تاثیر متقابل حرمت خود و تجربه های موفقیت و شکست در زمینه ای مختلف آموزشی و غیر آموزشی، در پژوهشهای مختلف بررسی و تایید شده است (پوپ[۲۴]، ۱۹۸۹؛ فرانکن[۲۵]، ۱۹۹۵؛ لیری[۲۶] و همکاران،۱۹۹۵؛ به نقل از بشارت، ۱۳۸۳). لینارز و لیستر[۲۷] (۲۰۰۶؛ به نقل از بختیار پور و همکاران، ۱۳۹۰) در پژوهشی به بررسی رابطه عملکرد تحصیلی و کمال گرایی پرداختند. نتایج حاکی ازآن است که عملکرد تحصیلی همبستگی قوی با نمره های کمال گرایی داشت.
با توجه به اینکه حدود یک سوم جمعیت کشور ها را دانش آموزان تشکیل می دهند و مسئله پیشرفت تحصیلی دغدغه مهمی در ارزیابی تحصیلی به شمار می رود، بررسی رابطه متغیرهای مختلف با آن ضروری به نظر می رسد. در ادبیات پژوهشی بر ارتباط حرمت خود با عملکرد تحصیلی، موفقیت شغلی، افت تحصیلی، رفتارهای ضد اجتماعی روابط بین فردی و سلامت روانی، افسردگی، خودکشی، تصمیم گیری اخلاقی تأکیدشده است و پژوهشگران بر تأثیر حرمت خود بر تمامی موارد ذکر شده توافق دارند و به عنوان یک عامل مهم در سلامت روانی افراد خصوصاً جوانان مد نظر قرار می دهند(فراقر و همکاران،۲۰۰۵؛ نلسون و همکاران،۲۰۰۶؛ هریس و همکاران، ۲۰۰۷؛ بپی، ۲۰۰۶؛ به نقل از ترقی جاه، ۱۳۸۶). همچنین کوپر اسمیت (۱۹۶۹؛ پوپ، آلیس، میچل و ادوارد، ۱۹۸۹؛ به نقل از مهرابی زاده هنرمند و همکاران، ۱۳۸۶) در پژوهشی ارتباط مثبت بین حرمت خود و عملکرد تحصیلی را تایید کرده است.
استامپ و پارکر[۲۸] (۲۰۰۰ ؛ به نقل از اکبری، ۱۳۸۸) مطرح نمودند که کمال گرایی ناسالم با حرمت خود پایین ارتباط دارد. رایس[۲۹] و همکاران (۱۹۹۸؛ به نقل از اکبری، ۱۳۸۸) در تحقیقات به بررسی رابطه کمال گرایی و متغییر های عزت نفس و کمال گرایی منفی با افسردگی ارتباط دارد.
همانگونه که گفته شد به نظر می رسد، کمالگرایی و حرمت خود با هم رابطه دارند، لذا هدف از انجام پژوهش حاضر این است که به بررسی رابطه بین کمال گرایی و حرمت خود با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پسر و دختر دبیرستانی که در سال تحصیلی ۹۲-۹۳ مشغول به تحصیل هستند، پرداخته شود.
