مدیریت دانش: مدیریت دانش عبارت است از یک راهبرد بهینه‌سازی کسب‌وکار به طریق نظام‌مند و تعمدی که اطلاعات ضروری برای کسب‌وکار را به نحوی انتخاب، پالایش، ذخیره، سازمان‌دهی و جمع‌بندی می‌کند که عملکرد و کارکرد کارکنان و رقابت‌پذیری شرکت را بهبود می‌دهد. ( برایان بروجن، ۱۳۸۶، ۱۵ ).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
مدیریت دانش شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها ( ازجمله ارزیابی، تعریف و تعیین اهداف، توسعه کار تیمی، تخصیص منابع و … ) می‌باشد که باهدف اطمینان یافتن از پیشرفت‌های کاری، پروژه‌ای و بهبود کیفی فرایندها یا تولیدات می‌باشد. دانش به‌عنوان مجموعه‌ای از قوانین، اصول و اطلاعات ساختاربندی شده است که افراد را قادر به تصمیم‌گیری و حل مشکل می کند، تعریف می‌شود؛ بنابراین مدیریت دانش، فرایندی است که با تمرکز و تأکید بر دانش در موقعیت‌های مشکل یا در یک سیستم به حل مشکل می‌پردازد. ( اسپکتور و ادموندز، ۲۰۰۲، ص،۲ )
سازمان تأمین اجتماعی[۳]:
به‌منظور اجرا و تصمیم و گسترش انواع بیمه‌های اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامه‌های تأمین اجتماعی، همچنین تمرکز وجوه و درآمدهای موضوع قانون تأمین اجتماعی و سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از حمل وجوه و ذخایر، سازمان مستقلی به نام سازمان تأمین اجتماعی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که در این قانون “سازمان ” نامیده می‌شود، تشکیل می‌گردد. سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی واداری است و امور آن منحصراً طبق اساسنامه‌ای که به تصویب هیئت‌وزیران می‌رسد، اداره خواهد شد. (سازمان تأمین اجتماعی، ۱۳۷۲، ۱).
بیمارستان[۴]:
تعریف لغوی: جایی است که بیماران را پرستاری و معالجه می‌کنند ( عمید، ۱۳۶۲، ۲۹۹ ).
تعریف نظری: بیمارستان یکی از نهادهای مهم ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی و درمانی است که با امکانات و تسهیلات ویژه خود، در بازگشت سلامت جسمانی و روانی افراد بیمار جامعه، انجام تحقیقات پزشکی و آموزشی نیروهای ماهر موردنیاز بخش بهداشت و درمان نقش اساسی ایفا می‌کند. (آصف زاده، ۱۳۶۹، ۱۷).
در تعریف دیگری که از بیمارستان آمده است که: بیمارستان یک محل اقامت است که مراقبت‌های پزشکی کوتاه‌مدت و درازمدت را ارائه می‌دهد؛ که شامل خدمات مشاهده‌ای، تشخیصی، درمانی و باز توانی جهت اشخاص مبتلا یا مشکوک به بیماری یا جراحات و زایمان است و خدمات سرپایی بیماران را هم ممکن است ارائه بکند یا نکند. (پارک ۱۳۷۵، ۱۰۵ ).
تعریف عملیاتی: در این تحقیق از بین کلیه بیمارستان‌های ملکی یا تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی در سطح تهران ۳ بیمارستان شهید لواسانی، لبافی نژاد و آیت اله کاشانی که ازنظر ویژگی‌های آماری نسبتاً همگن هستند به‌عنوان محیط پژوهش انتخاب گردیده که مسئولیت بستری، درمان و ترخیص بیماران را به عهده‌دارند و در این راهبرد از کلیه کارکنان ستادی و درمانی بیمارستان‌ها به فراخور نیاز بهره می‌گیرد.
