حال برآنیم اهمیت سود را با توجه به موارد فوق مورد بررسی قرار دهیم و برای این سوال که اهمیت سود تا چه اندازه است پاسخی جامع پیدا کنیم. پاسخ این سوال که به دیدگاه ما مربوطه بستگی دارد. اگر ما تمام منابع اطلاعاتی را که در تعیین قیمت سهام تاثیر گذار می‌باشند در نظر بگیریم سودها تنها قسمت کمی از این منابع را تشکیل می‌دهند. با وجود این، سودها نیز حداقل به‌اندازه‌ی سایر منابع اطلاعاتی نقش دارند، به ویژه اگر واکنش قیمت سهام را نسبت به نوعی اعلام سود که بطور متوالی صورت می‌گیرد، در نظر بگیریم. علاوه بر این، سایر داده‌ها ممکن است که منابع اطلاعاتی درباره سود باشند. حال اگر سودها به عنوان اطلاعات مهم در نظر گرفته شوند، طبیعی است که سرمایه‌گذاران سعی کنند تا اطلاعات دیگر را که در پیش‌بینی سود مؤثرند، به دست آورند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
باید یادآوری شود که شواهد تجربی نشان نداده‌اند که قیمت‌هامستقیماً به سودها واکنش نشان می‌دهند. برای مثال سایر داده‌ها اغلب با اعلام سود همراه می‌باشند. تغییرات سود ممکن است همبستگی بالایی را با تغییرات قیمت نشان دهند چون آنها با سایر داده‌ها که قیمت‌هانسبت به آنها واکنش نشان می‌دهند، همبستگی دارند. لذا باید گفت که اهمیت سود هنوز به خوبی روشن نیست.
۲-۲-۴ چارچوب مفهومی‌گزارشگری
طبق چارچوب مفهومی، هدف حسابداری، گزارشگری مالی به گونه‌ایست که اطلاعات ارائه شده منجر به اتخاذ تصمیمات مفید از سوی استفاده کنندگان شود. بایستی اطلاعات ارائه‌شده دارای ویژگی‌هایی باشند که از آن ها تحت ویژگی‌های کیفی یاد شده‌است؛ ویژگی‌های کیفی[۱۸]برای اولین‌بار توسط هیأت استانداردهای حسابداری مالی (FASB) پس از آن‌که اهداف حسابداری را شرح و بسط داد در بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره۲ (۲ SFAC)[19] ارائه شد، بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره ۲ پلی است میان SFAC شماره۱ مربوط به اهداف گزارشگری مالی از یک طرف و در طرف دیگر سایر بیانیه‌های مفاهیم حسابداری مالی چارچوب مفهومی. دو ویژگی کیفی اولیه که به مدد آن ها می‌توان اطلاعات بهتر و با کیفیت‌تر را جهت تصمیم‌گیری تشخیص داد عبارتند از مربوط بودن و قابل اتکا بودن و سود به عنوان یکی از اطلاعات مهم گزارشگری مالی نیز از این قاعده مستثنی نیست.
سودی با کیفیت‌تر است که قابل اتکا بودن و مربوط بودن بالایی داشته باشد و هر چه این ویژگی‌های اطلاعات افزایش یابد جهت تصمیم‌گیری فایده‌مند‌تر خواهند بود. با توجه به محدودیت‌های مربوط به هزینه اطلاعات و اهمیت آن ها، می‌توان گفت که هر چه مربوط بودن و قابل اتکا بودن اطلاعات افزایش یابد اطلاعات برای استفاده کنندگان مفید‌تر خواهد بود(پرتوی و پوریا‌‌نسب، ۱۳۸۰).
در اتخاذ تصمیم یکی از مهم‌ترین نکات مورد توجه نتیجه تصمیم است که به دلیل ارتباط نتیجه تصمیم به آینده تعیین نتیجه و پیامد تصمیم از طریق پیش‌بینی صورت می‌گیرد. بنابراین اطلاعات حسابداری برای این که بتواند در راستای تسهیل تصمیم‌گیری به سرمایه‌گذاران کمک کند، باید دارای توان پیش‌بینی باشد. ارزش پیش‌بینی از این جهت که می‌تواند با ارتقاء (افزایش) توانایی تصمیم‌گیرندگان باعث ایجاد تفاوت در تصمیمات شود به بعد مربوط بودن اطلاعات وابسته است، زیرا این قابلیت می‌تواند از طریق ایجاد نظارات در مورد جریان وجه‌نقد و سودهای آتی بر تصمیمات تأثیرگذار باشد.
ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری عبارت است از صفت و کیفیتی از اطلاعات حسابداری که مفید بودن و اثر‌بخشی آن را افزایش می‌دهد. در واقع ویژگی‌های کیفی خصوصیاتی هستند که اطلاعات را فراهم شده و گزارشات را برای استفاده کنندگان قابل استفاده می‌سازند. یکی از دو بعد اصلی ویژگی‌های کیفی مربوط بودن می‌باشد، به این مفهوم که اطلاعات برای این که قابل استفاده باشند باید به نیازهای تصمیم‌گیری استفاده کنندگان مربوط باشند و اطلاعات آن‌‌گاه دارای کیفیت مربوط بودن هستند که بتوانند از طریق کمک به استفاده کنندگان در ارزیابی رویدادهای گذشته، حال و آینده، یا از طریق تأیید یا اصلاح ارزیابی گذشته آنها، تصمیمات اقتصادی آنان را تحت تأثیر قرار دهند(بهرام‌فر و رسولی، ۱۳۸۷).
۲-۳- خصوصیات‌کیفی‌اطلاعات[۲۰] مالی
خصوصیات کیفی به خصوصیاتی‌اطلاق می‌شود که موجب می‌گردد اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی برای استفاده کنندگان در راستای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود. برخی خصوصیات کیفی به محتوای اطلاعات مندرج در صورتهای مالی و برخی‌دیگر به چگونگی ارائـه این اطلاعات مربوط می‌شود.
خصوصیات کیفی اصلی‌مرتبط با محتوای اطلاعات، «مربوط‌بودن»[۲۱] و «قابل‌اتکابودن»[۲۲] است. هرگاه‌اطلاعات مالی مربوط و قابل اتکا نباشد، مفید نخواهد بود. اطلاعاتی مربوط تلقی می‌شود که بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان در ارزیابی رویدادهای‌گذشته، حال یا آینده یا تائید یا تصحیح ارزیابی‌های گذشته آنها مؤثر واقع شود.
جدول ۲-۱- رابطه بین خصوصیات کیفی اطلاعات مالی</s trong>
اهمیت
اطلاعاتی که حائز اهمیت نیست نمی‌تواند مفید باشد کیفیت آستانه ای
قابل اتکابودن
مربوط بودن
نوعی موازنه لازم است خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات
اطلاعاتی که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه باشد اطلاعاتی که بر تصمیمگیریها تاثیر گذارد
ارزش تاییدکنندگی و پیش بینی کنندگی
انتخاب خاصه
کامل بودن
احتیاط
بیطرفی
بیان صادقانه
رجحان محتوا برشکل
قابل فهم بودن
قابل مقایسه بودن
میزان توان استفاده کننده
ادغام و طبقه بندی
اقشای مناســب مثل: رویههای حسابداری و ارقام مقایسه ای
ثبات رویه
موازنه بین خصوصیات کیفی
به موقع بودن
ملاحظات منفعت و هزینه
۲-۳-۱ کیفیت«اهمیت»[۲۳]
اهمیت یک‌کیفیت آستانه‌ای‌است. اهمیت به جای اینکه یک خصوصیت کیفی اصلی‌لازم برای اطلاعات‌باشد یک نقطه انقطاع است و باید قبل از سایر خصوصیات کیفی اطلاعات مورد توجه قرار گیرد. اگر اطلاعات با اهمیت نباشد نیازی به بررسی‌بیشتر آن نیست.