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
دانش آموزان بخش عظیمی از جمعیت هر کشوری را تشکیل می دهند. درصد جالب توجهی از دانش آموزان در دبیرستان مشغول به تحصیل هستند؛ دانش آموزان در مدرسه برای بهدست آوردن دانش و تکنولوژی مورد نیاز مشاغل مختلف آماده می شوند. وقتی این آمادگی بنابه دلایل مختلف از جمله دلایل عاطفی، شناختی، روانی و اجتماعی – اقتصادی وجود نداشته باشد، اثرات مخرب و هزینه هایی را برای فرد و جامعه به دنبال دارد. به طور مثال افزایش بیکاری، کاهش درآمد، افزایش مشکلات سلامتی، با ترک تحصیل مرتبط دانسته شده اند (کیانی و کاکاوند،۱۳۹۲).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
پیرو این مهم تحصیل در مدرسه و رسیدن به اهداف و آرمان های فرد و جامعه، اتخاذ یکسری تمهیدات و سیاست گذاری هایی ضروری به نظر می رسد. بخشی از این راهکارها مربوط به در نظر گرفتن متغیرهای شخصیتی و تاثیر آنها در پیشرفت تحصیلی می باشد که در زندگی شخصی و حرفه ای آنها نقش بسزایی ایفاء می کند و آنها را از مشکلات و لطمات احتمالی حین تحصیل حفظ می کند. در همین راستا این پژوهش رابطه دو متغیر روان شناختی که بر اساس پیشینه حائز اهمیت فراوانند را با پیشرفت تحصیلی مورد بررسی قرار می دهد. این متغیر ها عبارتند از کمال گرایی که در آن فرد مجموعه ای از معیارهای بسیار بالا برای عملکرد که با خود ارزیابی های منفی، انتقاد و سرزنش خود وضع می کند. متغیر دیگری که در این پژوهش مطرح است حرمت خود می باشد که به دو سطح متمایز صلاحیت خود و علاقه به خود تقسیم می شود. متغیر دیگری که رابطه دو متغیر دیگر با آن سنجیده می شود، پیشرفت تحصیلی است که یکی از مهمترین ملاک ها در یادگیری می باشد و از اهداف مهم نهادهای دست اندر کار آموزش و تعلیم و تربیت می باشد، که بر مبنای عملکرد فرد در طول دوره سنجیده می شود. همانطور که در قسمت پیشینه پژوهشی مطرح شده است پژوهش های مختلفی رابطه کمال گرایی را با سایر مولفه های روانشناختی پرداخته اند، از جمله بختیارپور و همکاران (۱۳۹۰)، اکبری (۱۳۸۸)، فاتحی و همکاران(۱۳۹۱)، عبدخدایی و همکاران (۱۳۹۰)، آلیسون (۲۰۰۵)، دیکسترا (۲۰۰۶) و پژوهش هایی دیگر. همچنین تحقیقات مختلفی رابطه بین حرمت خود و مولفه های دیگر روانشناختی را مورد پژوهش قرار داده است که پژوهش نجفی و همکاران (۱۳۹۰)، از جمله آنهاست. البته بشارت (۱۳۸۳) در پژوهشی مستقیماً به رابطه کمال گرایی و حرمت خود در دانش آموزان پیش دانشگاهی پرداخته است که با توجه به شیوایی بیان و رسایی پژوهش باید در نظر داشت که مقیاس کمال گرایی در نظر گرفته در آن پژوهش فقط دو بعد مثبت و منفی را مدنظر قرار داده است، که در پژوهش حاضر نیت بر آن است که از مقیاس جدید کمال گرایی هیل و همکاران(۲۰۰۴) که هشت بعد را در نظر می گیرد، استفاده شود.
سطوح بررسی دقیق تر چگونگی رابطه بین دو سازه کمال گرایی و حرمت خود، مستلزم انجام پژوهشهای بیشتر در جمعیت های مختلف است، چرا که وجود پشینه نسبتاً غنی هر دوسازه میزان اهمیت آنها را نشان می دهد. در این پژوهش سعی بر آن است که رابطه بین دوسازه کمال گرایی و حرمت خود را در دانش آموزان مقطع دبیرستان با پیشرفت تحصیلی را بسنجد.
اهداف پژوهش:
هدف اصلی:
بررسی رابطه بین کمال گرایی و حرمت خود با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر و دختر دبیرستانی در سال تحصیلی ۹۲-۹۳ است.
اهداف فرعی:
-
- رابطه بین کمال گرایی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر.
-
- رابطه بین حرمت خود با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر.
-
- رابطه بین کمال گرایی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر.
-
- رابطه بین حرمت خود با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر.
-
- رابطه بین کمال گرایی و حرمت خود با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر.
فرضیه اصلی:
بین کمال گرایی و حرمت خود با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
-
- ۱. بین کمال گرایی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پسر رابطه وجود دارد.
