– کارگزاری وزارت نیرو
– هدایت، راهبری و پشتیبانی فنی، مهندسی، حقوقی، مالی و اداری شرکت های زیرمجموعه
– هدایت و راهبری مدیریت سهام و سرمایه های شرکت در شرکت های زیرمجموعه
بنابراین وظایف این شرکت تلفیقی از جنبه حاکمیتی (کارگزاری وزارت نیرو ) و تصدی گری است. بخش مهمی از این وظایف در راستای رهاسازی دولت از انجام فعالیت های تصدی گری و غیرضروری، واگذاری فعالیت های پشتیبانی و خدماتی به بخش خصوصی، هدف گرا نمودن فعالیت ها، حذف وظایف موازی، اقتصادی نمودن فعالیت، ساده سازی فرایند تصمیم سازی و تصمیم گیری، رعایت انضباط، پیوستگی، همبستگی و تجانس وظایف، تقویت اعمال حاکمیتی و نظارت و تمرکززدایی فعالیت تدوین گردیده و در قالب ساختار سازمانی مصوب به اجرا درآمده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اگرچه وظایف شرکت سهامی مدیریت منابع آب در راستای نیل به رسالت خود تدوین گردیده، اما فاقد رویکرد فرآیندی است. به عبارت دیگر برخی از وظایف تدوین شده موازی بوده و برخی دیگر مستلزم انجام فعالیت های متعددی است که باعث افزایش زمان لازم برای انجام فعالیت ها می شود. فقدان تفکر استراتژیک و رویکرد فرآیندی در سطح تبیین اساسنامه شرکت از عمده ترین دلایل کارا نبودن وظایف تدوین شده است.
به عبارت دیگر وظایف حاکمیتی در عمل از وظایف تصدی تفکیک نشده است. وظایف تصدی چگونه قرار است به بخش خصوصی و تعاونی واگذار شود در حالی که واحدی به منظور انجام این اقدام در ساختار پیش بینی نشده است.
ب– شرکت سهامی مادر تخصصی مهندسی آب و فاضلاب کشور
وظیفه این شرکت راهبری و نظارت بر بخش آب و فاضلاب کشور و اجرای طرح ها در این زمینه توسط شرکت های آب و فاضلاب شهری و روستایی است.
سطح سه (عملیاتی): شرکت ها، موسسه ها ومجتمع های آموزشی، تحقیقاتی و پژوهشی که درسطح صف و عملیاتی وظیفه اجرای سیاستهای کلان وزرات نیرو را برعهده دارند که شامل شرکت های آب منطقه ای، شرکت های آب و فاضلاب شهری (استانی)، شرکت های آب وفاضلاب روستایی است. این شرکتها قرار است از طریق سهام به بخش خصوصی واگذارشوند. همچنین موسسه آموزش عالی علمی- کاربردی صنعت آب و برق و مجتمع های آموزشی زیرمجموعه، پژوهشگاه نیرو، دانشگاه صنعت آب و برق(شهید عباسپور)، موسسه تحقیقات آب و شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران نیز در این سطح فعالیت می کنند. (ساختار سازمانی وزارت نیرو، پورتال وزارت نیرو)
از آنجایی که محصولات و خدمات تولیدی نظام آب و فاضلاب کشور از طریق سطح سوم به جامعه شهری و مردم عرضه می گردد، سطح عملیاتی و یا واحدهای آب و فاضلاب شهری را می توان حلقه واسط روابط آب و فاضلاب کشور با جامعه و مردم دانست.وظایف شرکتهای آب و فاضلاب شهری عبارتند از:
الف: بهره برداری از تاسیسات مرتبط با تامین و توزیع آب شهری بعد از آبگیر نظیر تصفیه خانه های چاه ها، منابع و سیستم های کنترل و شبکه های توزیع
ب: بهره برداری از شبکه های جمع آوری و انتقال فاضلاب، تصفیه خانه ها و ایستگاههای پمپاژ مربوطه
ج: اجرای شبکه های مرتبط به توزیع آب شهری
د: اجرای طرح جمع آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب
ه: اجرای طرحهای مدیریت مصرف و تقاضا در سطح شهر
سیمای کلی بخش آب را می توان در شکل زیر نشان داد (نیک روش، ۱۳۸۴).

