vasoconstiction
Endothelium dysfunction
تغییرات در عملکرد سلولهای اندوتلیال و سلولهای بنیادی مولد اندوتلیال همراه با افزایش وزن و چاقی، افراد را مستعد آترواسلکروز و ترومبوز می کند. با مصرف سیگار، مصرف بیش از حد الکل، عدم فعالیت بدنی، چاقی شکمی، دیابت، فشار خون بالا و کاهش در دفاع آنتی اکسیدان، اختلال در عملکرد اندوتلیال افزایش مییابد و همگی منجر به کاهش تولید نیتریک اکساید میشوند. بنابراین در افرادی که اختلال در عملکرد اندوتلیال دارند، فعالسازی گوانیلات سیکلاز بوسیله نیتریک اکساید دچار اختلال می شود. به همین دلیل، تجمع مونو فسفات گوانوزین سیکلاز در اندوتلیوم رخ نمیدهد و در نتیجه اتساع عروقی وابسته به اندوتلیوم تحت تاثیر آن قرار میگیرد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
لوک و همکارانش[۲۴] تاثیر تمرینات ورزشی بر عملکرد اندوتلیال و ظرفیت ورزشی بیماران شریان کرونری در مقایسه با گروه کنترل را مورد مقایسه و بررسی قرار دادند. آنها اظهار داشتند که فعالیت ورزشی می‌تواند باعث بهبود اتساع ناشی از جریان خون و ظرفیت ورزشی در بیماران مبتلا به بیماری کرونری شود که مستقل از تغییرات در التهاب، فشار اکسیداتیو یا سلولهای مولد اندوتلیال است (دریانوش و همکاران، ۱۳۹۳).
گردش خون عروق کوچک، شامل شبکه‌ای از عروق میباشد که از نظر اندازه، از بزرگتر به کوچک‌تر تقسیم میشود. عروق کوچک‌تر، در فاصله نزدیک‌تری نسبت به بافت‌ها قرار دارند و ممکن است اتساع این عروق، به واسطه متابولیت‌های اتساع کننده عروق رخ دهد. با این حال طی فعالیت ورزشی، برای حفظ یک فشار کافی خون‌رسانی و تامین جریان خون در عروق کوچک‌تر، مکانیسم‌هایی برای اتساع مناسب عروق بزرگتر بالادست که ممکن است در عضلات فعال قرار داشته باشند، مورد نیاز است. دو مکانیسم برای شروع اتساع عروق بالادست پیشنهاد شده است: اتساع عروقی ناشی از جریان خون و اتساع عروق هدایت شده که در این پژوهش اتساع ناشی از جریان خون مد نظر است.
افزایش جریان خون از طریق افزایش تنش برشی[۲۵]، باعث اتساع عروقی میشود که تابعی از میزان برش دیواره (۳/r جریان) و ویسکوزیته خون‌رسانی است. باید توجه داشت که اکثر مطالعات برای تعیین مکانیسم‌های درگیر در اتساع عروق ناشی از جریان خون در عروق ایزوله شده یا در پاسخ به پرخونی واکنش پذیر (واکنش‌های جریان خون در پی رفع انسداد) انجام شده است (دریانوش و همکاران، ۱۳۹۲).
۱-۲ ضرورت و اهمیت پژوهش
پرفشاری خون یک چالش مهم از لحاظ سلامت عمومی در هر یک از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است. تعداد قابل توجهی از افراد مبتلا به پرفشاری‌خون، از بیماری خود بی‌اطلاع هستند و در این میان، کسانی که پرفشارخونی تشخیص داده شده‌اند نیز از درمان کافی برخوردار نمی‌باشند. اقدامات لازم در این خصوص شامل جلوگیری از پیشرفت پرفشاری‌خون، بالا بردن آگاهی، درمان و کنترل فشارخون در سطح جامعه میباشد (کرنی و همکاران[۲۶] ، ۲۰۰۴)
این بیماری علاوه بر هزینه‌های هنگفتی که از جهت درمان به خود اختصاص میدهد در صورت عدم کنترل از عوامل مهم سکته مغزی، نارسایی مزمن کلیه و سکته های قلبی میباشد (پروسکو و همکاران[۲۷]، ۱۹۹۶).
در افراد مبتلا به پرفشارخونی، خطر بروز بیماریهای قلبی- عروقی دو برابر، نارسایی قلبی چهار برابر و سکته مغزی هفت برابر افزایش مییابد (رای، ۱۳۸۲).