-
- بین کمال گرایی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر رابطه وجود دارد.
-
- بین حرمت خود و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پسر رابطه وجود دارد.
-
- بین حرمت خود و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر رابطه وجود دارد.
تعاریف نظری و عملیاتی:
کمال گرایی، حرمت خود، پیشرفت تحصیلی
کمال گرایی:
الف)تعریف نظری: کمال گرایی اغلب به عنوان نوعی ویژگی با صفت مورد توجه قرار بوده که دارای ساختاری چند بعدی است و می تواند نقش موثری در رفتارهای سازگار یا ناسازگار ایفاء کند (هاماچک،۲۰۰۰؛ به نقل از فاتحی و همکاران،۱۳۹۱).
ب) تعریف عملیاتی: میزان نمره ای که فرد در مقیاس کمال گرایی هیل و همکاران(۲۰۰۴) در هریک از ۸ بعدکسب می کند.
حرمت خود:
الف) تعریف نظری: میزان ارزش و احترامی که فرد برای خویشتن قایل است و یکی از تعیین کننده های اصلی افکار، عواطف، بازخوردها و رفتارهای شخصی محسوب می شود (لیری، لمبور، تردال، ۱۹۹۵؛ به نقل از بشارت،۱۳۸۳).
ب) تعریف عملیاتی: میزان نمره ای که فرد در پرسشنامه حرمت خود کوپر اسمیت(۱۹۶۷) کسب می کند، حرمت خود آن فرد نامیده می شود.
پیشرفت تحصیلی:
الف) تعریف نظری: پیشرفت تحصیلی، معلومات یا مهارتهای اکتسابی عمومی یا خصوصی در موضوعات درسی است که معمولاً به وسیله آزمایشها و نشانهها یا هر دو که معلمان برای دانش آموزان وضع میکنند، اندازهگیری میشود (شعاری نژاد، ١٣۶۴؛ به نقل از آقامیرزایی و صالحیعمران، ۱۳۹۱).
ب) تعریف عملیاتی: منظور از پیشرفت تحصیلی معدل نمرات کسب شده توسط دانش آموزان در نیمسال دوم سال تحصیلی ۹۲-۹۳ می باشد.
فصل دوم
پیشینه پژوهش
۱) پیشینه نظری
بخش اول: گستره نظری مربوط به کمالگرایی
کمالگرایی[۳۰]
کمالگرایی، در واقع باوری غیرمنطقی است که اشخاص نسبت به خود و محیط اطراف خود دارند. افرادی که کمالگرا هستند، معتقدند که خود و محیط اطرافشان باید کامل بوده و هرگونه تلاشی در زندگی باید بدون اشتباه و خطا باشد. گاهی بعضی از افراد احساس میکنند کارها را باید صد در صد درست انجام دهند و در غیر اینصورت بازنده هستنند و یا احساس میکنند کاری را که به انجام رساندهاند به اندازه کافی خوب نیستند و یا اینکه نوشتن مقالات و طرحهای خود را به بهانه اینکه بایستی آنها را دقیق و بیعیب انجام دهند، به تعویق میاندازند. در چنین صورتی شخص بهجای حرکت در مسیر موفقیّت سعی در کامل بودن دارد (مهرابیزاده و وردی، ۱۳۸۲). ادرهولدت و گلد برگ[۳۱] (۱۹۹۹؛ به نقل از پلین، ۲۰۰۶) اذعان کردند که کمال گرایی ممکن است باعث به وجود آمدن مشکلاتی شود و حتی اضطراب را در حین ارتکاب اشتباه به دنبال داشته باشد. براساس عقیده این پژوهشگران، تجربه کمال گرایانه یک نیاز ثابت برای به دست آوردن تایید، رفع کمبود استراتژیهای مقابلهای موثر، ارزیابی همیشگی قضاوتهای خود و ریسک نکردن به خاطر ترس از شکست و کسب تجربه تعلل و به تاخیر انداختن کارها است. کمال گراها معمولاً استانداردهای خیلی بالایی را تعیین میکنند.