از جمله عوامل مهم دیگری که فرض می شود کیفیت زندگی زناشویی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، میزان صمیمت در ازدواج می‌باشد برای والدین و فرزندان، صمیمیت بین زن و شوهر عامل تعیین کننده ای برای داشتن ارتباطات زناشویی و خانوادگی بسیار محکم است. این ارتباط صمیمانه شامل توجه، اعتماد متقابل و پذیرش می‌باشد. ارتباطاتی که شامل این فاکتورها باشد زیربنای سلامت جنسی و غیرجنسی در صمیمیت زناشویی است. بنابرین، یک ازدواج شاد و رمانتیک ازدواجی است که در آن همسران هم در بعد جنسی و هم در بعد غیرجنسی رشد پیدا کنند (اسنتمن[۲۳] و همکاران، ۲۰۰۴).
عدم صمیمیت در ازدواج باعث می‌گردد که هریک از زوجین جدا از هم بزرگ شوند و تنهایی رشد کنند، بنابرین توجه به آن از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. صمیمیت در ازدواج فرآیندی است که در تمام دوره های زندگی اتفاق می افتد و هرگز کامل نمی گردد و به پایان نمی رسد (شیفر[۲۴] و اولسون[۲۵]، ۱۹۸۱).
در یک پژوهش تأثیر صمیمیت در اختلافات زناشویی را بررسی نمودند نشان دادند که ۵۷% اختلال در روابط زناشویی به دلیل اختلال در روابط عاطفی و صمیمی بین زوجین بوده است. پیش درآمد جدایی زوجین تعارضات زناشویی است که از بگومگوهای ساده شروع شده تا درگیری های شدید لفظی، نزاع و کتک کاری و گاهی جدایی ممکن است گسترش پیدا کند (به نقل از ادیب زاده، ۱۳۸۴). امروزه میزان زیادی از مشکلات بهداشت روانی ناشی از ارتباط های مختل و تعارض در حل مسایل زندگی است. تبادل های مناسب درون خانواده سالم به انطباق و سازگاری باثبات تر اجتماعی و فردی اعضای خانواده کمک می‌کند. وجود مشکلات زناشویی علاوه بر ضروری ساختن وجود متخصصین در امر درمان زناشویی، لزوم مداخلات پیشگیرانه برای رفع مشکلات بالقوه قبل از حادث شدنشان را نیز ضروری می‌سازد. یکی از این رویکردها، غنی سازی ازدواج است که درصدد پرداختن به مشکلات، قبل از بحرانی شدن آن ها و مجهز ساختن زوجین به مهارت ها و بینش ها لازم برای مقابله با مشکلات آتی می‌باشد.هدف زیربنایی بسیاری از رویکردهای غنی سازی ازدواج کمک به قوی تر شدن پیوندهای زناشویی ثابت زوجین است. در واقع آموزش غنی سازی زندگی زناشویی به علت وجود ازدواج های بیشماری است که در آن طرفین به علت نداشتن مهارت های ارتباطی درست و سالم، از زندگی خود رضایت نداشته و نیازمند به مداخله های تخصصی هستند. زوجین با آموزش مهارت های سالم در این برنامه ها، به کشف روش های تازه و مؤثری می‌رسند که با کاربرد آن ها می‌توانند بیشتر اختیار زندگیشان را در دست داشته و در عین حال که به نیازهای خودشان می‌رسند، دیگران را از رسیدن به نیازهایشان محروم نکنند و به صورت یاورانی بهتر برای اطرافیان عمل کرده و به تقویت روابط نزدیک خود بپردازند (گوردن[۲۶]، ترجمه فرجادی، ۱۳۸۰). خانواده که نخستین گروه اجتماعی است و به تعبیری شالوده و زیربنای هر جامعه محسوب می شود اگر دچار مشکلات نقصان تزلزلی در شبکه ارتباطی خود گردد بدون شک اثرات جبران ناپذیری به عناصر خود (زن، شوهر و فرزندان) و به طبع آن جامعه خواهد گذاشت، موردی که در پژوهش های مختلف تأیید گردیده است. از سویی با توجه به روند کاهش سازگاری زناشویی در میان خانواده خاصه در دهه های اخیر توجه دانشمندان و محققان مرتبط با این پدیده در حوزه های علوم اجتماعی، روانشناسی، مشاوره و حقوق را به خود جلب کرده و هریک برحسب حیطه ی علمی خود به سبب شناسی این پدیده پرداخته و در تحقیقات خود عواملی را برشمرده اند به همین سبب بررسی صمیمیت و تعارضات زناشویی میان زوجین و روش های درمان و مشکلات مربوط به آن ضروری است (جاسبی، ۱۳۸۰).