ارتباط بین اختلال عملکرد اندوتلیال و پرفشاری‌خون به خوبی اثبات شده است (پانزا[۲۸]، ۱۹۹۵). داده‌های موجود از مطالعه کوهورت فرامینگهام نشان میدهد که شدت پرفشاری‌خون با درجه‌ی اختلال عملکرد اندوتلیال ارتباط مستقیم و مثبتی دارد (بنجامین وهمکاران[۲۹]، ۲۰۰۴).
این که آیا اختلال عملکرد اندوتلیال یک علت برای پرفشاری خون محسوب میشود و یا یک عامل موثر در آن، همچنان مورد بحث است. اطلاعات اخیر، حاکی از ارتباط پیچیده و دو طرفه در این خصوص دارد. شواهدی وجود دارد که اختلال عملکرد اندوتلیال، بالابردن فشارخون را از طریق داده‌های مکانیکی که تزریق مهارکننده‌های مشتق از اندوتلیوم مثل نیتریک اکساید سنتتاز (eNOS) است را در افراد تسریع می‌بخشد (ساندر و همکاران[۳۰]،۱۹۹۹)
بیماری‌هایی نظیر فشارخون سبب از دست رفتن نیروی کار و هزینه‌های اقتصادی فراوان می‌گردند.
در کشور ما تقریباً یک نفر از هر پنج نفر به فشارخون بالا مبتلا است. درکنار همه موارد موثر در پیشگیری از فشارخون بالا، کنترل فشارخون نیز حائز اهمیت است. از طرفی فعالیت بدنی مناسب، علاوه برکاهش فشارخون، باعث تقویت عضلات، استخوان، بهبود سوخت و ساز، کنترل وزن و کاهش بیماریهای مزمن میشود. بهتر است بدانیم منظور از فعالیت بدنی مناسب، انجام تمرینات سخت ورزشی نیست، بلکه فعالیت‌هایی نظیر انجام کارهای روزمره، پیاده‌روى، دوچرخه‌سوارى و حتی مشارکت فعال در کارهای منزل و بازی با کودکان است. حداقل فعالیت بدنی مناسب، انجام فعالیتهای روزانه به مدت ۳۰ دقیقه و ۵ روز در هفته است. با نهادینه کردن فرهنگ فعالیت بدنی روزانه در جامعه، میتوان بسیارى از هزینه‌های درمانی ناخواسته به جامعه را کاهش داد و گامی بزرگ در راستای بهبود سلامت آحاد جامعه برداشت.
تحقیقات مختلف نشان دادهاند که تحرک و ورزش، عامل پیشگیرى از سکته های قلبی و مغزى، اثر ضدالتهابی بر دیواره عروق، جلوگیری از افزایش وزن و باعث تناسب اندام، خستگی دیرتر و شادابی بیشتر در انجام کارها، افزایش قدرت حل مسئله و کنترل بهتر استرس است. حداقل فعالیت فیزیکی برای یک شخص سالم که تأمین کننده اثرات مفید ورزش باشد ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی متوسط در شبانه روز است ( نشریه روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت،۱۳۹۲).
با توجه به اهمیت پرفشاری‌خون به عنوان یکی از عوامل خطر بروز بیماریهای قلبی- عروقی و تاثیر بر عملکرد دیگر دستگاههای مختلف بدن که در بالا بیان شد و نتایج متناقض تحقیقات انجام شده در این زمینه، به نظر میرسد انجام تحقیق حاضر ضروری میباشد. در تحقیق حاضر، محققان به دنبال پاسخ به این سوالات هستند که آیا تمرینات ایزومتریک هندگریپ، تاثیری بر پرفشاری خون دارد؟ آیا تمرینات ایزومتریک هندگریپ، تاثیری بر اتساع عروقی وابسته به جریان خون دارد؟
۱-۳ اهداف پژوهش
۱-۳-۱ هدف کلی
بررسی تاثیر چهار هفته فعالیت ورزشی ایزومتریک هندگریپ، بر تغییرات اتساع عروقی وابسته به جریان خون و فشارخون در زنان مبتلا به پرفشارخونی
۱-۳-۲ اهداف اختصاصی