بیمارستان‌های ملکی سازمان تأمین اجتماعی:
بیمارستانی است که تحت مالکیت سازمان تأمین اجتماعی بوده و مدیریت، اداره، تأمین کارکنان و سایر منابع به عهده این سازمان می‌باشد. در ضمن در این بیمارستان‌ها کلیه خدمات ارائه‌شده به مراجعین تحت پوشش بیمه سازمان تأمین اجتماعی رایگان می‌باشد.
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
این فصل ابتدا با مرور ادبیات نظری فناوری اطلاعات و ارتباطات آغاز می‌کنیم و سپس ادبیات نظری مدیریت دانش و مؤلفه‌های آن را بررسی کرده و در ادامه نیز به معرفی سازمان تأمین اجتماعی و مراکز درمانی تحت پوشش این سازمان پرداخته و درنهایت به بررسی مطالعات صورت گرفته در این زمینه میپردازیم:
۱-۲ فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات
۲-۱-۱ مقدمه
فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در عصر انفجار اطلاعات با سرعتی فزاینده در حال پیشرفت و دگرگونی است. سامانه‌های مختلف رایانه‌ای هرروز در نهادهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، صنعتی و اداری جهان، بیشتر و بیشتر بکار گرفته‌شده و درروند تصمیم‌گیری‌های درون سازمان‌ها تحولات اساسی ایجاد می‌کنند. درنتیجه بازدهی تولید، بهره‌وری و کار آیی سازمان‌ها را افزایش داده و بهبود مرغوبیت و کیفیت محصولات و خدمات تولیدی، افزایش قدرت رقابت، نوآوری و ابداع فرآورده‌های نوین، ایجاد تحولات فنی و درنهایت توسعه اقتصادی کشورها نقش اساسی و فعال ایفا می‌کنند.
عصر فعلی را عصر اطلاعات لقب داده‌اند (لاولس[۵]، ۲۰۰۰، ۲). این نام‌گذاری شاید به این دلیل باشد که امروزه اطلاعات به جزء تفکیک‌ناپذیر زندگی بشر تبدیل‌شده است. اگرچه اطلاعات از دیرباز در زندگی بشر تأثیر بسزایی داشته و انسان برای تصمیم‌گیری‌ها و طی طریق همواره محتاج آن بوده، ولی آنچه که امروزه اهمیت آن را صدچندان کرده، شرایط نوین زندگی و افزایش سهم اطلاعات در تصمیم‌گیری‌های فردی و سازمانی است.
اختراع رایانه، امکان پردازش سریع و ذخیره حجم انبوهی از داده‌ها را فراهم آورد و پیشرفت‌های بعدی درزمینه‌ی ارتباط بین رایانه‌ها و امکان تبادل داده بین آن‌ها، تبادل و انتقال اطلاعات را در سطح وسیعی ممکن ساخت. این رویدادها به همراه سایر پیشرفت‌های صورت گرفته درزمینه‌ی الکترونیک و ارتباطات اعم از میکروالکترونیک، نیمه‌هادی‌ها، ماهواره و روباتیک به وقوع انقلابی درزمینه‌ی نحوه جمع آوری، پردازش، ذخیره‌سازی، فراخوانی و ارائه اطلاعات منجر گردید که شکل‌گیری فن‌آوری اطلاعات حاصل این رویداد بود (همان منبع).
۲-۱-۲٫ فن‌آوری[۶]
تکنولوژی واژه‌ای یونانی است که از دو جزء “تکنو ” به معنی هنر و فن و “لوژیا ” به معنی مطالعه ساخته‌شده است و در فارسی آن را به «فن‌آوری» ترجمه کرده‌اند. ازنظر مفهومی، فن‌آوری از دیدگاه اندیشمندان مختلف، به صور گوناگون تعریف شده است:
دایره‌ی المعارف آمریکایی نیکا، فن‌آوری را “شیوه ساختن اشیاء و انجام امور ” می‌داند. دایره‌ی المعارف علم و فن‌آوری مگ گرامیل، فن‌آوری را “دانش و علم سیستماتیک، عموماً در فرا گردهای صنعتی اما قابل‌فهم به هر فعالیت دیگر ” می‌داند. فرهنگ لاروس، فن‌آوری را “مطالعه ابزارها، شیوه‌ها و روش‌های مورداستفاده در حوزه‌های گوناگون صنعت ” تعریف کرده است (ممی زاده، ۱۳۷۴، ۶۰).
