۱- Georg Eduard Rindfleisch

شامل:
الف)MRI
ب)آزمون الکتروفیزیولوژیک
ج)تست مایع نخاعی
در مجموع، این سه تست و تست های دیگر به پزشک در تأیید ام اس کمک می‌کند برای تشخیص قطعی ام اس حداقل دو علامت جدا یا تغییرات در ام آر آی در طول زمان(و در فضا تشریحی )در حداقل دومحل جداگانه در داخل سیستم عصبی مرکزی، که می‌تواند توسط ام آر آی و یا آزمایش عصبی نشان داده شود؛ نیاز است.البته نظر پزشک برای رسیدن به تشخیص قطعی لازم است.(انجمن ام اس،دسامبر۲۰۰۸)

جهت تشخیص این بیماری باید ثابت نمود که حد اقل دو منطقه از ماده سفید مرکزی در زمان‌های مختلف دچار ضایعه شده اند. در بیماران با سیر عود کننده-بهبود یابنده و نشانه های درگیری حد اقل دو منطقه از ماده سفید مرکزی تشخیص قطعی بیماری از نظر بالینی ممکن است. در بیماران دارای ضایعات متعدد در ماده سفید و فقط یک حمله بایلنی و یا بیماران دارای دو حمله بالینی و فقط یک مثانه عصبی تشخیص این بیماری داده می شود.(کوشانیک بین،۱۳۹۱)

۲-۱۴ توالی بیماری

اسکلروز منتشر چهار سیر بالینی به نسبت متمایز از یکدیگر دارد:

۱)سیر عود کننده – بهبودپذیر^۱ که با حمله های خود محدود شونده و اختلال سامانه ی عصبی مشخص می شود و شایع ترین شکل تظاهر بالینی بیماری است. در طی روزها یا ‌هفته‌ها حمله ها به صورت حاد گسترش می‌یابند و طی یک دوره هفته ای یا ماهیانه بهبود عملکردی پیدا می‌کنند و در بین دو حمله بیمار از نظر نورولوژی و علامتی در حالت پایدار می ماند. ۲)سیر پیشرونده ثانویه^۲ که همانند سیر عود کننده متناوب شروع می شود ولی در سیر بیماری، یک تخریب مداوم عملکرد بروز می‌کند که به حمله ی حاد بیماری ربطی ندارد.

۳)سیر پیشرونده ی اولیه^۳ که بدون حمله حاد بوده از همان ابتدا با کاهش مداوم عملکرد مشخص می شود. ۴)سیر پیشرونده عود کننده^۱که با سیره پیشرونده شروع می شود ولی بیمار گاهی حمله هایی را تجربه می‌کند(۳ و٢)در یک مطالعه در ایران ٨٨٪ بیماران سیر بالینی عود کننده بهبودپذیر ٧٪ سیر پیشرونده ی اولیه ،۵٪ سیر پیشرونده ثانویه داشتند.در این مطالعه سیر پیشرونده عودکننده مشاهده نشد. (عزیزی، جانقربانی،حاتمی،١۳٨٩)

۲-Secondary progressive MS 1-Relapsing-remiting MS

۳-Relapsing progressive MS 4-Primary progressive MS

۲-۱۵ علائم اصلی ام‌اس

فرد دارای ام‌اس همه علائم یا نشانه های عصب شناختی را دارد؛ رایج ترین این نشانه ها مشکلات سامانه عصبی خودگردان، دیداری، حرکتی و حسی می‌باشند. علائم خاص از طریق محل‌های زخم در سیستم عصبی مشخص می‌شوند و شامل کم بساوایی یا خواب رفتگی مانند مور مور شدن، گز گز کردن، ضعف عضلات، واکنش‌های غیر ارادی، گرفتگی عضلات یا ناتوانی در حرکت، ناتوانی در هماهنگی و تعادل ناهماهنگی عضلات، مشکل در صحبت کردن یا مشکل در غذا خوردن، مشکلات دیداری (جنبش کره چشم، کاهش دید یا دوبینی)، احساس خستگی، درد شدید یا درد مزمن و مشکل در ادرار و مدفوع می‌باشد دشواری در فکر کردن و مشکلات عاطفی مانند افسردگی یا خلق ناپایدار نیز در بین مبتلایان به ام‌اس رایج است پدیده یوتافس کردن گردن از ویژگی‌های بیماری ام‌اس می‌باشند معیار اصلی ناتوانی و شدت مقیاس وضعیت ناتوانی گسترده شدت یافتن نشانه های بیماری بر اثر تماس با دمای بالا و نشانه لرمیت، احساس سوزش در پشت هنگام خم (EDSS) می‌باشد که همراه با معیارهای دیگر مانند اسکلروز چندگانه تابعی کامپوزیت در تحقیقات مورد استفاده قرار می‌گیرد . (کالات،ترجمه بیابانگردوعلی پور،۱۳۷۵)