بنابرین ضروی است پیش از این که زن و شوهر به دلیل وجود نارضایتی زناشویی و تعارضات و عدم سازگاری مناسب و صمیمیت و برقراری روابط مطلوب و رضایت بخش و گاهی به خطر افتادن بهداشت روانی زوجین یا اختلالات رفتاری، یا اجتماعی، در فرزندان تصمیم و تغییر روابط خود ترسیم کنند و نسبت به برخی عواقب رفتارهای ناپخته و نا آگاهی که در طول زندگی با آن مواجه خواهند شد، اطلاعات لازم کسب کنند. در واقع مشکل رضایت زناشویی و تعارض زناشویی بیش از هر مقوله ی روانشناسی دیگری سبب ارجاع جهت دریافت مراقبت های بهداشتی و روانی می‌گردد پس داشتن یک برنامه آموزشی لازم است (برنشتاین[۲۷] و ترجمه سهرابی، ۱۳۸۳).
اهداف نظری و عملی تحقیق
۱- هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین اثربخشی آموزش غنی سازی ازدواج به سبک اولسون بر صمیمیت و تعارضات زناشویی.
بهره وران
زوج درمانگران
خانواده درمانگران
فرضیه های تحقیق
۱- آموزش مبتنی بر غنی سازی ازدواج به سبک اولسون بر افزایش صمیمیت تأثیر دارد.
۲- آموزش مبتنی بر غنی سازی ازدواج به سبک اولسون بر کاهش تعارضات زناشویی تأثیر دارد.
تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها
تعاریف نظری متغیرها
غنی سازی ازدواج: رویکردی است آموزشی برای بهبود روابط زوجین و هدف آن کمک به زوج ها برای آگاهی از خودشان و همسرشان، کاوش احساسات و افکار همسرشان، گسترش همدلی و صمیمیت و رشد ارتباط مؤثر و مهارت های حل مسأله است (اولسون، ۲۰۰۱).
صمیمیت: باگاروزی (۲۰۰۱) صمیمیت را یک نیاز اساسی انسان می‌داند که به عنوان نزدیکی و رابطه ی شخصی و دوست داشتنی با شخص دیگر است و مستلزم آگاهی، درک عمیق، پذیرش و بیان افکار و احساسات می‌باشد وی معتقد است که صمیمیت فرآیندی تعاملی و پویا است که ابعاد فردی، روان شناختی، عقلانی، جسمانی، جنسی، معنوی، اجتماعی و…. را شامل می شود.
تعارضات زناشویی: هنگامی که دو نفر به عنوان زن و شوهر با یکدیگر زندگی می‌کنند، تعارض به وجود می آید در تعامل های بسیار طبیعی، زن و شوهر، مواقعی تعارض به وجود می‌آید که نیازها برآورده نمی شود. در نتیجه، هر دو شریک نسبت به هم احساس خشم، ناکامی و نارضایتی می‌کنند. بنابرین اگر تعارض به وجود آید زن و شوهر باید برای آن آماده شوند، این آمادگی باید برحسب توانایی برقراری ارتباط مؤثر باشد (کدیور، ۱۳۸۷).