“فن‌آوری ابزاری است که به‌وسیله آن، روش‌های نوین، سیستم‌های جدید و ساختارهای سازمانی نوین میتوانند در جهت حداکثر سازی بهره‌وری، توسعه داده شوند ” (کول ویل و تاونسند[۷]، ۱۹۹۹، ۲۱۴).
فن‌آوری، عبارت است از “دانش سیستماتیک برای تولید یک محصول، به‌کارگیری یک فرایند و ارائه خدمات “. فن‌آوری در حکم نوعی دارایی نامشهود است که ایجاد می‌شود و منتقل می‌گردد، کسب می‌شود و کنار گذاشته می‌شود (نوری، ۱۳۷۲، ۴۰).
بنابراین همان‌طور که از تعاریف فوق مستفاد می‌گردد، فن‌آوری اصطلاحی است قراردادی که دارای مضامین زیادی است و نویسندگان مختلف هر یک، این واژه را به‌گونه‌ای تعریف کرده و به آن از زاویه بخصوصی نگاه کرده‌اند. بعضی از آن‌ها در تعاریف خود از فن‌آوری، بر ماشین‌آلات مورداستفاده تأکید کرده‌اند و برخی تأکیدشان بر دانش مورداستفاده بوده است. گروهی به تعامل انسان و ماشین توجه کرده و گروه دیگری توجه خود را به مواد، به‌عنوان بخشی از فن‌آوری معطوف داشته‌اند (هودی و آنتونی[۸]، ۱۹۸۸، ۴۲۷).
۲-۱-۳٫ اطلاعات[۹]
اطلاعات اصطلاحی است که بعضاً توسط عموم مردم به‌صورت نادرست و نابجا به‌کاربرده می‌شود (قاضی‌زاده فرد، ۱۳۷۶، ۱۰۶).
تعریف اطلاعات ازلحاظ نظری: ” اطلاعات به هر نوع داده جمع آوری‌شده از روش‌های مختلفی نظیر؛ مطالعه، مشاهده، شایعه و سایر موارد، اطلاق می‌گردد ” ( منتظری، ۱۳۸۷).
تعریف اطلاعات از منظر فن‌آوری اطلاعات: از دیدگاه فن‌آوری اطلاعات،” اطلاعات، به‌عنوان داده جمع آوری‌شده، ذخیره‌شده، بازیابی شده، پردازش‌شده و ارائه‌شده، است “. در این تعریف، به مواردی همچون اعتبار، کیفیت و ارزش اطلاعات به‌صورت جانبی، توجه می‌گردد.
در مقابل اطلاعات از واژه “دانش[۱۰]” استفاده می‌شود. دانش، برخلاف اطلاعات، دارای بار معنائی مختص به خود بوده که توسط فرد و یا افرادی کارشناس و بر اساس بررسی و مطالعه انجام‌شده بر روی اطلاعات، حاصل می‌شود.( همان منبع)
اطلاعات عبارت است از جریان‌هایی که مجموعه دانایی‌ها را تغییر می‌دهد، این تغییر زمانی اتفاق میافتد که یا مطلبی به مجموعه دانایی‌های افزوده شود و یا تجدید ساختاری در آن به وجود آید (شولتز[۱۱]،۲۰۰۰، ۵).
