گونه

رطوبت داخلی (درصد)

برودار

۴۴/۴۳

مازودار

۹/۴۵

ویول

۴۱/۴۷

براساس میزان رطوبت داخلی بذرها ۵ سطح رطوبتی برای آزمایشات در نظر گرفته شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۷٫ خشک کردن بذور
برای بررسی اثر رطوبت بذر بر کیفیت بذر سه گونه بلوط ایرانی، دارمازو و ویول در اواخر آبان ۱۳۹۱ به صورت تصادفی ۱۸۰۰ بذر سالم (از هرگونه ۶۰۰ بذر و برای هر یک از ۵ سطح رطوبتی منتخب ۱۲۰ بذر در ۴ تکرار ۳۰ عددی) انتخاب شد و بذرهای انتخاب شده تحت ۵ تیمار رطوبتی شامل شاهد، ۴۰%، ۳۵%، ۳۰%، ۲۵% قرار گرفتند. به منظور برقرار ساختن تیمارهای رطوبتی مورد نظر، پس از تعیین رطوبت اولیه بذرها با روش ایستا ISTA، ۲۰۰۸، نمونه­های ۳۰ تایی بذر با بهره گرفتن از ترازوی دیجیتال با دقت ۰۰۱/۰ گرم توزین شده و سپس با بهره گرفتن از کیسه­های مشبک در دمای ۲۵ درجه در مجاورت ماده رطوبت­گیر قوی (سیلیکاژل) قرار گرفتند (هوانگ و الیس، ۱۹۹۶) و کاهش وزن آنها تا زمان رسیدن به حد تقریبی رطوبت مربوطه تحت پایش قرار گرفت. و سپس با بهره گرفتن از رابطه (۳-۲) وزن هر نمونه با درصد رطوبت مورد نظر محاسبه شد.
بعد از این مرحله برای خشک کردن نمونه­ها و رسیدن به رطوبت مد نظر بذرها در دمای ۲۳ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد در مجاورت ماده رطوبت‌گیر قوی سیلیکاژل نگهداری گردید (هوانگ و الیس، ۱۹۹۶). بعد از این مرحله بذرها با بهره گرفتن از طرح بلوک کاملا تصادفی با ۵ تیمار (شاهد، ۴۰%، ۳۵%، ۳۰%، ۲۵%)، تحت آزمون جوانه‌زنی قرار گرفتند.
۳-۸٫ آزمون­های تعیین رطوبت
به دلیل اهمیت فراوان رطوبت داخلی بذور از دو روش تخمین مخرب و غیر مخرب برای تعیین آن استفاده شد. در تخمین غیر مخرب میزان رطوبت، با توزین نمونه­ها در فواصل زمانی مختلف و محاسبه اختلاف وزن به وجود آمده در نمونه­ها، و با بهره گرفتن از رابطه ۳-۲ مشخص می­ شود و در تخمین مخرب با انتخاب ۵ بذر از هر تیمار (۲۵ بذر برای هر گونه) و خرد کردن و قرار دادن آنها در دمای ۱۰۳ درجه سانتی‌گراد آون به­مدت ۲۴ ساعت، رطوبت موجود در آنها تبخیر شده و سپس با محاسبه اختلاف وزن (رابطه ۳-۱) بوجود آمده در اثر کاهش رطوبت، محتوای رطوبتی بذرها نسبت به وزن­تر نمونه­ها مشخص گردید.
۳-۹٫ آزمون جوانه­زنی