۳-۱-۱-۳. نهادهای همکار و تاثیرگذار
۱-سازمان حفاظت محیط زیست
این سازمان وظیفه پیشگیری، ممانعت و جلوگیری از آلودگی (حفاظت کیفی) منابع آب را بر عهده دارد. سازمان راساً یا به درخواست وزارت نیرو میزان آلودگی واحدهای آلاینده را تعیین و به واحد ذی ربط و وزارت نیرو اعلام و مهلت مناسبی جهت کنترل و رفع آلایندگی تعیین می نماید. در هر استان کمیته ای متشکل از واحدهای استانی سازمان حفاظت محیط زیست ، وزارتخانه های نیرو ، بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ، نماینده استانداری و دستگاه اجرایی ذی ربط ، تشکیل می گردد تا نسبت به رفع اختلاف احتمالی در مورد مهلت داده شده به واحد اتخاذ تصمیم نمایند تصمیمات کمیته با سه رأی موافق لازم الاجرا است (آیین نامه اجرایی ماده (۱۳۴) قانون برنامه سوم توسعه، ۱۳۷۹).
۲-وزارت جهادکشاورزی
این سازمان، وظیفه صدور پروانه چرای دام در مراتع، کنترل نوع و میزان مصرف کود شیمیایی، واگذاری اراضی و صدور مجوز تغییر کاربری اراضی در حوزه ها را بر عهده دارد. مضافاً اینکه در ماده ۲۱ قانون توزیع عادلانه آب مصوب ۱۶/۱۲/۱۳۶۱ مجلس شورای اسلامی صراحتاً آمده است : “ تخصیص و اجازه بهره برداری از منابع عمومی آب برای مصارف شرب، کشاورزی، صنعت و سایر موارد منحصراً با وزارت نیرو است ” و تبصره ۱ ماده مذکور فقط حق تقسیم و توزیع آب بخش کشاورزی، وصول آب بهاء یا حق النظاره را به عهده وزارت جهاد کشاورزی نهاده است و وزارت جهاد کشاورزی با توجه به ماده ۲۶ قانون توزیع عادلانه آب می تواند اطلاعاتی مربوط به مقدار مصرف آب هر یک از محصولات کشاورزی برای هر ناحیه را در اختیار وزارت نیرو قرار دهد تا وزارت نیرو نسبت به صدور اجازه بهره برداری اقدام نماید. وزارت جهادکشاورزی اغلب در حوزه آبریز و در خارج از شهرها، اختیارات دارد اما به طور خاص در شهرها از ارتفاع ۱۸۰۰ به بالا دارای مسئولیت است. موضوعاتی نظیر فرسایش زمین، مدیریت آفات گیاهی، مدیریت اراضی و آبخیزداری از مسئولیت
های این بخش است.
۳-وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
طبق آیین نامه اجرایی ماده (۱۳۴) قانون برنامه سوم توسعه این وزارتخانه در کنار سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو موظف به اقداماتی در جهت حفاظت کیفی منابع آب گردیده است. کارشناسان بهداشت محیط وزارت بهداشت به‌طور مرتب عمل پایش کیفیت آب از پشت سد تا شبکه خانگی را انجام می‌دهند و کیفیت آب را به طور مداوم کنترل و بررسی می‌کنند.
۴-وزارت صنایع و معادن
این وزارتخانه، وظیفه صدور مجوز احداث و بهره برداری واحدهای صنعتی مختلف و صدور پروانه بهره برداری از معادن را بر عهده دارد. این در حالی است که در حوزه های مورد نظر صدور مجوزهای یاد شده در بعضی مواقع، بدون استعلام از وزارتخانه ها و سازمان های مسئول صورت می گیرد.
۵-وزارت مسکن و شهرسازی
از طریق انطباق و هماهنگ سازی ضوابط و استانداردهای مربوط به شهرسازی می تواند در امر حفاظت کمی و کیفی منابع آب تاثیرگذار باشد.
۶-وزارت کشور
وزارت کشور با بهره گرفتن از مشارکتهای عمومی و نظارت بر امور اجتماعی، اقتصادی و عمرانی از طریق شهرداران، فرمانداران، استانداران، بخشداران و دهداران به عنوان زیرمجموعه ای از وزارت کشور در شهرها به ایفا وظایف خویش می پردازد.