انواع اطلاعات سازمانی را می‌توان به دو گروه اطلاعات عملیاتی و اطلاعات مدیریتی تقسیم نمود:
۱- اطلاعات عملیاتی
انواع اطلاعات عملیاتی عبارت‌اند از:
-
- اطلاعاتی که در فرایند صنعتی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
-
- اطلاعاتی که درداد و ستدها و عملیات مشابه مورداستفاده می‌باشد؛ مانند اطلاعات خریدوفروش.
-
- اطلاعاتی که در امور دفتری مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ مانند مکاتبات و ارتباطات.(علی پناهی، ۱۳۷۹)
۲- اطلاعات مدیریتی
این اطلاعات در پشتیبانی مدیران مختلف مور د استفاده می‌باشد، مانند تهیه گزارش‌های از پیش تعیین‌شده برای مدیران، اطلاعاتی که در تصمیم‌گیری مورداستفاده است و یا اطلاعاتی که مدیران ارشد از آن‌ها استفاده می‌کنند.
شکل شماره (۱-۲) انواع اطلاعات در سطوح مختلف سازمانی را نشان می‌دهد.
شکل شماره (۱-۲): انواع اطلاعات در سطوح مختلف سازمانی (علی پناهی، ۱۳۷۹،۲۳)
۲-۱-۴٫ انواع اطلاعات مدیریتی
به دلیل آنکه انواع تصمیم‌گیری در سطوح مختلف سازمانی متفاوت‌اند، اطلاعات موردنیاز سطوح مختلف سازمانی نیز متفاوت خواهد بود. به‌طور مثال در یک واحد سازمانی مانند واحد فروش، مدیر مربوطه در برخورد با مشتری نیاز به اطلاعاتی همچون موجودی کالاها و میزان اعتبار مشتری دارد که این اطلاعات، برنامه‌ریزی‌شده، مفصل، تکراری و مخصوص این واحد می‌باشد. درحالی‌که اطلاعات موردنیاز مدیران ارشد، بیشتر خارجی و مربوط به کل سازمان است که قاعدتاً برنامه‌ریزی نشده، خلاصه و غیرتکراری هستند. مثلاً تصمیم‌گیری برای تعالی فرایند توسط یک محصول جدید، یک تصمیم استراتژیک است که توسط مدیر ارشد اتخاذ می‌شود، لذا بایستی اطلاعاتی از وضع بازار، رقبا، مصرف‌کنندگان، میزان مصرف و… در اختیار مدیر باشد (همان منبع، ۲۲).
از انواع دیگر اطلاعات، اطلاعات تاکتیکی می‌باشد که از این گروه می‌توان به تخصیص منابع با نظارت بر اجرای طرح‌های دیکته شده از طرف مدیریت ارشد و یا اطلاعات مربوط به منابع مختلف سرمایه در کوتاه‌مدت، اشاره کرد. بدیهی است این اطلاعات که بیشتر در کوتاه‌مدت مورداستفاده قرار می‌گیرد، مربوط به مدیریت میانی سازمان بوده و قابل پیش‌بینی می‌باشد.
نوع دیگر اطلاعات، اطلاعات استراتژیک است که موردنیاز مدیران ارشد می‌باشد. از این اطلاعات برای تعریف اهداف، اولویت‌ها، تعیین خط‌مشی‌های جدید و مانند آن استفاده می‌شود. به‌طور مثال در گرفتن وام‌های بلندمدت و تصمیماتی پیرامون محصول جدید از این نوع اطلاعات استفاده می‌شود. این‌گونه اطلاعات بیشتر بر اساس پیش‌بینی‌های آینده با بهره گرفتن از داده‌های خارج از سازمان و منابع موجود در کل سازمان می‌باشد. مدیران ارشد برای تصمیم‌گیری‌های خود نیاز به اطلاعات داخل سازمان و خارج سازمان به‌صورت همزمان دارند. چکیده‌ای از طبقه‌بندی اطلاعات موردنیاز سطوح مختلف سازمانی در شکل شماره (۲-۲) آورده شده است.
