ویلانووا و جوسا[۵] (۲۰۰۳) سرمایه اجتماعی را به منزله پدیده‌ای مدیریتی تلقی نموده و برای آن ویژگی‌های گوناگونی تعیین کرده‌اند که شامل اعتماد (هنجارها)، ارزش‌ها و رفتارهای مشترک، ارتباطات، همکاری، تعهد متقابل، شناخت متقابل و شبکه ها می‌باشد. این دو محقق معتقدند که سرمایه اجتماعی به منزله پدیده‌ای مدیریتی و با ویژگی‌های مذکور، موجب دستیابی به منافع متقابلی می‌شود که ارزش دارایی‌های نامحسوس (سرمایه مفهومی) را افزایش می‌دهد (Vilanova & Josa, 2003) .
نقش سرمایه اجتماعی، به منزله یک فاکتور قدرتمند، برای تشریح موفقیت نسبی عاملان، در محدوده‌های زیر به اثبات رسیده است:
-
- سرمایه اجتماعی به کارکنان کمک می‌کند تا شغل‌هایی را یافته، و یک منبع غنی از نیروهای تازه برای سازمان ایجاد می‌کند.
- سرمایه اجتماعی، مبادله منابع در میان واحدها را تسهیل نموده و باعث ایجاد نوآوری می شود.
همچنین ناهاپیت و قوشال[۶] معتقدند که سرمایه اجتماعی به ایجاد سرمایه مفهومی کمک کرده، و روزندال[۷]، اعتقاد دارد که برای اثر بخشی تیم‌های میان وظیفه‌ای، مؤثر و مفید است.
-
- سرمایه اجتماعی میزان ترک خدمت و میزان تجزیه و از هم پاشیدگی سازمانی را کاهش داده؛ کارآفرینی را تسهیل نموده و به تشکیل شرکت‌های جدید کمک می‌کند.
- سرمایه اجتماعی، روابط با عرضهکنندگان و شبکه های تولید منطقهای را تقویت نموده و یک عامل مؤثر در تسهیل یادگیری سازمانی بهشمار می‌آید (Adler & Kwon, 2002).
علاوه بر مواردی که در فوق بیان گشت محققانی از قبیل لازگا و پاتیسون[۸] و لین[۹] معتقدند که سرمایه اجتماعی، مشکلات هماهنگی را حل نموده، هزینه های انتقال را کاهش داده و جریان اطلاعات بین افراد را تسهیل می‌کند؛ به همین دلیل سرمایه اجتماعی برای سازمان و اجتماع بسیار ارزشمند است. هم چنین با توجه به اینکه تاکنون رابطه بین معنویت در محیط کار و سرمایه اجتماعی در ادارات دولتی شهرستان نطنز مورد بررسی قرار نگرفته است، لذا انجام این پژوهش ضروری به نظر می‌رسد.
سوالها و فرضیه های پژوهش
سوال اصلی
- آیا بین معنویت در محیط کار و سرمایه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد؟
سوال های فرعی
-
- آیا بین معنویت در محیط کار و بعد ساختاری سرمایه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد؟
-
- آیا بین معنویت در محیط کار و بعد رابطه ای سرمایه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد؟
- آیا بین معنویت در محیط کار و بعد شناختی سرمایه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد؟
فرضیه اهم
- بین معنویت در محیط کار و سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
فرضیه های اخص
-
- بین معنویت در محیط کار و بعد ساختاری سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
-
- بین معنویت در محیط کار و بعد رابطه ای سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
- بین معنویت در محیط کار و بعد شناختی سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
مدل مفهومی تحقیق
در تحقیق حاضر متغیر معنویت در محیط کار به عنوان متغیر مستقل و سرمایه اجتماعی و ابعاد سه گانه به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. برای سنجش معنویت در محیط کار از مدل اشمس و دوچن[۱۰](۲۰۰۰) و برای سرمایه اجتماعی از مدل ناهاپیت و قوشال[۱۱] (۱۹۹۸) استفاده شده است بنابرین مدل مفهومی تحقیق به شرح ذیل می‌باشد:
کار با معنا
همسوئی ارزش ها
احساس همبستگی
بعد رابطه ای
بعد ساختاری
بعد شناختی
نمودار ۱-۱: مدل مفهومی تحقیق
تعریفهای عملیاتی متغیرها و واژه های کلیدی
سرمایه اجتماعی:
ارزش آن جنبه از ساختار اجتماعی است که به عنوان منابعی در اختیار اعضا قرار می‌گیرد تا بتوانند به اهداف و منافع خود دست یابند (Coleman, 1990).