درد چشم و اختلال در حرکات چشمی، بی حسی و احساس مورمور و سوزش، احساس عدم تعادل و ضعف یا اسپاسم عضلانی در ردیف شناخته شده ترین علایم بیماری ام اس هستند. همچنین اختلال در راه رفتن یا تکلم، اختلال در کنترل و تخلیه ادرار و مدفوع، اختلالات جنسی و در مراحل انتهایی نیز اختلال در تفکر و تصمیم گیری از دیگر علایمی هستند که برای این بیماری تعریف می شود. ام اس مخفف بیماری مولتیپل اسکلروزیس است که سبب اختلالت بینایی، حسی، ضعف عضلانی و مشکلات دیگر می شود(فورول،۲۰۰۸) این نشانه ها در ابتدا در دو الگو اتفاق می‌افتد؛ یا به صورت دوره های وخیم تر شدن ناگهانی بیماری( که چند روز تا چند ماه به طول می‌ انجامد )عود، وخیم تر شدن، دوره بیماری، حملات یا تشدید ناگهانی نامیده می‌شوند) که به دنبال آن بهبودی بیمار صورت می‌گیرد (۸۵٪ موارد) و یا وخیم تر شدن تدریجی در طول زمان بدون دوره های بهبودی۱۰-۱۵٪ موارد ممکن است در مواردی ترکیبی از این دو اتفاق بیفتد یا ممکن است افرادی دچار دوره های عود و بهبودی شوند که بعدها ادامه دارد با این وجود در بعضی موارد این وخیم تر شدن بیماری به دنبال نشانه های معمول می‌آید و بیشتر در بهار و تابستان اتفاق می‌افتد.به طور مشابه، عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی معمولی، آنفلوآنزا یا التهاب معده و روده ها احتمال آن را افزایش می‌دهند باردار بودن احتمال عود بیماری را کاهش می‌دهد، اگرچه در طول چند ماه اول پس از وضع حمل این احتمال بیشتر می‌شود به طور کل، به نظر نمی‌رسد باردار بودن بر ناتوانی دراز مدت تاثیر داشته باشد موارد بسیاری از جمله واکسن زدن، شیر دهی ضربه شدید بدنی و پدیده یوتافس بر نرخ عود بیماری تاثیر نمی‌گذارند(فورول،۲۰۰۸)

۲-۱۶ اپیدمیولوژی توصیفی

۲-۱۶- ۱ بروز و شیوع

اسکلروز منتشر شایع ترین بیماری مزمن عصب شناختی است که بزرگسالان ٢٠تا ۵٠ سال را مبتلا می‌کند و متوسط سن شروع آن اوایل دهه چهارم عمر است.امید به زندگی مبتلایان٧۵٪ است و میانگین بقای آن ۳٠ سال پس از آغاز بیماری است. در آمریکا میزان بروز سالانه بین ۳تا۶ درصد هزار نفر است. اسکلروز منتشر در زنان شایعه تر از مردان است (به نسبت٧به ١)،و در مردان دیرتر تظاهر می‌کند همیشه آگاهی آن بدتر است در آمریکا در سفیدپوستان شایع تر از دیگر نژادها است و در افراد ‌گروه‌های اقتصادی – اجتماعی بالاتر، متداولتر است. در سال ٢٠٠٠ شیوع بیماری در بین سفیدپوستان آمریکا۱۹% هزار و میزان بروز آن ۳/٧ هزار شخص در سال بود. برآورد شیوع اسکلروز منتشر در سه دهه گذشته در اروپا٨۳ در ٠٠٠/١٠٠ نفر بود که شیوع آن در کشورهای اروپای شمالی بیشتر است. در تمام اروپا میزان‌های شیوع در زنان بیشتر از مردان گزارش شده است.برآورد بروز سالانه اسکلروز منتشر در اروپا ۳/۴ مورد در ٠٠٠/١٠٠ نفر است. در دهه های اخیر شیوع اسکلروز منتشر افزایش یافته است که ممکن است ناشی از تشخیص زودتر و بقای طولانی تر بیماری باشد.همچنین برخی مطالعه ها پیشنهاد کرده‌اند که بروز بیماری نیز ممکن است در حال افزایش باشد و این روند را نمی توان تنها بر اساس پیشنهاد های تشخیصی توجیه کرد.با وجود بررسی های اپیدمیولوژی متعدد در چند دهه ی گذشته در بسیاری از نقاط جهان، توزیع بیماری به دست آمده است، هرچند هنوز چالش‌های زیادی وجود دارد و ابهام ها هنوز پا برجاست اخیراً مطالعه دراصفهان شیوع بیماری را ۵/۳۵٪ هزار نفر برآورد ‌کرده‌است (مجله روانشناسی بالینی، ١۳٩١)

۲ -۱۶-۲ اسکلروز منتشر در ایران