اطلاعاتی با اهمیت است که بتواند بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان که بر مبنای صورتهای مالی اتخاذ می‌شود، تأثیر گذارد. اگر اطلاعات، نادرست ارائـه شود یا حذف گردد، اهمیت ارائـه نادرست یا حذف اطلاعات، به میزان و ماهیت قلم مورد بحث براساس قضاوتی که در شرایط مربوط اعمال می‌شود، بستگی‌دارد. جنبه‌هایی از ماهیت که بر قضاوت در مورد اهمیت یک قلم تأثیر می‌گذارد شامل معاملات و سایر رویدادهای بوجود آورنده آن و نیز سرفصل‌های خاص‌صورت‌های مالی و افشائیاتی‌است که تحت تأثیر قرار گرفته‌است. مواردی که باید مدنظر قرار گیرد شامل‌سایر عناصر صورتهای مالی در کلیت آن و دیگر اطلاعات در دسترس استفاده کنندگان‌است‌که بتواند بر ارزیابی‌آنها از صورتهای مالی تأثیر گذارد. این امر به‌طور مثال متضمن ملاحظه تأثیر آن قلم بر ارزیابی روندهاست. در مورد دو یا چند قلم مشابه، اهمیت مجموع و نیز تک‌تک آنها باید مدنظر قرار گیرد.
۲-۳-۲ مربوط‌بودن[۲۴]
اطلاعاتی مربوط تلقی می‌شود که برتصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان در ارزیابی رویدادهای گذشته، حال‌یا آینده یا تائید یا تصحیح ارزیابی‌های گذشته آنها مؤثر واقع شود.
۲-۳-۳ ارزش‌پیش‌بینی‌کنندگی‌و تأییدکنندگی
«اطلاعات مربوط»، یا دارای ارزش پیش‌بینی‌کنندگی و یا حائز ارزش تأییدکنندگی است. نقش‌های پیش‌بینی‌کنندگی و تأییدکنندگی اطلاعات به هم مربوط می‌باشند. به طور مثال، اطلاعات در مورد سطح و ساختار فعلی‌داراییهای واحد تجاری، برای استفاده‌کنندگانی که سعی دارند توان واحد تجاری را در استفاده از فرصتها و واکنش به شرایط نامطلوب پیش‌بینی کنند، دارای ارزش است. همین اطلاعات دارای نقش تأییدکنندگی در مورد پیش‌بینی‌های گذشته مثلاً درباره ساختار واحد تجاری و ماحصل‌عملیات می‌باشد.
اطلاعات در مورد وضعیت مالی‌و عملکرد مالی‌گذشته اغلب‌برای‌پیش‌بینی‌وضعیت‌مالی‌و عملکرد مالی‌آتی‌و سایر موضوعات مورد علاقه مستقیم استفاده کنندگان از قبیل پرداخت سود سهام‌و دستمزد، تغییرات‌در بهای اوراق بهادار و توانایی واحد تجاری‌جهت ایفای تعهدات خود در سر رسید، مورد استفاده‌قرار می‌گیرد. برای اینکه اطلاعات‌دارای ارزش پیش‌بینی‌کنندگی باشد نیازی نیست که در قالب یک پیش‌بینی صریح ارائه شود. معهذا توان پیش‌بینی براساس صورتهای مالی تحت تأثیر نحوه نمایش اطلاعات در مورد معاملات و سایر رویدادهای گذشته ارتقا می‌یابد. به طور مثال هرگاه اقلام غیرمعمول، غیرعادی و غیرتکراری درآمد یا هزینه جداگانه افشا شود، ارزش پیش‌بینی‌کنندگی‌صورت‌های عملکرد مالی‌افزایش‌می‌یابد.
۲-۳-۴ انتخاب‌خاصه
برای ارائه اقلام در صورتهای مالی باید خاصه قلم مورد ارائه انتخاب شود. صورتهای مالی تنها می‌توانند آن خاصه‌هایی را ارائه کند که برحسب واحد پول قابل بیان است. چندین خاصه پولی وجود دارد که می‌توان در صورتهای مالی ارائه کرد از قبیل بهای تمام شده تاریخی، بهای جایگزینی یا خالص ارزش فروش.انتخاب خاصه‌ای که قرار است در صورتهای مالی گزارش شود باید مبتنی بر مربوط بودن آن به‌تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان باشد. اطلاعات در مورد سایر خاصه‌ها از جمله خاصه‌های غیرقابل بیان‌به پول از قبیل مقادیر و سررسیدها را می‌توان با شرح اقلام در صورتهای مالی یا یادداشت‌های توضیحی به استفاده‌کننده انتقال داد.
