صلاحیت خبرگان
روش دلفی در صورتی اجرای موفقیت آمیزی خواهد داشت که خبرگان شرکت کننده در آن از خود علاقه نشان داده و توانایی های لازم در جهت اظهار نظر و شرکت در همه پرسی را دارا باشند. استفاده کنندگان بالقوه یافته های حاصل از نظرسنجی، مشتاق تر بوده و شرکت کننده های مفیدتری محسوب می شوند. تنوع نظرات که باعث ایجاد تنش می شود، به ایجاد علاقه و انگیزه در جهت شرکت موثرتر و متعهدانه تر در نظرسنجی کمک خواهد کرد. گروه های ناهمگن که دربرگیرنده افراد با شخصیت های مختلف و نگاه های متفاوت به مشکل هستند، نسبت به گروه های همگن راه حل های با کیفیت تری را ارائه می دهند چرا که تنوع افراد شرکت کننده در همه پرسی منجر به دسترسی به طیف وسیع تری از دانش و نقطه نظرهای گوناگون تری خواهد شد.
خبرگان شرکت کننده در روش دلفی باید ۴ ویژگی ذیل را دارا باشند:
-
- دانش و تجربه لازم پیرامون موضوع مورد بررسی
-
- ظرفیت و تمایل به شرکت در نظرسنجی
-
- مهارت های مؤثر ارتباطی
تحلیل یافته ها
به نظر می رسد که روش های تحلیل داده ها با توجه به هدف اجرای روش دلفی، ساختار دورها، نوع سوالات و تعداد شرکت کننده ها متفاوت باشند. معمولا از روش های تحلیل محتوا[۱۰۴] برای شناسایی مباحث اصلی تولید شده توسط پرسشنامه های بدون ساختار استفاده می شود. این مباحث در مرحله بعدی به پرسشنامه های ساخت یافته ای تبدیل می شوند که پایه دورهای بعدی را شکل می دهند. دور دوم و دورهای بعدی ماهیت عددی به خود می گیرند و با بهره گرفتن از رتبه بندی و رای گیری تحلیل می شوند. دور سوم و دورهای بعدی باید گرایش کلی نظرات را به شرکت کنندگان القا کند و آنها را از پراکندگی امتیازات به دست آمده مطلع کند. توجه به پراکندگی امتیازات مهم است چرا که یک توزیع دو وجهی[۱۰۵] نشان دهنده نبود اجماع می باشد. همچنین باید به هر یک از شرکت کنندگان اطلاع داده شود که امتیاز اعلام شده از جانب آنها با توجه به وضعیت کلی به دست آمده، در چه وضعیتی قرار گرفته است. فرصت بازبینی و اصلاح امتیازات قبلی اعلام شده از سوی هر شرکت کننده، عنصری مهم در جهت حرکت به سمت اجماع محسوب می شود.
ارزیابی چارچوب پیشنهادی با بهره گرفتن از روش دلفی
ارزیابی چارچوب پیشنهادی در ۲ فاز مجزا انجام شد. در فاز اول چارچوب از طریق توزیع پرسشنامه هایی در بین شرکت هایی که اقدام به پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان کرده بودند، ارزیابی شد و در فاز دوم چارچوب با یک نگاه کلی در بین اساتید دانشگاه، مشاوران و متخصصین شرکت های دولتی و خصوصی فناوری اطلاعات به قضاوت گذاشته شد. در ادامه به تشریح چگونگی ارزیابی چارچوب پیشنهادی در دو فاز مجزا می پردازیم.
فاز اول ارزیابی چارچوب پیشنهادی با بهره گرفتن از روش دلفی
از طریق تحلیل مفاهیم، بهروش ها و مسائل مطرح شده در مرور ادبیات موضوع، چارچوبی مفهومی برای مدیریت دانش در پیاده سازی سیستم های سازمانی ایجاد شد. قسمتی از ایده مطرح شده با کمک نظرات خبرگان شرکت کننده در دور اول روش دلفی به دست آمد و در دورهای بعدی به ارزیابی چارچوب نهایی توسط خبرگان پرداخته شد.
به منظور ارزیابی چارچوب پیشنهادی، این چارچوب به ۱۰ شرکت ایرانی که اقدام به پیاده سازی سیستم های سازمانی نموده اند، ارائه شد و به ازای هر شرکت یا سازمان از ۳ نفر از افراد درگیر در پیاده سازی سیستم های سازمانی که عمدتا مدیران بخش فناوری اطلاعات و مدیران ارشد و میانی سازمان بودند، خواسته شد که پیرامون موارد تعیین شده در چارچوب پیشنهادی اظهار نظر کنند. این افراد علاوه بر دارا بودن اطلاعات لازم درباره پیاده سازی سیستم سازمانی، منبع مناسبی برای دستیابی به اطلاعات کلی شرکت یا سازمان نیز بودند. به عبارتی صفت مشخصه و وجه مشترک جامعه آماری انتخاب شده برای این تحقیق، دارا بودن تجربه پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان می باشد.
سعی شد که حتی الامکان به تک تک نامزدها به صورت حضوری مراجعه شده و قرار ملاقات های جداگانه ای با آنها تنظیم شود. در این ملاقات ها مفاهیم اولیه، هدف و موضوع پژوهش به اطلاع آنها رسانده شده و از آنها دعوت شد که در نظرسنجی دلفی شرکت کنند. سپس فرمی در اختیار آنها قرار گرفت که موضوع پژوهش، هدف های آن، تعاریف اولیه، تعداد دورهای نظرسنجی دلفی، زمان لازم برای مشارکت در هر دور، طول تقریبی کار و غیره در آن ذکر شده بود. نسخه ای چکیده از ادبیات موضوع و کارهای پیشین به همراه توضیحات آنها نیز در اختیار هریک از این افراد قرار گرفت. در فرم مذکور از آنها خواسته شد که تمایل و موافقت خود را جهت شرکت در نظرسنجی دلفی اعلام کنند.
پرسشنامه ای به منظور جمع آوری نظرات پیرامون چارچوب پیشنهادی از جنبه های مختلف طراحی شد. تاریخ و نحوه توزیع و دریافت پرسشنامه ها در جدول شماره ۴-۲ نشان داده شده است.
جدول ۴-۲ تاریخ توزیع پرسشنامه ها در بین شرکت ها در فاز ۱ ارزیابی
دور
توزیع پرسشنامه
گردآوری پرسشنامه
تاریخ توزیع
تعداد
تاریخ گردآوری
تعداد
اول
۲۵/۸/۱۳۹۱
۳۰
۵/۹/۱۳۹۱
۳۰
دوم
۸/۹/۱۳۹۱
۳۰
۱۸/۹/۱۳۹۱
۳۰
سوم
۲۵/۹/۱۳۹۱
۲۸
۵/۱۰/۱۳۹۱
۲۸*