آیت الله مکارم:
مانع وضو است.
آیت الله سیستانی:
باید قبل از وضو آنچه را که مانع رسیدن آب به عضو وضوء باشد جدا کرد.
۶-۳-۴ به جاماندن اثر جرم در وضو
گاهی اثر اشیاء مانند گچ یا صابون، بعد از وضو گرفتن در اطراف ناخن های دست و پا مشاهده می شود که هنگام وضو دیده نمی شد، ولی بعد از فارغ شدن از وضو، سفیدی صابون یا گچ آشکار می شود. در حالیکه بعضی از افراد هنگام وضو به این مسأله جاهل هستند و یا توجهی به آن ندارند و با فرض وجود اثر گچ یا صابون یقین به رسیدن آب به زیر آن حاصل نمی شود. در این صورت مجرد وجود اثر گچ یا صابون که بعد از خشک شدن اعضا ظاهر می شود، ضرری به وضو یا غسل نمی رساند، مگر این که دارای جرمی باشد که مانع از رسیدن آب به بشره شود^[۱۴۴].
۴-۳-۷ وجود اثر رنگ در دست هنگام وضو
شخصی در قسمتهای زیاد دست خود رنگ خودکار دارد، آیا برای وضو اشکال دارد؟

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اگر جوهر دارای جرم بوده و مانع از رسیدن آب به پوست شود، وضو باطل است، و تشخیص این موضوع بر عهده مکلّف می باشد^[۱۴۵].
ولی اگر جوهر، جرم (به اندازه ای که مانع باشد) نداشته باشد، اشکالی ندارد و فرقی بین کم یا زیاد بودن رنگ و جوهر خودکار نیست.
نظرات مراجع در این مسئله تفاوتی ندارد.
آیت الله مکارم در استفتائات خود آورده اند که:
در مورد رنگ خودکار تجربه کرده اند و به این نتیجه رسیده اند جوهر خودکار مانع آب نمی باشد و برای وضو اشکال ندارد^[۱۴۶].
۴-۳-۸ تفاوت وضوی زن و مرد
لطفاً تفاوت وضوی زن و مرد را بیان فرمایید:
بین زن و مرد در افعال و کیفیت وضو فرقی نیست، جز اینکه برای مردها مستحب است که هنگام شستن آرنج از قسمت بیرونی آن شروع کنند و زنها از قسمت داخلی آن^[۱۴۷].
در واجبات وضو، بین زن و مرد فرقی نیست، اما در مستحباتِ وضو در یک مورد فرق است، و آن عبارت است از: شستن دستها که بر مردها مستحب است آبِ شستن اول را در دستها از پشت دست بریزند و آبِ شستن دوم را از داخل دست اما زنها به عکس این عمل کنند، یعنی آبِ شستن اول را از داخل ریخته و آبِ شستن دوم را از پشت دست بریزند^[۱۴۸].
۴-۳-۹ ترمیم ابرو یا مو در وضو
اگر شخص در سر و یا ابروی خود مو ترمیم کرده باشد، به گونه ای که مانع رسیدن آب به بدن و صدق مسح سر گردد، تکلیف چیست؟
آیات عظام امام، خامنه ای و نوری:
اگر برداشتن آن باعث عسر و حرجی شود که به طور معمول قابل تحمل نیست، مسح بر روی آن کفایت می کند. (امام و نوری، توضیح المسائل مراجع، م۳۳۸، آیت الله خامنه ای، اجوبه، س۱۰۱)
آیات عظام بهجت و تبریزی:
باید آن را برای وضو برطرف سازد و اگر ممکن نباشد، باید وضوی جبیره ای بگیرد. (استفتا از دفتر معظم له)
آیت الله صافی:
باید آن را برای وضو برطرف سازد و اگر ممکن نباشد، افزون بر وضوی جبیره ای تیمم هم بکند. (جامع الاحکام، ج۱، س۱۰۵)
۴-۳-۱۰ با یک وضو چند نماز می توان به جا آورد
آیا با یک وضو می شود هم نماز واجب و هم مستحب به جا آورد و تا چه میزان می شود با یک وضو نماز خواند؟
با یک وضو، تا زمانی که باطل نشده است می توانید نمازهای واجب یا مستحب خود را با آن به جا آورید تا هر میزانی که می خواهید^[۱۴۹]
بعد از آنکه وضو به طور صحیح محقّق شد، تا زمانی که باطل نشده است، انجام هر عمل مشروط به طهارت، با آن جایز است^[۱۵۰].