بعد ساختاری:شامل پیوندهای موجود در شبکه، شکل و ترکیب شبکه و تناسب سازمانی می‌شود
بعد ارتباطی: این بعد شامل اعتماد، هنجارها، تعهدات وهویت می‌شود.
بعد شناختی: زبان و کدهای مشترک و روایت‌های مشترک این بعد در رابطه با پدیده هایی نظیر ارزش‌ها، نگرش‌ها، تعهدات، مشارکت و اعتماد موجود در سیستم می‌باشد (Nahapiet & Ghoshal,1998:251)
معنویت در محیط کار:
درک و شناسایی اینکه بعدی از زندگی کارکنان درونی و باطنی است که این بعد قابل پرورش است و به واسطه انجام کارهای با معنا در زندگی افزایش می‌یابد. (Ashmos and Duchon, 2000)
روش تحقیق
پژوهش کاربردی، پژوهشی است که نتیجه های حاصل از آن در رفع نیازها و حل مشکلات یک سازمان به کار آید. بنابرین هدف از این نوع تحقیقات ، به کارگیری نتیجه ها در حل مسائل و مشکلات خاص در جامعه می‌باشد. در واقع پژوهش های کاربردی، پژوهش هایی هستند که در آن ها نظریه پردازی وجود ندارد، اما نظریه های حاصل از پژوهش های بنیادی را برای حل مسائل به کار می گیرند. از این رو با توجه به اینکه تحقیق حاضردر داخل یک سازمان صورت پذیرفته لذا از نظر هدف، کاربردی است.
تحقیق توصیفی مجموعه روش هایی است که هدف آن ها توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی می‌تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری می‌باشد. به دلیل اینکه جمع آوری داده ها صرفاً جهت شناخت شرایط سازمان مورد مطالعه بدون دخالت پژوهشگر صورت پذیرفته از این رو تحقیق حاضر از حیث جمع آوری داده ها از نوع توصیفی می‌باشد. هم چنین وقتی که رابطه بین متغیرها در یک تحقیق مورد آزمون قرار می‌گیرد، این تحقیقات از نوع همبستگی می‌باشند(سرمد و همکاران،۱۳۷۷، ۹۱) بنابرین با توجه به اینکه در این تحقیق ارتباط میان متغیرها سنجیده می شود لذا از نظر نحوه جمع آوری اطلاعات از نوع همبستگی می‌باشد.
قلمرو تحقیق
قلمرو موضوعی: رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی
قلمرو مکانی تحقیق: قلمرو مکانی این تحقیق کلیه ادارات دولتی شهرستان نطنز می‌باشد.
قلمرو زمانی انجام این تحقیق: بهمن ماه سال ۹۱ تا تیر ماه سال ۹۲ می‌باشد.
جامعه آماری و حجم نمونه
جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه کارکنان ادارات دولتی شهرستان نطنز می‌باشد.
برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری:
با توجه به آمارهای موجود مبنی بر تعداد کل جامعه آماری ، با بهره گرفتن از فرمول زیر به تعیین حجم مطلوب نمونه می‌پردازیم.
رابطه ۱-۱: برآورد حجم نمونه
که در آن
P: برآورد نسبت صفت متغیر، (۵/۰ = P)