شهرداریها وظیفه صدور مجوز ساخت وساز و برخورد با ساخت و سازهای غیر مجاز در حوزه های مورد نظر را بر عهده دارند، در حالی که عملکرد آنها در حوزه های مورد نظر معمولا خارج از ضوابط مذکور صورت می گیرد و با صدور مجوزهای بی رویه موجب گسترش شهرنشینی و اسکان در این حوزه ها فراهم گردیده است. بر اساس ماده ۱۰۰ قانون شهرداریها، این مراکز وظیفه جلوگیری از ساخت و ساز و قلع و قمع ساختمانهای احداث شده را نیز بر عهده دارند. ولی کمتر مشاهده می شود که این موضوع در ساخت و سازهای غیر مجاز صورت گیرد. در این بین شهرداریها، وظیفه جمع آوری و دفع آبهای سطحی را به عهده دارد. از احداث زهکش های خیابانی در شهر و همچنین کنترل سیلاب در شهر بر عهده این نهاد می باشد.
۷-سازمان هواشناسی کشور
سازمان هواشناسی کشور مستقیماً دخالتی در امور منابع آب ندارد، اما وظیفه عمده این سازمان در چرخه مدیریت آب تحقیق و شناخت کامل اتمسفر و کلیه پدپده های جوی و جمع آوری، تنظیم و تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری هواشناسی و ارائه و نشر نتایج حاصله، به منظور کمک به پیشرفت و افزایش بازدهی موثر در فعالیت های مختلف است. افزون بر آن سازمان موظف است بخشی از آمار واطلاعات مورد نیاز موسسات مختلف از جمله وزارت نیرو در زمینه شناخت منابع سطحی و زیرزمینی آب ، امور آبیاری و آبرسانی و ساختمان سدها را تهیه و در اختیار آنها بگذارد.
۳-۱-۱-۴. بخش خصوصی و سازمانهای غیردولتی (NGO)
مجموعه ای از ظرفیتهای مهندسین مشاور و پیمانکاری و یک موسسه آموزشی و دو موسسه تحقیقاتی امور آب، وزارت نیرو را پشتیبانی می نمایند. دو انجمن تخصصی (NGO) تحت عنوان انجمن علوم و مهندسی منابع آب ایران و انجمن هیدرولیک ایران به عنوان تشکیلات غیردولتی و مخزن فکری بخش آب فعالیت می نمایند.
الزام در کاهش یارانه های دولتی در بخش خدمات عمومی همچون آب و برق؛ توجه به استراتژی های افزایش راندمان، کاهش هزینه ها و جذب سرمایه های بخش خصوصی را جدی تر ساخته است. بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، خصوصی سازی شرکتهای دولتی از جمله شرکت های آب و فاضلاب در دستور کار وزارت نیرو و سازمان خصوصی سازی قرار گرفته است (صمصامی، ۱۳۸۹)
۳-۲. بخش دوم: بررسی ساختار قدرت در شبکه های سیاستی
هدف از انجام این بخش، بررسی ساختار و توزیع قدرت به روش تحلیل شبکه ای می باشد. توزیع قدرت تابعی است از چیدمان نهادها و روابط میانشان در شبکه‌ی سیاستی مورد بررسی. بنابراین با بررسی ارتباطات میان نهادها و دستگاه ها در شبکه های سیاستی- قانونی اسناد توسعه فرابخشی برنامه‌ی چهارم توسعه در دو سطح ملی و استانی، و نیز جایگاه و موقعیت نهادها و سازمان ها درون شبکه، چگونگی توزیع قدرت و ساختار آن مشخص می گردد.
۳-۲-۱. اسناد توسعه فرابخشی قانون برنامه چهارم توسعه برای توسعه منابع آب
سند توسعه فرابخشی شامل اهداف (آرمانی، کیفی) و سیاستهای اساسی برای توسعه منابع آب در حوزه فرابخشی است. هدف آرمانی: دستیابی به مدیریت یکپارچه (جامع) آب با مشارکت مستقیم بخشهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، زیربنایی و خدماتی در محدوده هر یک از حوزه های آبریز کشور و سازگار با شرایط اقلیمی و زیست محیطی، تعادل بخشی بین منابع و آبریز کشور و سازگار با شرایط اقلیمی و زیست محیطی، تعادل بخشی بین منابع و مصارف آب، حفاظت کمی و کیفی منابع آب به منظور بهره برداری بهینه از منابع آب با رعایت حقوق کلیه ذینفعان (طبیعی و انسانی) و دسترسی عادلانه همگان به آب سالم و کافی بر مبنای الگوهای مصرف مناسب و ارزش آب در راستای منافع ملی و توسعه پایدار کشور.