پس از رسیدن بذر در تیمارهای مختلف به سطوح رطوبتی مورد نظر و پس از جداسازی یک سوم انتهایی پوسته بذرها (به‌منظور شکستن خواب مکانیکی و یکنواخت شدن جوانه­زنی) (کونر وسوا، ۲۰۰۳) در داخل ماسه استریل شده (دمای ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۲ ساعت) غیرقلیایی مرطوب (۵۰% رطوبت اشباع)، کاشته شده و به مدت ۳۰ روز در شرایط آزمایشگاه با میانگین دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد و شرایط نوری ۸ ساعت روشنایی در روز و ۱۶ ساعت تاریکی شبانه بود نگهداری شدند. شمارش بذرهای جوانه­زده هر ۲ روز یک‌بار انجام گرفته و بعد از اتمام ۳۰ روز کامل بعد از کاشت، ۴ ویژگی از مختصات ظاهری نونهال­های سبز شده، شامل وزن خشک ریشه­چه، ساقه­چه و گیاهچه، نسبت وزن خشک ریشه­چه به ساقه­چه اندازه‌گیری گردید.
۳-۱۰٫ جمع­آوری و محاسبه داده ­ها
در تحقیق حاضر ویژگی­های مختلف مربوط به جوانه­زنی و ظهور نونهال و شاخص­ های صفات رویشی مربوط به آن تحت تیمارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. قدرت حیاتی^[۱۲] بذرها با بهره گرفتن از رابطه مندرج در جدول ۳-۲ محاسبه گردید و پس از محاسبه با بهره گرفتن از شاخص­ های کمی، حساسیت به خشکی بذرها مورد بررسی قرار گرفت.
یکی از مهم­ترین شاخص­ های که معمولا برای کمی نمودن حساسیت به خشکی بذرها به­کار میروند، حد بحرانی^[۱۳] است (لپرینس، ۲۰۰۳ و علی­عرب وهمکاران، ۱۳۸۹). در تحقیق حاضر سطح رطوبت داخلی که در آن قدرت حیاتی شروع به کاهش می­ کند را حد آستانه^[۱۴] رطوبت داخلی و سطح رطوبت داخلی که قدرت حیاتی بذرها از ۵۰ درصد کمتر شد را حد بحرانی (CWC) رطوبت داخلی نام گرفت (لپرینس، ۲۰۰۳ و علی­عرب و همکاران، ۱۳۸۹). همچنین سطح رطوبت داخلی که در آن مرگ کامل بذر فرا می­رسد، حد کشنده رطوبت داخلی^[۱۵] نام گرفت (علی عرب، ۱۳۸۹).
بر اساس روابط مندرج در جدول ۳-۲ سایر صفات جوانه­زنی بذرها به­ طور یکسان و با بهره گرفتن از ۵ شاخص مختلف شامل درصد جوانه­زنی یا درصد بذرهای جوانه­زده^[۱۶] در هر واحد آزمایشی، دوره جوانه‌زنی^[۱۷] بر اساس زمان مورد نیاز برای جوانه­زنی۹۰% از بذرها، نیروی جوانه­زنی^[۱۸] بر اساس درصد جوانه­زنی بذرها تا نقطه اوج جوانه­زنی (حداکثر تعداد بذرهای جوانه­زده در یک روز) و سرعت جوانه‌‌زنی^[۱۹]، ارزش جوانه­زنی^[۲۰] و شاخص بنیه بذر^[۲۱] بر اساس روابط مندرج در جدول ۳-۲ محاسبه شدند.
برای بدست آوردن وزن خشک ساقه­چه، ریشه­چه و گیاهچه، پس از شستشو با آب مقطر و جداسازی از آنها از محل اتصال گیاهچه به لپه­ها، این اندام­ها با بهره گیری از ظروف کوچ آلومینیومی و آون به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۱۰۳ درجه سانتی ­گراد قرار گرفتند و پس از سرد شدن درون دسیکاتور با بهره­ گیری از ترازوی دیجیتال با دقت ۰۰۱/۰ گرم توزین شدند.
جدول ۳-۲٫ روابط مورد استفاده در محاسبه شاخص‌های جوانه‌زنی و بنیه بذر

GV=PV×MDG

GS= (n/DSS)

GC=((G+VS)/TS)×۱۰۰

VI=(G×(RD+SHD))/100

MDG=FCG/T

PV=Max(CG/DSS)