بررسی تاثیر چهار هفته فعالیت ورزشی ایزومتریک هندگریپ، بر تغییرات اتساع عروقی وابسته به جریان خون در زنان مبتلا به پرفشاری خون
بررسی تاثیر چهار هفته فعالیت ورزشی ایزومتریک هندگریپ، بر تغییرات فشار خون سیستولیک در زنان مبتلا به پرفشاری خون
بررسی تاثیر چهار هفته فعالیت ورزشی ایزومتریک هندگریپ، بر تغییرات فشار خون دیاستولیک در زنان مبتلا به پرفشاری خون
۱-۴ پرسش‌های پژوهش
آیا ۴ هفته فعالیت ورزشی ایزومتریک هندگریپ تاثیر معناداری بر اتساع عروقی وابسته به جریان خون در زنان مبتلا به پرفشاری خون دارد؟
آیا ۴ هفته فعالیت ورزشی ایزومتریک هندگریپ تاثیر معناداری بر فشارخون سیستولیک در زنان مبتلا به پرفشاری خون دارد؟
آیا ۴ هفته فعالیت ورزشی ایزومتریک هندگریپ تاثیر معناداری بر فشارخون دیاستولیک در زنان مبتلا به پرفشاری خون دارد؟
۱-۵ تعریف مفهومی متغیرهای پژوهش
۱-۵-۱ پرفشارخونی
پرفشاری خون، یک بیماری است که در آن عروق خونی به طور مداوم به دیواره شریانها فشاری بیشتر از حد معمول وارد می‌کنند. براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)[31] ، هنگامی که فشار خون بالاتر از ۱۴۰ میلی متر جیوه و یا فشار خون دیاستولیک بالاتر از ۹۰ میلی متر جیوه باشد می‌‌گوییم پرفشاری خون ایجاد شده است. افزایش فعالیت سیستم سمپاتیک در اثر نقص عملکرد سیستم اعصاب خودکار، افزایش جذب کلیوی سدیم، کلر و آب، افزایش فعالیت سیستم رنین – آنژیوتانسین – آلدوسترون، کاهش اتساع عروقی شریانچهها به دلیل اختلال در عملکرد اندوتلیوم عروقی و مقاومت در برابر عملکرد انسولین، افزایش تری گلیسرید خون، چاقی و تحمل گلوکز از جمله دلایل بروز پرفشارخونی میباشد (چبانین[۳۲]، ۲۰۰۷).
۱-۵-۲ اتساع عروقی وابسته به جریان خون
با توجه به دستورالعمل موجود برای ارزیابی اتساع وابسته به جریان خون در شریان بازویی که توسط انجمن قلب آمریکا [۳۳]منتشر شده است، FMD اینگونه تعریف گردیده است. ظرفیت عروق خونی در پاسخ به محرک فیزیکی و شیمیایی، تقویت توانایی تن خودتنظیمی و سازگاری جریان خون و توزیع آن در پاسخ به تغییرات ایجاد شده در محیط موضعی. بسیاری از عروق خونی به دنبال اتساع، به افزایش جریان خون و یا تنش برشی، پاسخ می‌دهند. این پدیده تحت عنوان اتساع ناشی از جریان خون(FMD) شناخته میشود. واسطه اصلی FMD، نیتریک اکساید مشتق شده از اندوتلیوم میباشد (کارتی و همکاران[۳۴]، ۲۰۰۲).
۱-۵-۳ فشارخون سیستولیک
فشارخون، نیرویی است که خون را در دستگاه گردش خون به جریان می اندازد. فشار خون سیستولیک، منعکس کننده میزان فشار اعمال شده بر دیواره آئورت پس از خروج خون از بطن چپ میباشد (دریانوش و همکاران، ۱۳۹۲).
۱-۵-۴ فشارخون دیاستولیک
فشارخون دیاستولیک، منعکس کننده میزان فشار اعمال شده بر دیواره آئورت قبل از خروج خون از بطن چپ است (دریانوش و همکاران، ۱۳۹۲).
۱-۵-۵ فعالیت ایزومتریک
فعالیت ایزومتریک، نوعی از تمرینات قدرتی است که طی انقباض، زاویه مفاصل و طول عضله تغییر پیدا نمی‌کند. در فعالیت ایزومتریک، نیروی تولیدی توسط عضله برابر با نیروی خارجی است و اندام هیچگونه حرکتی ندارد (دریانوش وهمکاران،۱۳۹۳).
