معاون آموزشی و پژوهشی دانشکده مدیر امور آموزش و تحصیلات تکمیلی
نام و امضاء نام و امضاء
تقدیم به
برادر مفقودالأثرم، شهید محمد خلقی
که همیشه غبطۀ مقام «عند ربهم یرزقون»اش را خواهم خورد.
پس از حمد و سپاس خدا
سپاسگزارم از مادر مهربان و همسر فداکارم
که در تمام مراحل زندگی یار و پشتیبانم بودهاند.
با تشکر و سپاس فراوان از
راهنمایی و راستبیانی استاد دلسوزم دکتر جبیب الله دانششهرکی
و تمامی اساتید گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم
چکیده
از جمله مباحثی که سالهای متمادی فکر علمای شیعی را به خود مشغول کرده، پرسش از رهبری جامعه در دوران غیبت معصومین است. به دیگر سخن، در دوران غیبت دوازدهمین امام معصوم، علمای شیعی با این مشکل مواجه شدند که چه کسی باید در زمان غیبت، زعامت حکومت را در دست بگیرد؟ در این نوشتار با تجزیۀ این مشکل به مسألههای متعدد، نشان دادیم که اگر مسأله را به صورت «بدون توجه به اینکه خداوند برای زمان غیبت دستوری داده یا نه، چه کسی باید در مسند حکومت قرار گیرد؟» طرح نماییم، فلسفۀ سیاسی اسلامی متکفل پاسخ به آن خواهد بود. برای پاسخ به این مسأله، با اشاره به اقسام چهارگانۀ موجودات[۱]، نشان دادیم که انسان موجود ناقصی است که برای تکامل نیازمند ولیّ میباشد. از سوی دیگر، مشخص شد که جامعه هم دارای وجود حقیقی است و چون این وجود هم ناقص میباشد، بنابراین باید در رأس حکومت شخص راهبلدی قرار گیرد تا انسانها را هم در بُعد فردی و هم در بُعد اجتماعی تکامل دهد. همچنین با تحلیل ابعاد وجود انسان دریافتیم که انسان دارای سه مرتبۀ عقل، خیال و ظاهر است و از آنجایی که فقه اصغر، فقه اوسط و فقه اکبر متکفل رشد هر یک از این نشئات هستند، در نتیجه سرپرست جامعه باید این سه نوع فقاهت را دربرداشته باشد. در ادامۀ این پژوهش آشکار شد که مشروعیت ولی فقیه، مشروعیت الهی است و ولی فقیه موظف به القای عقاید مستحکم و اخلاق حسنه به جامعه، اجرای احکام الهی، محافظت از حیات انسانها و بهبود معیشت افراد جامعه میباشد. البته ولی فقیه برای اجرای صحیح این وظایف علاوه بر فقاهت باید دارای چهار ویژگی ۱. عملکنندۀ به قوانین الهی، ۲. قدرت مدیریت جامعه، ۳. قدرت توجیه و اقناع مردم و ۴. ارجاع جزئیات به کلیات باشد. در پایان این تحقیق نشان داده شد که ولی فقیه با ویژگیهایی که برای وی برشمردیم، شدیدترین وجود را نسبت به افراد جامعه دارد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
کلمات کلیدی: ولایت، فقیه، فلسفۀ سیاسی اسلامی.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ۱
طرح مسأله ۳
پیشینۀ تاریخی بحث ۵
ضرورت مسأله ۶
فصل اول: کلیات
۱-۱. «رهبری جامعه در دوران غیبت»؛ مسألهای فقهی، کلامی یا فلسفی ۸
۱-۱-۱. دیدگاه ها ۸
۱-۱-۲. تعاریف فقه سیاسی، کلام سیاسی و فلسفۀ سیاسی ۱۱
۱-۱-۲-۱. فقه سیاسی اسلامی ۱۱
۱-۱-۲-۲. کلام سیاسی اسلامی ۱۲
۱-۱-۲-۳. فلسفۀ سیاسی اسلامی ۱۲
۱-۱-۳. تجزیۀ مسأله ۱۷
۱-۱-۴. نتیجهگیری ۱۸
۱–۲. مبادی تصوری ۲۰
۱–۲–۱. مقدمه ۲۰
۱–۲–۲. بررسی معنای ولایت ۲۰
۱–۲–۳. اطلاق فقیه ۲۶
۱–۲–۴. تبیین فلسفی ۲۷
فصل دوم: برهان فلسفی – قرآنی ولایت فقیه
۲-۱. مقدمه ۲۹
۲-۲. برهان فلسفی اثبات ولایت فقیه ۲۹
۲-۲-۱. بخش اول: اثبات نیازمند بودن جامعه به سرپرست ۲۹
۲-۲-۱-۱. اقسام چهارگانۀ موجود ۳۰
۲-۲-۱-۲. بحث قرآنی ۳۷
۲-۲-۱-۳. نیاز جامعه به ولیّ و سرپرست ۳۸
۲-۲-۱-۴. اصالت فرد، جامعه و یا هر دو ۴۲
۲-۲-۱-۵. بحث از اصالت جامعه؛ مسألهای فلسفی ۴۳
۲-۲-۱-۶. ترکیب جامعه ۴۳
۲-۲-۱-۷. ادلۀ اصالت جامعه ۴۶
۲-۲-۱-۸. بحث قرآنی ۵۷
۲-۲-۱-۹. جمعبندی ۶۰
۲-۲-۲. بخش دوم: اثبات فقاهت سرپرست جامعه ۶۲
۲-۲-۲-۱. مراتب وجودی انسان ۶۴
۲-۲-۲-۲. بحث قرآنی ۶۸
