D.m: درصد ماده خشک گیاه
شکل 2-5- منحنی و معادله استاندارد پتاسیم
2-8-4-سدیم
2-8-4-1- آماده کردن محلول‌های سنجش
1) محلول کلروسزیم با غلظت 87/0 گرم در لیتر: 1/1 گرم کلروسزیم صددرصد خاص در بالن ژوژه یک لیتری ریخته شد و با افزودن آب مقطر به حجم یک لیتر رسانده شد.
2) محلول استاندارد غلیظ سدیم به غلظت 1000 میلی گرم در لیتر (1): مقدار 542/2 گرم کلرور سدیم خشک شده در دمای 105 درجه سانتی ­گراد در بالن ژوژه‌ی یک لیتری ریخته شد و با بهره گرفتن از آب مقطر به حجم یک لیتر رسانده شد.
3) محلول استاندارد سدیم 100 میلی­گرم در لیتر (2): 100 میلی­لیتر از محلول استاندارد بالا در بالن ژوژه یک لیتری ریخته شد و با افزودن آب مقطر به حجم یک لیتر رسانده شد.
4) سری محلول‌های استاندارد (3): از محلول استاندارد 2، بترتیب مقادیر 0، 2، 4، 6، 8 و 10میلی‌لیتر با پیپت برداشته شد و در بالن ژوژه‌ی 100 میلی‌لیتری با آب مقطر به حجم 100 میلی‌لیتر رسانده شد.
2-8-4-2-تعین محتوای سدیم
مقدار 5 میلی‌لیتر از عصاره­های‌­ تهیه شده در بالن ژوژه‌­های 50 میلی‌لیتری با محلول کلروسزیم 87/0 گرم در لیتر به حجم رسانده شدند و سپس مقدار سدیم موجود در نمونه­ها با بهره گرفتن از دستگاه فلیم­ فتومتر (JENWAY مدل PFP7)، پس از کالیبره کردن دستگاه با محلول­های استاندارد و شاهد، اندازه‌گیری و طبق رابطه زیر (2-14)، بر حسب گرم درصد محاسبه شد ]امامی، 1375[.
Na٪ = (aDV)/(10000m) (100/D.m) (2-14)
که در آن:
a: عدد بدست آمده از منحنی
D: عدد رقت
V: حجم محلول حاصل از انحلال خاکستر
m: وزن نمونه گیاه که خاکستر شده
D.m: درصد ماده خشک گیاه
شکل 2-6- منحنی و معادله استاندارد سدیم
2-8-5-فسفر
2-8-5-1- آماده کردن محلول‌های سنجش
1) محلول آمونیوم مولیبدات و آمونیوم وانادات: 5/2 گرم از آمونیوم هپتا مولیبدات در 400 میلی­لیتر آب مقطر حل شد و سپس 25/1 گرم آمونیوم وانادات در 300 میلی­لیتر آب مقط حل گردید و محلول آمونیوم وانادات به محلول آمونیوم مولیبدات اضافه شد. بعد از خنک شدن محلول فوق، 250 میلی­لیتر اسید نیتریک 65% به آن اضافه و با افزودن آب مقطر به حجم یک لیتر رسانده شد.
2) محلول استاندارد غلیظ فسفر به غلظت 500 میلی گرم در لیتر (1): مقدار 197/2 گرم پتاسیم دی هیدروژن فسفات خشک شده در دمای 105 درجه سانتی ­گراد در بالن ژوژه‌ی یک لیتری ریخته شد و با بهره گرفتن از آب مقطر به حجم یک لیتر رسانده شد.
3) محلول استاندارد فسفر 50 میلی­گرم در لیتر (2): 100 میلی­لیتر از محلول استاندارد بالا در بالن ژوژه یک لیتری ریخته شد و با افزودن آب مقطر به حجم یک لیتر رسانده شد.
4) سری محلول‌های استاندارد (3): از محلول استاندارد 2، بترتیب مقادیر 0، 5، 10، 15، 20 و 25 میلی‌لیتر با پیپت برداشته شد و در بالن ژوژه‌ی 50 میلی‌لیتری با آب مقطر به حجم 50 میلی‌لیتر رسانده شد.
2-8-5-2-تعین محتوای فسفر
مقدار 5 میلی­لیتر از عصاره­های برگ و ریشه و نمونه شاهد با پیپت برداشته شد و در بالن ژوژه­ 25 میلی­لیتری ریخته شد. سپس مقدار 5 میلی­لیتر معرف وانادات مولیبدات به بالن اضافه شد و با آب مقطر به حجم رسانده شد. در نهایت شدت رنگ ایجاد شده در نمونه شاهد، استانداردها و نمونه­ها با بهره گرفتن از دستگاه اسپکتروفتومتر (Canada BT600 Plus,)، در طول موج 450 نانومتر اندازه ­گیری شد. در نهایت، غلظت فسفر در نمونه­ها طبق رابطه زیر (2-15)، بر حسب گرم درصد محاسبه شد ]امامی، 1375[.
P%=ad 100v/200m Dm (2-15)
که در آن:
a: غلظت فسفر در نمونه بر حسب میلی­گرم در لیتر
D: عدد رقت
V: حجم محلول حاصل از انحلال خاکستر
m: وزن نمونه گیاه که خاکستر شده
D.m: درصد ماده خشک گیاه
شکل 2-7-منحنی و معادله استاندارد فسفر
2-8-6-کلسیم
مقدار 10 میلی­لیتر از عصاره‌ی تهیه شده در ارلن مایر 100 میلی­لیتری ریخته شد و 40 میلی­لیتر آب مقطر و 8 میلی‌لیتر سود 4 نرمال به آن اضافه شد. سپس 02/0گرم معرف پاتون ریدر به آن اضافه شد تا رنگ محلول صورتی شود، آنگاه عمل تیتراسیون با EDTA 01/0 نرمال با بهره گرفتن از بورت تا ظهور رنگ ارغوانی ادامه یافت. در نهایت مقدار کلسیم موجود در نمونه ها، طبق رابطه زیر بر حسب درصد گرم محاسبه شد ]امامی، 1375[.
CA٪ =( XV)/(am25)*(100/D.m) (2-16)
که در آن:
a : حجم نمونه پیپت شده
V : حجم محلول حاصل از انحلال خاکستر
m : وزن نمونه گیاه که خاکستر شده است
D.m: درصد ماده خشک گیاهی
X : حجم E.D.T.A مصرفی برای تیتراسیون

2-8-7- منیزیم
مقدار 10 میلی­لیتر از عصاره‌ی تهیه شده در ارلن مایر 100 میلی­لیتری ریخته شد و 40 میلی­لیتر آب مقطر به آن اضافه شد. سپس به آن 1 میلی­لیتر تامپون کلروآمونیوم (75/67 گرم کلرور آمونیوم در 750 میلی­لیتر آمونیاک غلیظ حل شد و با آب مقطر به حجم یک لیتر رسانده شد) و 10-8 قطره از معرف اریکروم بلک تی (EBT) اضافه شد تا رنگ محلول آلبالویی شود، آنگاه عمل تیتراسیون با EDTA 01/0 نرمال با بهره گرفتن از بورت تا ظهور رنگ آبی ادامه یافت. در نهایت مجموع کلسیم و منیزیم موجود در نمونه­ها، طبق رابطه زیر (2-17)، بر حسب درصد گرم محاسبه شد ]امامی، 1375[.
Mg%+Ca٪ =( XV)/(am25) (100/D.m) (2-17)