فصل دوم
۲– مفاهیم بنیادی و پیشینه پژوهش
۲-۱ مقدمه
برای موفقیت در هر پژوهش، مطالعه موضوع مورد پژوهش و تحقیقات و منابع حائز اهمیت فراوان میباشد و برای حرکت در مسیر پیشرفت باید از دانش گذشتگان بهرهمند گردید. محقق با توجه به زمینه های نظری مربوط به موضوع و بررسی یافتههای موجود، می تواند بر دانش خود بیفزاید و با آگاهی از نقاط قوت و ضعف تحقیقات قبلی به تدوین یک طرح پژوهشی جامع و دقیق بپردازد و ضمن صرفهجویی در وقت و هزینه با توجه به مطالبی که در تحقیقات قبلی تأیید یا رد گردیده است بیشتر وقت، هزینه و امکانات خود را صرف اجرای دقیق و کامل مرحله اصلی پژوهش نماید. در این فصل با بیان مفاهیم بنیادی و سوابق مربوط، پیش زمینه های لازم جهت دستیابی به روش انجام کار فراهم میگردد. مباحث این فصل به دو بخش کلی تقسیم می شود که در ابتدا مفاهیم بنیادی پژوهش و سپس به مروری بر تحقیقات انجام شده پرداخته می شود.
۲-۲- مفاهیم بنیادی
۲-۲-۱ فشارخون
فشاری که خون به دیواره عروق وارد می‌کند، فشار خون نام دارد. این واژه معمولا به فشارخون شریانی اشاره دارد. فشار خون به وسیله دو مقدار سیستول و دیاستول بیان میشود. عدد بزرگتر، فشارخون سیستولی است که نشانه بالاترین فشار شریانی است که برابر با سیستول بطن میباشد. پایینترین فشار خون، فشار دیاستولی است که نشاندهنده پایینترین فشار در شریان به هنگام دیاستول بطن است. ( زمان استراحت قلب). فشار دیاستولی همچنین نشاندهنده مقاومت محیطی یا روانی حرکت خون از شریانچهها به مویرگ هاست.
فشار متوسط شریانی(MAP)[35] عبارت از فشار میانگینی است که خون هنگام عبور بر دیواره شریانها اعمال می‌کند. به عبارت دیگر میانگین فشار خون شریانی، میانگین سیستولی و دیاستولی گردش خون عمومی هنگام یک دوره قلبی کامل میباشد و از رابطه زیر به دست می آید. (محمد شبانی،۱۳۸۲)
] (فشار دیاستولی – فشار سیستولی) ۳۳۳/۰ [ + فشار دیاستول = فشار متوسط شریانی
۲-۲-۲ پرفشارخونی
در مورد افرادی که به سبب رسوب مواد چربی در درون دیواره شریانهایشان (به دلیل ضخیم شدن لایه بافت همبند عروق) دچار سختی شریانها شده‌اند یا به دلیل افزایش برونده قلب و یا به دلیل فشار عصبی یا نارسایی عملکرد کلیوی با مقاومت زیادی در جریان خون محیطی مواجهند، فشار سیستولی هنگام استراحت ممکن است به حد ۲۵۰ یا حتی ۳۰۰ میلیمتر جیوه و فشار دیاستولی به بیش از ۹۰ میلیمتر جیوه برسد. چنین فشارخون بالایی را پر فشارخونی می‌نامند که فشار اضافی دائمی را به عملکرد طبیعی دستگاه قلبی- عروقی تحمیل می‌کند. تخمین زده شده است که ۱۲ درصد مرگ و میرها، نتیجه مستقیم پرفشاخونی است. از معادله اصلی همودینامیک به سهولت میتوان دریافت که پرفشار خونی نتیجه افزایش برونده قلب و یا مقاومت عروقی است. نکته قابل توجه در این مورد آن است که تمرینات مداوم ورزشی، به ویژه در مردان و زنان مسن، سبب کاهش فشارخون زمان استراحت و زمان تمرین هر دو خواهد شد (محمد شبانی،۱۳۸۲).
۲-۲-۳ پاتوفیزیولوژی
در بیشتر موارد (۹۰ تا ۹۵ درصد)، علت پرفشاری خون ناشناخته است. فاکتورهای متعددی مستقیم یا غیر مستقیم، فشارخون را تحت تاثیر قرار می‌دهند و منجر به تغییرات سیستماتیک آن میشوند. تغییرات برونده قلبی و مقاومت عروقی از عواملی هستند که مستقیما بر فشار خون موثرند. از طرف دیگر فاکتورهایی مانند قطر عروق، ویسکوزیته خون، ضربان قلب و حجم ضربهای بر دو فاکتور فوق اثر گذاشته و منجر به تغییر فشار خون میشوند ( شکل ۲-۱).
تصویر ۲-۱ فاکتورهای موثر بر فشارخون
حجم ضربهای
ضربان قلب