فصل پنجم: نتیجه گیری
فصل ۵:
نتیجه گیری
در پایان نکته ای را باید یادآور شویم که شناخت فلسفه احکام باید از روش مطمئن انجام گیرد و نمی توان در بررسی اسرار احکام به حدسیات و پندارها اکتفا نمود و آسمان و ریسمان را به هم ببافیم مثلا نماز را یک نوع ورزش سوئدی و اذان را وسیله ی برای تقویت تارهای صوتی و روزه را منحصراً رژیمی برای لاغر شدن و حج را وسیله ای برای کمک مالی به بادیه نشینان عرب و رکوع و سجود را دستوری برای بهداشت ستون فقرات و پیشگیری از بیماری سیاتیک بدانیم!
این فلسفه بافی های مضحک نه تنها کسی را به دستورات علاقه مند نمی سازد، بلکه وسیله خوبی برای از بین بردن ارزش و بی اعتبار جلوه دادن آنها خواهد بود. لذا لازم است از قرآن و حدیث، دلیل محکمی بر فلسفه حکمی داشته باشیم و اگر گوشه ای از اسرار حکم خدا را شناختیم، نباید گمان کنیم که بر همه ی اسرار واقف گشته ایم. و همچنین باید دانست برای فهم تمام حقایق لازم است به تمام منابع دسترسی داشته باشیم و توانمندی فهم از منابع را نیز داشته باشیم در حالی که در هر دو جنبه برای انسان محدودیت هست، لذا اگر به فلسفه حکمی از طریق برخی آیات و روایات راه پیدا کردیم، نباید تصوّر نمود آنچه به دست آمده تمام حکمت است. نکته ی قابل توجه هم این است که عمل کردن به احکام و دستورات الهی هیچ گاه متوقف بر دانستن فلسفه احکام نیست، « بحث از فلسفه و اسرار احکام و حق ورود در این بحث مطلبی ست و اطاعت از خدا و دستورات الهی مطلبی دیگر و هیچ گاه دومی مشروط به اولی نبوده و نیست. ما، درباره فلسفه احکام الهی بحث می کنیم تا به ارزش و اهمیت و آثار مختلف آن ها آشناتر شویم، نه برای اینکه ببینیم آیا باید به آن ها عمل کرد یا نه؟
این مسئله درست به این می ماند که از پزشک متخصص خود توضیحاتی درباره فواید داروهایی که برای ما تجویز کرده و چگونگی تأثیر آن ها بخواهیم تا آگاهی و علاقه بیشتری به آن پیدا کنیم، نه این که به کار بستن دستورات وی مشروط به توضیحات قانع کننده او باشد، زیرا در این صورت باید خود ما هم طبیب باشیم.^[۱۵۱]»
در این مختصر راجع به نحوه ی کیفیت وضو در فقه امامیه به إجمال بحث شد، به نظر اینجانب، وظیفه هر بنده ی مسلمان و به خصوص شیعه یادگیری احکام شرعی و عمل کردن به آنها به طور صحیح می باشد احکامی که، جزو دستورات الهی ست و عمل کردن به آن واجب است و موجب سعادت و رستگاری انسان می گردد. هرکس موظف است این احکام را با توجه به فتاوای مرجع تقلید خویش، انجام دهد. که متأسفانه، در این رساله مجال ذکر نظر همه ی علما ممکن نبود. امیدوارم این مختصر مفید فایده واقع گردد.
با تشکر.

مراجع
مراجع
الف-کتب فارسی
قرآن کریم
بهجت فومنی، محمد تقی، توضیح المسائل، انتشارات شفق، قم، ۱۳۸۱
بهشتی، علی، سرود یکتا پرستی
خامنه ای، سید علی، رساله اجوبه الاستفتائات، انتشارات پیام عدالت، ۱۳۸۹
خراسانی، آیت الله وحید، توضیح المسائل