۲-۱-۲-۵- ویژگیهای تحصیلی
اگرچه دانش آموزان با اختلال یادگیری هوش متوسط یا بالاتر از متوسط دارند، ولی دارای مشکلاتی در تحصیل میباشند که این مشکلات از اوایل سالهای مدرسه شروع و گاهی تا اواخر سالهای آموزش ادامه دارد(هاردمن و همکاران، ۲۰۰۲؛ ترجمه علیزاده و همکاران، ۱۳۸۸)، گاهی نیز این دانش آموزان به عنوان تنبل یا بیانگیزه شناخته میشوند(وستوود،۲۰۰۹؛ ترجمه همتیعلمدارلو و شجاعی، ۱۳۹۱). کاهش موفقیت دانش آموزان با اختلال یادگیری می تواند در زمینه های تحصیلی زیر باشد:
-
- نوشتن: مشکل در روخوانی، رونویسی و هجی کردن.
-
- ریاضی: مشکل در عملیات ریاضی و یا درک مفاهیم اولیه.
-
- منطق: مشکل در طبقه بندی افکار.
-
- مهارت های طبقه بندی: مشکل در طبقه بندی تمام موارد تحصیلی.
- زبان: تأخیر، اختلال و یا تفاوت در شنیدن و صحبت کردن(هنلی، رامسی و الگوزین[۲۸]، ۲۰۰۲).
۲-۱-۲-۶- ویژگیهای اجتماعی- سازشی
بیثباتی هیجانی را میتوان به عنوان جنبه ویژهای از شخصیت و ناسازگاری اجتماعی دانست. دانش آموزان با اختلالهای یادگیری اغلب رفتارهایی را نشان می دهند که از خصوصیات آشفتگی هیجانی است(هالاهان و کافمن، ۲۰۰۳؛ ترجمه علیزاده و همکاران، ۱۳۸۸). به طور کلی مشکل کنترل رفتار بسیاری از دانش آموزان با اختلالهای یادگیری نسبت به دانش آموزان عادی که این مشکلات را از خود بروز می دهند، شدیدتر است. افزون بر این، به دلیل مشکلات رفتاری که این دانش آموزان در کلاس دارند، موجب میشوند دانش آموزان دیگر آن ها را طرد کنند و آن ها در پیدا کردن دوست با مشکل مواجه شوند(هالاهان و همکاران، ۲۰۰۹؛ ترجمه علیزاده و همکاران، ۱۳۹۰). در واقع، ملموسترین مشکل آنها، ناکامی در ایجاد پیوندهای نزدیک و راضیکننده عاطفی با دیگران است. تنها دوستانی که می توانند پیدا کنند، دوستانی تخیلی است. برخی از این کودکان کنارهگیر میباشند. دیگر کودکان یا بزرگسالان ممکن است بخواهند به حریم آنان وارد شوند، ولی تلاش های آن ها معمولاً با ترس و عدم علاقه روبرو میشود. از آنجا که پیوندهای عاطفی حول پاسخهای اجتماعی دو جانبه شکل میگیرد، مردم معمولاً علاقهشان را نسبت به کسی که پاسخگو نیست، از دست می دهند(هالاهان و کافمن، ۲۰۰۳؛ ترجمه علیزاده و همکاران، ۱۳۸۸). دانش آموزان با اختلال یادگیری کمتر در گروه مورد پذیرش هستند و بیشتر احتمال دارد که در میان همسالانشان طرد یا نادیده گرفته شوند. این دانش آموزان نسبت به همسالانشان بیشتر احتمال دارد طرد شوند و محبوبیت کمتری نزد والدین و معلمان دارند. همسالان نقش مهمی را در سازگاری اجتماعی کودکان ایفا میکنند. البته باید توجه داشت که همه دانش آموزان با اختلال یادگیری نقص مهارت های اجتماعی ندارند و برخی از آن ها به عنوان افرادیکه مهارت های مناسب اجتماعی مانند همسالانشان دارند، شناخته میشوند. بنابرین، میتوان گفت که دانش آموزان با اختلال یادگیری گروهی هستند که بیشتر طرد میشوند و کمتر مورد پذیرش قرار می گیرند و در برقراری روابط اجتماعی مشکل دارند(بناهو و همکاران، ۲۰۰۹).