۲-۳-۵ قابل‌اتکا بودن[۲۵]
برای اینکه اطلاعات مفید باشد باید همچنین قابل اتکا باشد. اطلاعاتی قابل اتکاست که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه با اهمیت باشد و به طور صادقانه معر
ف‌آن چیزی باشد که مدعی بیان آن است یا به گونه‌ای معقول انتظار می‌رود بیان‌کند.
اطلاعات ممکن‌است مربوط باشد لیکن ماهیتاً یا در بیان چنان‌غیرقابل اتکا باشد که شناخت آن در صورتهای مالی به طور بالقوه گمراه کننده شود. به طور مثال اگر اعتبار و مبلغ یک ادعای خسارت در یک اقدام قانونی مورد سئوال واقع شود، ممکن‌است‌شناخت‌کل مبلغ ادعا در ترازنامه برای واحد تجاری نامناسب‌باشد گرچه افشای مبلغ و شرایط ادعا می‌تواند مناسب باشد.
۲-۳-۶ بیان‌صادقانه
اطلاعات باید اثر معاملات و سایر رویدادهایی را که ادعا می‌کند بیانگر آن است یا به‌گونه‌ای معقول انتظار می‌رود بیانگر آن باشد به طور صادقانه بیان کند. بدین‌ترتیب مثلاً ترازنامه باید بیانگر صادقانه اثرات‌معاملات و سایر رویدادهایی باشد که منجر به عناصری در تاریخ ترازنامه‌شوند که‌معیارهای‌شناخت را احراز کرده‌باشند.
بیشتر اطلاعات مالی تا حدی‌در معرض‌این مخاطره‌قرار دارند که‌آنچه را که مدعی نمایش‌آن هستند کاملاً به‌طور صادقانه بیان نکنند. این بدان دلیل است که در تشخیص معاملات و سایر رویدادهایی‌که‌قرار است‌اندازه‌گیری شود یا در طراحی و اعمال روشهای اندازه‌گیری و ارائه‌ای‌که بتواند پیامهای مرتبط با آن معاملات‌و سایر رویدادها را انتقال دهد، مشکلات‌ذاتی‌وجود دارد. در برخی موارد اندازه‌گیری اثرات مالی اقلام‌ممکن‌است آنقدر مبهم باشد که واحدهای تجاری عموماً از شناخت‌آنها در صورتهای مالی خودداری‌کنند. معهذا در مواردی دیگر ممکن است شناخت اقلام در صورتهای مالی مربوط تلقی شود و خطر اشتباه مربوط به شناخت و اندازه‌گیری آنها نیز افشا گردد.
۲-۳-۷ رجحان‌محتوا بر شکل
اگر قرار است اطلاعات بیانگر صادقانه معاملات و سایر رویدادهایی که مدعی بیان آنهاست باشد، لازم‌است که این اطلاعات براساس‌محتوا و واقعیت اقتصادی و نه صرفاً شکل قانونی آنها به‌حساب گرفته شود. محتوای معاملات و سایر رویدادها همواره با شکل قانونی آنها سازگار نیست. هرچند اثرات خصوصیات‌قانونی یک معامله خود بخشی از محتوا و اثر تجاری‌آن است، این اثرات بایستی در چارچوب کلیت معامله‌از جمله هرگونه معاملات مرتبط مورد تفسیر قرار گیرد. به‌طور مثال یک واحد تجاری ممکن است مالکیت قانونی یک کالا را به شخص‌دیگری واگذار کند. لیکن هرگاه به شرایط معامله از یک دیدگاه کلی نگریسته شود، ممکن است این مطلب آشکار شود که ترتیباتی وجود داشته‌است که از ادامه دسترسی واحد تجاری به منافع اقتصادی آتی آن کالا اطمینان حاصل شود. در چنین شرایطی گزارش معامله به عنوان یک معامله فروش از لحاظ مقاصد گزارشگری، بیان صادقانه معامله انجام شده نمی‌باشد.
۲-۳-۸ بیطرفی[۲۶]