اهداف کیفی: اهداف کیفی در حوزه فرابخشی منابع آب عبارتند از:
۱-حفاظت و پایداری کمی و کیفی منابع آب
۲-افزایش بهره وری آب
۳-اصلاح ساختار اقتصاد آب
۴-گسترش آگاهی عمومی و توسعه فناوری و تحقیقات (اسناد توسعه فرابخشی،جلد اول، ۱۳۸۵)
۳-۲-۲. ترسیم شبکه های تکالیف قانونی مربوط ب
ه دو هدف حفاظت کمی و کیفی منابع و افزایش بهره وری آب
وزارت نیرو، سندی را با عنوان سیاستهای اجرایی و راهکارهای مرتبط با سیاستها و اهداف مصوب سند فرابخشی مدیریت منابع آب، ارائه داده است که در این سند، وظایف نهادهای مسئول و همکار در زمینه اجرای سیاستهای مدیریت منابع آب مشخص شده است. این سند، وظایف نهادها را در دو هدف افزایش بهره وری آب و حفاظت کمی و کیفی آب، مشخص کرده است. به منظور جمع آوری داده های موردنیاز برای تحلیل شبکه، از روش اسنادی استفاده کرده ایم. ابتدا با بهره گرفتن از نرم افزار UCINET، داده های موردنیاز خود را در قالب ماتریس، وارد کرده و سپس با بهره گرفتن از نرم افزار NetDraw ، گراف موردنظر خود را ترسیم می کنیم.
شبکه ها براساس روابطشان بر دو نوع تک وجهی و دووجهی می باشند؛ در شبکه‌ی دووجهی، روابط میان دو گروه کنشگر وجود داشته و تحلیل در دو وجه صورت می گیرد؛ مانند روابط میان کنشگران و ساختارها (رابطه فرد – اتفاق). ماتریس حاصل شده دارای سطرها و ستون های غیریکسان بوده و سطرها، افراد و ستون ها، اتفاقات می باشند. شبکه های دووجهی را اصطلاحاً شبکه های وابستگی نیز می نامند.
شکل شماره۳- ۱ اولین شبکه‌ی ترسیم شده توسط نرم افزار NetDraw را که از ماتریس دووجهی حاصل شده است، نشان می دهد که بر روی آن هیچگونه پردازش داده ای و تصویری انجام نشده است. درهم بودن شبکه و نامشخص بودن روابط و سازمان ها، توانایی و اهمیت تحلیل شبکه ای را در ساده سازی شبکه ها و تولید اطلاعات ثانویه نشان می دهد. در این شبکه دوایر قرمز، سازمان ها و مربع های آبی، مواد قانونی قانون برنامه چهارم می باشند.
شکل ۳-۱. شبکه‌ی دووجهی اسناد فرابخشی برنامه چهارم توسعه بدون پردازش (دوایر نشان دهنده سازمان ها و مربع ها نشان دهنده مواد قانونی قانون برنامه چهارم می باشند)
شکل شماره ۳-۲ از ماتریس تک وجهی سازمان- سازمان حاصل شده که به روش دایره ای نمایش داده شده است. شبکه های تک وجهی نشان دهنده‌ی روابط درونی یک گروه کنشگر بوده و تحلیل آنها تنها در یک وجه صورت می گیرد. مانند روابط میان کنشگران یا روابط میان ساختارها (رابطه فرد – فرد). بر این اساس ماتریسی با سطرها و ستون های یکسان ایجاد می شود.
این شکل، نشان دهنده نهادهای مسئول و همکار مربوط به دو هدف حفاظت کمی و کیفی آب و افزایش بهره وری آب است. نمایش دایره ای برای بررسی تراکم ارتباطات در بخش های مختلف شبکه به کار می رود؛ هرچه تراکم ارتباطات بیشتر باشد، شبکه تیره تر به نظر می رسد. ارتباطات با ضخامت خطوط و یا نوشتن ارزش آنها بر روی خطوط مربوطه انجام می گیرد. ضخامت خطوط نشان دهنده‌ی تفاوت ارزش ها می باشد.
شکل۳-۲: شبکه تکالیف قانونی اسناد توسعه فرابخشی برنامه چهارم در بخش آب با نمایش دایره ای تک وجهی