وجود نقص در شناخت اجتماعی[۲۹] دانش آموزان با اختلالهای یادگیری می تواند دلیلی برای مشکلات اجتماعی آن ها باشد، زیرا بسیاری از آن ها نمی توانند نشانه های اجتماعی، احساسها و هیجانات دیگران را درک کنند و نمیدانند که چه زمانی رفتارشان برای سایرین مزاحمت ایجاد می کند. این عدم موفقیت در برقراری روابط اجتماعی صحیح، خطر ابتلا به اختلالهای رفتاری و اجتماعی را در آن ها زیاد می کند(شکوهی یکتا و پرند، ۱۳۸۵).
۲-۱-۳- علل اختلالهای یادگیری
مطالعات عصبشناختی بیان می کند که دانش آموزان با اختلالهای یادگیری ساختارهای متفاوتی از یکدیگر دارند. تحقیقات زیادی به نقش عوامل ژنتیکی و ارثی به عنوان عامل مهم در علت اختلالهای یادگیری اشاره میکنند. همچنین عوامل محیطی و دارویی عواملی هستند که در علت اختلال یادگیری به آن ها اشاره می شود(روریچ[۳۰]، ۲۰۰۸).
۲-۱-۳-۱- ساختار مغزی
برخی بر این اعتقاد هستند که اختلال یادگیری ناشی از تفاوت در ساختار مغزی میباشد و نقش عوامل عصبشناختی بیشتر از عوامل محیطی است(روریچ، ۲۰۰۸). تفاوتهای ساختاری، به مواردی از قبیل اندازه نواحی گوناگون مغز، اشاره دارد و کارکرد آن، به فعالیت در مغز اشاره می کند(هالاهان و کافمن، ۲۰۰۳؛ ترجمه علیزاده و همکاران، ۱۳۸۸). در نواحی مغزی دانش آموزان با اختلال یادگیری و دانش آموزان بدون اختلال یادگیری تفاوتهایی مشاهده شده است. تصاویر مغزی و مطالعات عصبروانشناختی دلالت بر این دارند که در لوب پیشفرونتال و فرونتال افراد با اختلال یادگیری ناهنجاریهای سوختوسازی رخ میدهد. بنابرین محققان زیادی معتقدند که رابطه قوی میان اختلال یادگیری و بدکارکردی مغز وجود دارد(روریچ، ۲۰۰۸).
یادگیری به ارتباط میان نورونها بستگی دارد. ارتباطهای میان نورونها در مغز کودکان بیشتر از مغز بزرگسالان است. روند رشد نورونها بین سن ۲ تا ۱۱ سالگی به اوج خود میرسد ولی متأسفانه دانش آموزان با اختلال یادگیری قبل از ورود به مدرسه و یا حتی تا پایه سوم یا چهارم نیز شناسایی نمیشوند. گاهی بدکارکردی بیوشیمیایی که بر انتقالدهندههای شیمیایی اثر میگذارند ممکن است با اختلال یادگیری رابطه داشته باشند(شکوهی یکتا و پرند، ۱۳۸۵).
۲-۱-۳-۲- ژنتیک
برخی معتقدند که احتمال بروز اختلال یادگیری در خانوادههایی که پدر و مادر اختلال یادگیری داشتند بیشتر اتفاق می افتد تا خانوادههایی که والدین عادی دارند. حدود ۴۵-۳۵ درصد از خویشاوندان نزدیک(والدین، خواهران و برادران) فرد دارای اختلال یادگیری، اختلال در خواندن دارند(هالاهان و کافمن، ۲۰۰۳؛ ترجمه علیزاده و همکاران، ۱۳۸۸).
محققان بیان میکنند که کروموزوم ۶ و ۱۵ در اختلال خواندن نقش دارد(روریچ، ۲۰۰۸). تأثیر ژنتیک در اختلالهای خواندن در دختران بیشتر از پسران است(بل، فاستر و مش[۳۱]، ۲۰۰۵).
۲-۱-۳-۳- عوامل محیطی
عوامل محیطی نیز نقش مهمی در بروز اختلال یادگیری دارند. فرزندپروری نامناسب می تواند فرزندان خانواده را در معرض اختلالهای یادگیری قرار دهد. شرایط اقتصادی اجتماعی نیز عاملی است که در توانایی یادگیری افراد تأثیرگذار است(روریچ، ۲۰۰۸). خانواده در موفقیتهای تحصیلی دانش آموزان نقش مهمی دارد. حمایتهای عاطفی قوی میان اعضای خانواده فرایند یادگیری را تسهیل می کند. مادران دانش آموزان با اختلال یادگیری نسبت به توانایی ها و پیشرفت تحصیلی فرزندانشان انتظار و توقع کمتری دارند(شکوهی یکتا و پرند، ۱۳۸۵).